Παρασκευή 15 Μαρτίου 2024

Οι ποιητικές εξισώσεις

Παγκόσμια ημέρα μαθηματικών χθες.

«Και τι δουλειά έχει ένας φιλόλογος με τα μαθηματικά;», ίσως πουν οι φίλοι μαθηματικοί. Κι όμως...

Την λεγόμενη «Ταυτότητα του Όιλερ» που βλέπουμε στην εικόνα, πολλοί έχουν χαρακτηρίσει ως την ποιητικότερη εξίσωση που δημιουργήθηκε ποτέ. Κι εγώ δεν μπορώ παρά να μένω έκθαμβος μπροστά σε αυτή την εκπληκτική συνάντηση από μοναδικότητες, που με κάνει να ατενίζω και να νοσταλγώ το άπειρο, ίσως ακόμη και να βλέπω σε αυτήν μια εικόνα του Θεού.

Ποίηση λοιπόν, τα μαθηματικά είναι ποίηση.

Πέμπτη 14 Μαρτίου 2024

Νέα κυκλοφορία - «Η μάντισσα» της Ντανιέλα Ραϊμόντι

Σε μια συναρπαστική οικογενειακή σάγκα, η Ντανιέλα Ραϊμόντι αποτυπώνει τα μεγάλα γεγονότα της ιταλικής ιστορίας μέσα από τις περιπέτειες των μελών της οικογένειας Καζάντιο, ξεκινώντας από τον αγώνα για την ενοποίηση της Ιταλίας στα μέσα του δεκάτου ενάτου αιώνα και συνεχίζοντας στον εικοστό αιώνα.

Συγγραφέας: Daniela Raimondi
Τίτλος πρωτοτύπου: La casa sull' argine
Είδος έργου: Μυθιστόρημα
1η έκδοση στην ιταλική γλώσσα: Casa Editrice Nord, Μιλάνο 2020
Ελληνικός τίτλος: Η μάντισσα
Αριθμός σελίδων: 448
ISBN: 9786180704938
Μετάφραση: Φωτεινή Ζερβού
Επιμέλεια: Σταυρούλα Αλεξανδροπούλου
Εκδόσεις: Πατάκης
Έτος έκδοσης: 2024

Ο Τζάκοµο Καζάντιο, ένας αγρότης προικισµένος µε το χάρισµα των µεγάλων οραµατιστών, ζει στις αρχές του 19ου αιώνα στο χωριό Στελλάτα, στις όχθες του Πάδου. Σε µια γιορτή του χωριού τον πλησιάζει η λυγερόκορµη µάντισσα Τσιγγάνα Βιόλκα Τόσκα και στην παλάµη του χεριού του διαβάζει το κοινό τους µέλλον.

Λίγους µήνες αργότερα, παντρεύονται σε πείσµα των οικογενειών τους. Οι µισοί από τους απογόνους τους θα κληρονοµήσουν το ανοιχτό δέρµα, τα γαλανά µάτια και τον ονειροπόλο χαρακτήρα του Τζάκοµο, ενώ οι άλλοι µισοί το σκούρο δέρµα, τα µαύρα µάτια και το χάρισµα της διαίσθησης της Βιόλκα. Όλα όµως τα µέλη της οικογένειας σηµαδεύονται ανεξίτηλα από µια δυσοίωνη προφητεία που αποκαλύπτεται στη Βιόλκα µέσα από το ρίξιµο των ταρό. Το πεπρωµένο των Καζάντιο είναι να αµφιταλαντεύονται ανάµεσα στη λαχτάρα τους να προκαλέσουν τη µοίρα και στην επικίνδυνη συνήθεια να κυνηγούν τα όνειρά τους. Και ακολουθούν µέχρι τέλους τις επιλογές τους, ανεξάρτητα αν υπαγορεύονται από έρωτα ή επαναστατικές ιδέες, από δίψα για δικαιοσύνη ή τη θέληση να αλλάξουν τον κόσµο.

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Τετάρτη 13 Μαρτίου 2024

Νέα κυκλοφορία - «Στο λίκνο των νεφών» της Αθηνάς Ζωγράφου

Συγγραφέας: Αθηνά Ζωγράφου
Τίτλος πρωτοτύπου: Στο λίκνο των νεφών
Είδος έργου: Ποίηση
Αριθμός σελίδων: 58
ISBN: 9786185700881
Εκδόσεις: Κούρος
Έτος έκδοσης: 2024

Μια γραφή εξόχως γυναικεία, ευαίσθητη, ευρηματική, νοσταλγική, πολλές φορές σπαραχτική, που περικλείει -και δύσκολα συγκρατεί- μια ατέλειωτα ερωτική ενέργεια, και πλουτίζει τη σκέψη μας με εικόνες που μοιάζουν να ζουν τη δική τους ζωή.

Η γραφή της Αθηνάς Ζωγράφου, χωρίς περιττές γλωσσικές φιοριτούρες και ακροβατικούς νεολογισμούς του συρμού, πετυχαίνει να συγκινήσει τον αναγνώστη και να τον κάνει να φτάσει στην ουσία της ποίησης -να ονειρευτεί. (Η. Ο.)

Στο λίκνο των νεφών

Στο λίκνο των νεφών
στροβιλίζομαι
τις πολύχρωμες νότες
της ψυχής μου διαχέοντας

Λεύτερη
υφαίνω μαγνάδια
για νέα ταξίδια
σε ορίζοντες ανοιχτούς

Την ύλη αφήνω στη γη
Με το πνεύμα ατίθασο
Νέες διαδρομές χαράσσω

Μετάνοια

Αυτά που παραλείψαμε
να πούμε,
όταν ο χρόνος ήταν σύμμαχός μας
Αυτά που φοβηθήκαμε
να εξομολογηθούμε,
όταν τους είχαμε δίπλα μας
Ορθά απέναντι μας
τις άυπνες νύχτες
στοιχειώνουν τις ώρες μας
Και πονούν...

Αυτά που παραλείψαμε

Τα λόγια της αγάπης
Της στοργής
Τις αγκαλιές
Τα χάδια
Τα φιλιά

Ποιος θα μας συγχωρέσει;
Ποιος θα λυτρώσει τις ψυχές μας;
Ποιος θα γυρίσει τον χρόνο πίσω

Άδειες οι κάμαρές μας
Έμειναν να ακούν
Το βουβό κλάμα της μετάνοιας...

Τρίτη 12 Μαρτίου 2024

«Κι εσύ Έλληνας, ρε;» του Βασίλειου Χριστόπουλου

Ένα ιστορικό μυθιστόρημα με φόντο τους εθνισμούς του 19ου - 20ού αιώνα που φωτίζει αποκαλυπτικά και την εποχή μας.

Συγγραφέας: Βασίλειος Χριστόπουλος
Τίτλος πρωτοτύπου: Κι εσύ Έλληνας, ρε;
Είδος έργου: Ιστορικό μυθιστόρημα
Αριθμός σελίδων: 464
ISBN: 978-960-04-2847-6
Επιμέλεια: Ελένη Μπούρα
Εκδόσεις: Κέδρος
Έτος 6ης (παρούσας) έκδοσης: 2019 (1η έκδοση 2005)

Ένα μυθιστόρημα για τους εθνισμούς και την εθνογένεση στα Βαλκάνια και στην Ανατολία, στο γύρισμα του 19ου προς τον 20ό αιώνα. Για τους εθνισμούς που μεταλλάχτηκαν σε άγριους εθνικισμούς και οδήγησαν σε εμφύλιους και εθνικούς πολέμους, σε εθνοκαθάρσεις και γενοκτονίες.

Στο Α´ και Β´ μέρος, μέσα από μια πολυπρόσωπη μυθοπλασία, εκτεταμένη χρονικά και γεωγραφικά (Μακεδονία, Ανατολία), αναβιώνουν τα δεινά απλών ανθρώπων από τους αιματηρούς εθνικούς ανταγωνισμούς αλλά και την καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Νεότουρκοι αντιμετωπίζουν κάθε διεκδίκηση με σκληρότητα, όταν μάλιστα σχετίζεται με το μικρό νεοελληνικό κράτος: Γραικοί, Ρωμιοί, Βλάχοι, Αρβανίτες, γίνατε όλοι Έλληνες.

Οι χαρακτήρες γίνονται παίγνιο της Ιστορίας και τελικά τα τραγικά θύματά της. Συνθλίβονται από τις πολιτικές των Μεγάλων Δυνάμεων, την πολιτική συγκυρία αλλά και το τυχαίο. Από όλους τους παράγοντες που τελικά κινούν την Ιστορία.

Στο Γ ´ μέρος το χτες συνδέεται με το σήμερα. Ένας Κούρδος «λαθρομετανάστης», στην Πάτρα του 2002, αναζητά συγγενείς από την Ανατολία του 1922. Όταν τους συναντά, αντιμετωπίζεται με χλεύη: Κούρδοι, Αλβανοί, Αφγανοί, γίνατε όλοι Έλληνες.

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Δευτέρα 11 Μαρτίου 2024

«Ποιος σκότωσε τον Γκράμσι» του Δημήτρη Δεληολάνη

Συγγραφέας: Δημήτρης Δεληολάνης
Τίτλος πρωτοτύπου: Ποιος σκότωσε τον Γκράμσι
Είδος έργου: Δοκίμια ιστορίας και πολιτικής
Αριθμός σελίδων: 344
ISBN: 978-960-303-284-7
Πρόλογος: Δημήτρης Δεληολάνης
Εκδόσεις: Στοχαστής
Έτος έκδοσης: 2022

Το βιβλίο αυτό, καρπός πολύχρονης έρευνας, παρουσιάζει στον Έλληνα αναγνώστη έναν άλλο Γκράμσι. Ένα λαμπρό στοχαστή με πολύ σημαντικό θεωρητικό έργο, αλλά και ικανότατο και οξυδερκή πολιτικό ηγέτη που ανέλαβε την ηγεσία του Κ.Κ. Ιταλίας στην πιο κρίσιμη περίοδο της ιστορίας του: όταν είχε ήδη διασπαστεί από τους σοσιαλιστές και βρέθηκε αντιμέτωπο όχι μόνο με τις φασιστικές συμμορίες, αλλά και με τις συγκεχυμένες κινήσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς.

Με ντοκουμέντα και μαρτυρίες -άγνωστα στην Ελλάδα- περιγράφεται η δύσκολη μάχη του Γκράμσι εναντίον του φασισμού, όταν ο τότε ηγέτης του Κ.Κ.Ι. Αμαντέο Μπορντίγκα τον θεωρούσε «αμελητέο πρόβλημα» και η Κομιντέρν μιλούσε για «σοσιαλφασισμό». Αναφέρεται με λεπτομέρειες στα δύσκολα χρόνια που πέρασε ο Γκράμσι στις φασιστικές φυλακές. Στην επίμονη προσπάθεια του φυλακισμένου ηγέτη να μετατρέψει τους κομμουνιστές συντρόφους του σε στελέχη με ικανότητες πολιτικής ανάλυσης και κινητοποίησης που θα πάλευαν για την αντιφασιστική ενότητα.

Άγνωστα μέχρι χθες ντοκουμέντα του Κ.Κ.Ι. και της Διεθνούς αποκαλύπτουν τις υποψίες που έτρεφε η σοβιετική ηγεσία για τον υποτιθέμενο «τροτσκισμό» του φυλακισμένου ηγέτη. Ανέκδοτες επιστολές του μας περιγράφουν τις απεγνωσμένες προσπάθειες να αποφυλακιστεί, γνωρίζοντας καλά πως η κατάσταση της υγείας του δεν θα του επέτρεπε να βγει ζωντανός από τη φασιστική φυλακή. Τη στιγμή όμως που ο Γκράμσι αισθάνεται εγκαταλελειμμένος, βρίσκει τη δύναμη να ερμηνεύσει κατάλληλα τις λίγες πληροφορίες που έφταναν έως το κελί του, και στα Τετράδια της Φυλακής ασκεί εύστοχη κριτική αναφορικά με το αυταρχικό καθεστώς που έβλεπε να επιβάλλεται σταδιακά στη Σοβιετική Ένωση, ενώ, παράλληλα, εκφράζει τη βαθιά απογοήτευσή του για την πορεία που ακολουθούσε το αντιφασιστικό κίνημα, που αδυνατούσε να ενωθεί στην πάλη ενάντια στον Μουσολίνι.

Ο Γκράμσι που γνωρίσαμε μέχρι τώρα είναι ένας Γκράμσι λογοκριμένος. Ο Παλμίρο Τολιάτι, που διαδέχτηκε τον Γκράμσι στην ηγεσία του Κ.Κ.Ι., έδωσε μάχη προκειμένου να σώσει από τη λήθη τα Τετράδια της Φυλακής και την αλληλογραφία του. Αλλά δεν τόλμησε να δώσει στη δημοσιότητα κείμενα με εκτιμήσεις και στοχασμούς που έρχονταν σε αντίθεση με τον επίσημο μαρξισμό-λενινισμό της Μόσχας. Αυτά τα κείμενα άρχισαν να γίνονται γνωστά μόνο μετά τον θάνατο του Στάλιν και του Τολιάτι, αρχής γενομένης με την πλήρη έκδοση των Τετραδίων της Φυλακής. Όλα αυτά τα στοιχεία παρατίθενται διεξοδικά και σε πλήρη μετάφραση, ώστε ο προσεκτικός αναγνώστης να είναι σε θέση να αποφασίσει μόνος του ποιος τελικά σκότωσε τον Γκράμσι.

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Πέμπτη 7 Μαρτίου 2024

Νέα κυκλοφορία - «Η νύχτα του Αγίου Ιωάννη» του Ερρίκου Ίψεν

Συγγραφέας: Henrik Ibsen
Τίτλος πρωτοτύπου: Sancthansnatten
Είδος έργου: Θέατρο
Έτος πρεμιέρας: 1853
Ελληνικός τίτλος: Η νύχτα του Αγίου Ιωάννη
Αριθμός σελίδων: 136
ISBN: 978-960-558-017-9
Μετάφραση: Ιωάννα Λιούτσια
Επιμέλεια: Κλεονίκη Μαγκλάρα
Επίμετρο: Σταμάτης Ζωχιός
Εκδόσεις: Δωδώνη
Έτος έκδοσης: 2023

Το έργο Η νύχτα του Αγίου Ιωάννη του Χένρικ Ίψεν εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια μιας καλοκαιρινής γιορτής ‒με παγανιστικές, προχριστιανικές ρίζες‒ σε ένα αγρόκτημα στο Τέλεμαρκ. Οι διαφορετικοί χώροι στους οποί­ους διαδραματίζονται τα γεγονότα συμβολίζουν και τις διαφο­ρετικές αντιλήψεις: το αγροτόσπιτο, η μοντέρνα κατοικία, η ύπαιθρος με την ανιμιστική φυσικότητά της. Εκεί συγκεντρώ­νονται οι πρωταγωνιστές οι οποίοι επαν-ερμηνεύουν όχι μόνο τις σχέσεις τους αλλά και τη ζωή τους, με τη συμβολική πα­ρέμβαση του νίσε, ενός στοιχειού που αναμειγνύει τον χυμό ενός μαγικού βοτάνου στο μπολ του ποντς την παραμονή της γιορτής του Αγίου Ιωάννη. Το βότανο έχει τη δύναμη να πα­ρέχει την ικανότητα σε αυτόν που το παίρνει να αντικρίσει την πραγματική ουσία των πραγμάτων με την εσωτερική του όραση. Το έργο είναι ξεκάθαρα ρομαντικό και ακολουθεί τις βασικές ιδέες της εποχής που θέλουν τον ποιητή να βρίσκεται σε μέθεξη με τον λαϊκό πολιτισμό.

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Τετάρτη 6 Μαρτίου 2024

Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία: Αυτοί είναι οι μεγάλοι νικητές

Τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία, θεσμός κύρους και ουσίας στο χώρο των Γραμμάτων, αποτελούν την έμπρακτη αναγνώριση της Πολιτείας προς το έργο και την προσφορά των δημιουργών και αποσκοπούν στην προβολή και τη διάδοση της Ελληνικής γραφής και σκέψης και στην υποστήριξη της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής.

Αναλυτικά, ανακοινώθηκαν:

Ι. ΚΡΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 2023

Α. Το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων απονέμεται στη Ρέα Γαλανάκη για τη συνολική προσφορά της στα Γράμματα.

Β. Το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2023 απονέμεται ομόφωνα στην Ισμήνη Καρυωτάκη, για το έργο της Φυγόδικος δεν ήμουν, εκδόσεις Ποταμός.

Γ. Το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος-Νουβέλας 2023 απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, για το έργο του Το όνομά σου, εκδόσεις Το Ροδακιό.

Δ. Το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2023 απονέμεται ομόφωνα στον Σταύρο Ζαφειρίου, για το έργο του Πράσινος ουρανός, μπλε χορτάρι, εκδόσεις Νεφέλη.

Ε. Το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής 2023 απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Χρήστο Λούκο, για το έργο του Η Ερμούπολη της Σύρου (1821-1950). Από το Λίβερπουλ της Ανατολικής Μεσογείου στη βαμβακούπολη των Κυκλάδων, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

ΣΤ. Το Κρατικό Βραβείο Μαρτυρίας-Bιογραφίας-Χρονικού-Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας 2023 απονέμεται κατά πλειοψηφία στους Σπύρο Παπαϊωάννου – Κώστα Βλησίδη για το έργο τους Το φρικτόν τέμενος της αμαρτίας (Α’ Μέρος: Το πορνείο των Βούρλων Δραπετσώνας μέσα από γραπτές πηγές, Β’ Μέρος: Ιχνηλάτηση του τόπου και του χρόνου των «Βούρλων» της Δραπετσώνας), έκδοση Ινστιτούτου Μελέτης της Τοπικής Ιστορίας και της Ιστορίας των Επιχειρήσεων

Ζ. Το Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα 2023 απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Άρη Αλεξανδρή, για το έργο του Πώς ο Ιγνάτιος Καραθοδωρής έχασε τα πάντα, εκδόσεις Μεταίχμιο.

Η. Το Ειδικό Κρατικό Βραβείο 2023 για βιβλίο που προάγει σημαντικά τον διάλογο πάνω σε ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα, απονέμεται ομόφωνα στον Γιάννη Πάσχο, για το έργο του Το χρονικό ενός δυσλεκτικού, εκδόσεις Περισπωμένη.

Θ. Τέλος, η Επιτροπή αποφάσισε κατά πλειοψηφία την απονομή τιμητικής διάκρισης στο λογοτεχνικό περιοδικό Κοράλλι.

ΙΙ. ΚΡΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ 2023

Α. Το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Έργου Ξένης Λογοτεχνίας στην Ελληνική Γλώσσα 2023 απονέμεται ομόφωνα εξ ημισείας στη Μυρτώ Καλοφωλιά, για τη μετάφραση του έργου του Anthony Doerr Νεφελοκοκκυγία, εκδόσεις Πατάκη, και στον Σωτήρη Σουλιώτη, για τη μετάφραση του έργου του Jon Fosse Το άλλο όνομα, εκδόσεις Gutenberg.

Β. Το Κρατικό Βραβείο Απόδοσης Έργου της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας στα Νέα Ελληνικά 2023 απονέμεται ομόφωνα εξ ημισείας στον Παύλο Καλλιγά, για τη μετάφραση του έργου του Πλάτωνα Παρμενίδης, εκδόσεις Στιγμή, και στον Θεόδωρο Κ. Στεφανόπουλο, για τη μετάφραση του έργου του Ηρώνδα Μιμίαμβοι, εκδόσεις Κίχλη.

Γ. Το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Έργου Ελληνικής Γλώσσας σε Ξένη Γλώσσα 2023 απονέμεται ομόφωνα εξ ημισείας στον Jean-Marc Laborie, για τη μετάφραση του έργου του Χριστόφορου Μηλιώνη Καλαμάς κι Αχέρων στη γαλλική γλώσσα [Christoforos Milionis Kalamás et Achéron, εκδόσεις L’Harmattan], και στην Riikka Pulkkinen, για τη μετάφραση ανθολογίας σύγχρονων ελλήνων ποιητών στη φινλανδική γλώσσα [Aurinkokello: Nykykreikkalaisia, εκδόσεις Enostone Kustannus].

ΙΙI. ΚΡΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ 2023

Α. Το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου 2023 απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Κυριάκο Χαρίτο για το έργο με τίτλο Για φαντάσου, (εικονογράφηση Ντανιέλα Σταματιάδη), εκδόσεις Μεταίχμιο.

Β. Το Κρατικό Βραβείο Εφηβικού-Νεανικού Λογοτεχνικού Βιβλίου 2023 απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Θοδωρή Κούκια για το έργο με τίτλο Τετράγωνα κύματα, ιπτάμενες μέδουσες, εκδόσεις Κέδρος.

Γ. Το Κρατικό Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου 2023 απονέμεται κατά πλειοψηφία στην εικονογράφο Χρύσω Χαραλάμπους και στη συγγραφέα Δανάη Δάσκα για το έργο με τίτλο 1000 τρόποι να στύψεις ένα λεμόνι, εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Δ. Το Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για παιδιά 2023 απονέμεται κατά πλειοψηφία στη βιβλια για το έργο με τίτλο Οι δικοί μου άνθρωποι, (εικονογράφηση Χαρά Μαραντίδου), εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.

Πηγή: News24/7

Παρασκευή 1 Μαρτίου 2024

Νέα κυκλοφορία - «Το χάρτινο παλάτι» της Μιράντα Κόουλι-Χέλερ

Συγγραφέας: Miranda Cowley Heller
Τίτλος πρωτοτύπου: The Paper Palace
Είδος έργου: Μυθιστόρημα
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Riverhead Books, Νέα Υόρκη 2021
Ελληνικός τίτλος: Το χάρτινο παλάτι
Αριθμός σελίδων: 560
ISBN: 978-618-02-4990-3
Μετάφραση: Αναστασία Δεληγιάννη
Επιμέλεια: Μαρία Μπανούση
Εκδόσεις: Μίνωας
Έτος έκδοσης: 2024

Ένα τέλειο αυγουστιάτικο πρωινό, η Έλι Μπίσοπ, πενήντα χρονών, σύζυγος του Πίτερ και μητέρα τριών παιδιών, ξυπνά στο «Χάρτινο Παλάτι» – το εξοχικό στο Κέιπ Κοντ όπου περνάει τις καλοκαιρινές της διακοπές από τότε που ήταν παιδί. Τη στιγμή που βουτά στη λίμνη, θυμάται την παθιασμένη συνεύρεση που είχε την προηγούμενη νύχτα με τον παιδικό της φίλο, τον Τζόνας, στην πίσω πλευρά του σπιτιού, το οποίο γνωρίζει ακόμα και τα σκοτεινότερα μυστικά της...

Με αφορμή την ερωτική εξομολόγηση του Τζόνας ότι εκείνη είναι η πραγματική γυναίκα της ζωής του, τα οικογενειακά μυστικά που έρχονται στην επιφάνεια και τα σιωπηλά τραύματα που τώρα ηχούν εκκωφαντικά, η Έλι θα πρέπει να πάρει μια απόφαση για τον δρόμο που πρέπει να διαλέξει.

      (Από την έκδοση)

Πέμπτη 29 Φεβρουαρίου 2024

«Νεκρές ψυχές» του Νικολάι Γκόγκολ

Συγγραφέας: Николай Васильевич Гоголь (Nikolai Vasilievich Gogol)
Τίτλος πρωτοτύπου: Мёртвые души (Myórtvyye dúshi)
Είδος έργου: Μυθιστόρημα
1η έκδοση στη ρωσική γλώσσα: 1842
Ελληνικός τίτλος: Νεκρές ψυχές
Αριθμός σελίδων: 424
ISBN: 9789603350156
Μετάφραση: Αντώνης Μοσχοβάκης
Εκδόσεις: Ηριδανός
Έτος έκδοσης: 1980

Όταν οι λέξεις έχουν τη δύναμη να αποκαλύπτουν πληγές και να ξεσκεπάζουν κρυμμένες αρρώστιες, εκεί που η αθωότητα λιθοβολείται και η κακία θριαμβεύει... Τότε ακριβώς ο Γκόγκολ νιώθει να πνίγεται και να φωνάζει στη γη που τόσο αγάπησε, τη Ρωσία: "Δεν είσαι τάχα προορισμένη να γεννήσεις ήρωες, εσύ που τους προσφέρεις τόση έκταση για να δράσουν;" Πρόκειται για μια από τις ωραιότερες πινελιές του διάσημου Ρώσου συγγραφέα. Οι Νεκρές Ψυχές τρομάζουν τη χώρα στην οποία αναφέρονται, ακριβώς επειδή είναι ο καθρέφτης της. Κάτι που έκανε τον σπουδαίο τότε (και τώρα) Πούσκιν να το ομολογήσει - ελάχιστος φόρος τιμής στην αλήθεια που τόσο ενόχλησε τους πολλούς που είδαν καχύποπτα τον εαυτό τους να μην εξωραΐζεται σε τούτο το μεγαλειώδες αριστούργημα.

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου 2024

«Ανεμοδαρμένα Ύψη» της Έμιλυ Μπροντέ

Συγγραφέας: Emily Brontë
Τίτλος πρωτοτύπου: Wuthering Heights
Είδος έργου: Μυθιστόρημα
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Thomas Cautley Newby, Λονδίνο 1847
Ελληνικός τίτλος: Ανεμοδαρμένα Ύψη
Αριθμός σελίδων: 448
ISBN: 9789603251460
Μετάφραση - Πρόλογος: Άρης Μπερλής
Επιμέλεια: Σταύρος Πετσόπουλος
Εκδόσεις: Άγρα
Έτος έκδοσης: 1995

Τα Ανεμοδαρμένα Ύψη, που πρωτοεκδόθηκαν το 1847, είναι η άγρια και γεμάτη πάθος ιστορία της σχεδόν δαιμονικής αγάπης μεταξύ της Κάθριν Έρνσω και του Χήθκλιφ. Η δράση του μυθιστορήματος είναι χαοτική και βίαια, αλλά η ολοκληρωμένη σύνθετη δομή του, οι γλαφυρές περιγραφές του θυελλώδους και μοναχικού αγγλικού τοπίου του Γιόρκσαϊρ και η ποιητική μεγαλοσύνη του οράματος της Έμιλυ Μπροντέ συνδυάζονται έτσι ώστε το βιβλίο να αποκτήσει το βάθος και την απλότητα μιας αρχαίας τραγωδίας.

Τούτο το αριστούργημα, που γράφτηκε από μία κοπέλα εικοσιεφτά ετών και δημοσιεύτηκε ένα χρόνο πριν από το θάνατό της, στα τριάντα της χρόνια, στέκεται ίσως ως ένα από τα πλέον πρωτότυπα έργα της αγγλικής γλώσσας και της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Στον ενάμιση αιώνα του βίου του έχει γοητεύσει εκατομμύρια αναγνώστες, έχει διεγείρει και έχει προκαλέσει την επινοητικότητα εκατοντάδων κριτικών και μελετητών. Ήταν και παραμένει ακόμη το δημοφιλέστερο έργο της αγγλικής λογοτεχνίας και στην ιστορία της κριτικής του αποτυπώνεται η ιστορία της εξέλιξης της κριτικής σκέψης των νεότερων χρόνων. Πάνω του έχουν δοκιμαστεί όλες οι σχολές και οι τάσεις της λογοτεχνικής κριτικής.

Στην Ελλάδα το έργο πέρασε σαν φτηνό ρομάντζο μέσα από τις εκδόσεις για τα καροτσάκια και τις ραδιοφωνικές του αναγνώσεις. Η παρούσα έκδοση επιχειρεί να ξαναδώσει την αξία του στο αριστούργημα αυτό της λογοτεχνίας του 19ου αι. με τη νέα μετάφραση του Άρη Μπερλή και την εκτενή εισαγωγή του, που αποτελεί μία διαδρομή στην κριτική αντιμετώπιση του έργου από την εμφάνισή του μέχρι σήμερα.

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Σημ.: Ακόμα μια έκδοση αυτού του έργου έχουμε παρουσιάσει εδώ.

Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου 2024

«Το φίδι του Πλίνιου» της Ειρήνης Κίτσιου

ΒΡΑΒΕΙΟ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΎ «ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ» 2022

Συγγραφέας: Ειρήνη Κίτσιου
Τίτλος πρωτοτύπου: Το φίδι του Πλίνιου
Είδος έργου: Διηγήματα
Αριθμός σελίδων: 120
ISBN: 9786185267445
Εκδόσεις: Αντίποδες
Έτος έκδοσης: 2021

Οι κληματαριές και το φως, η ζωγραφική, η μουσική και η λογοτεχνία, η απώλεια και η αγάπη είναι οι αφορμές των διηγημάτων αυτού του βιβλίου. Η Ειρήνη Κίτσιου οργανώνει τις βαθιές ονειροπολήσεις της, που ξεκινούν από απλά περιστατικά και κορυφώνονται εσωτερικά, με τα αργά και μεθοδικά βήματα μιας μανιώδους παρατηρήτριας. Τα επιμέρους επεισόδια και οι λεπτομέρειες, οι στοχασμοί και οι λυρικές εξάρσεις συναρθρώνονται σε ένα δραστικό συνεχές με κεντρικό άξονα την τέχνη της μνήμης.

      (Από την παρουσίαση του βιβλίου στο οπισθόφυλλο)

Σάββατο 24 Φεβρουαρίου 2024

Σχολικά βιβλία μιας άλλης εποχής (4)

Ορισμένα ακόμη από τα βιβλία με ποικίλο περιεχόμενο που διδασκόμασταν στο γυμνάσιο και το λύκειο κατά τη δεκαετία του '70. Από το επόμενο μέρος του αφιερώματός μας θα παρουσιάζουμε αποσπάσματα από τα βιβλία αυτά μαζί με κάποια μικρά κριτικά σημειώματα, ώστε να μπορεί αν θέλει κάποιος να συγκρίνει τα βιβλία του τότε με αυτά του τώρα και να βγάζει τα συμπεράσματά του.

Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2024

Διήγημα - «Δεν ήταν στο Παρίσι»

        Ο νεαρός φίλος μας δεν βρισκόταν στους δρόμους του Παρισιού· αυτό το είχε συνειδητοποιήσει. Δεν ήταν εκεί, σε καμιά περίπτωση δεν ήταν, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που έκανε να παραλληλίσει τα περιβάλλοντα. Ουρανός και φώτα, φώτα και ουρανός· όχι, δεν ήταν του Παρισιού. Ούτε κόκκινα φώτα, ούτε αμαρτωλά μπαρ, ούτε τύποι μποέμ, ούτε υπαίθριοι ζωγράφοι, ούτε εκείνο το ποτάμι μέσα στο οποίο έπεσε ο Ιαβέρης. Λοιπόν, όχι! Δεν ήταν στο Παρίσι. Ήταν απλά στην οδό Μαυρομματαίων και πήγαινε να σουρουπώσει.
        Άναψε τσιγάρο περπατώντας κι ο καπνός σκορπίστηκε νευρικά καθώς πεταγόταν βίαια από την εκπνοή, έτσι που έμοιαζε σα να ’θελε ν’ αποδιώξει την ατμόσφαιρα. Σε κάποια καφετέρια ένας κύριος ανακάτευε το τσάι του. Βλαστήμησε καθώς, λίγο που χύθηκε, τον έκαψε. Ο νεαρός κοντοστάθηκε, πλησίασε διακριτικά κι έριξε μια ματιά. Το τσάι κοιτούσε τον κύριο με θράσος. Αυτός του ανταπόδωσε το βλέμμα κι ύστερα το εμβόλισε άγρια με ένα μπισκότο.
        Σκέφτηκε ξαφνικά πως κάπου κοντά υπήρχε μια άρρωστη γυναίκα που γνώριζε· την έφερε στον νου του δίχως να ξέρει γιατί. Ήταν μέρες τώρα που ο θάνατος τής ψιθύριζε ντροπαλά ένα παιδικό τραγουδάκι κάθε φορά που άνοιγε τα μάτια της το πρωί. Αυτή φώναζε τότε τη μικρή της κόρη και της παραπονιόταν ότι ο γαμπρός της δεν την προσέχει περισσότερο κι ότι το μαξιλάρι της δεν είναι ποτέ δροσερό.
        Προχωρούσε τώρα βιαστικά. Σ’ αγαπώ, μανάρι μου, σκεφτόταν. Σ’ αγαπώ. Σ’ αγαπώ πολύ. Μπροστά του δύο κυρίες φράζανε το πεζοδρόμιο. Οι μάζες τους θλιβερά αδιαπέραστες. Στο διάολο! Και ξαφνικά οι δυο μάζες έγιναν μία κι αυτός προχώρησε σπρώχνοντας. Οι νέοι δεν έχουν σεβασμό σήμερα, έκρωξαν οι μάζες.
        Τα αυτοκίνητα πηγαινοέρχονταν. Ανθρωπάκια καθισμένα αναπαυτικά στο τιμόνι, ματάκια αλεπουδίσια στο τιμόνι, χεράκια που λες κι ήταν φτιαγμένα αποκλειστικά για να χαϊδεύουν το τιμόνι. Έτρεχαν χωρίς να ξέρουν γιατί. Έτρεχε κι ο φίλος μας.
        Αλλά αυτός ήξερε. Συγκεχυμένα βέβαια, αλλά ήξερε.
        Φανταζόταν σπίτια. Κάποιο ζευγάρι φιλιέται σ’ έναν καναπέ. Οι ήχοι των φιλιών σπάζουν στον αέρα, πέφτουν χάμω κομματάκια κομματάκια, που ύστερα παραταγμένα αποχωρούν διακριτικά.
        Σ’ ένα άλλο σπίτι, ένας διαρρήκτης γεμίζει βιαστικά τις τσέπες του. Ξαφνικά πέφτει φάτσα με φάτσα με τον ιδιοκτήτη. Βγάζει τα τσιγάρα του. «Να σας προσφέρω ένα;» τον ρωτάει. «Ευχαριστώ, έχω τα δικά μου». Καπνίζουν για λίγο σιωπηλοί. «Με συγχωρείτε για το ακατάλληλο της ώρας» λέει ο διαρρήκτης. «Παρακαλώ, χαίρομαι που μπόρεσα να σας φανώ χρήσιμος».
        Ο νεαρός φυσικά όλα αυτά τα έχει υπόψη του. Δηλαδή, περίπου. Σ’ αγαπώ, σκέφτεται. Σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ.
        Να τη, κάθεται στο παγκάκι και τον περιμένει. Κάθεται κι αυτός δίπλα της. «Ξέρεις, τελειώσαμε» του λέει. Η χωρίστρα στη μέση τον κοιτάζει σαν τη μπούκα του κανονιού. «Μα σ’ αγαπώ». «Ναι, αλλά εγώ όχι».
        Το ήξερε· μα και βέβαια το ήξερε. Είχε ήδη συμβεί τη στιγμή που φύσηξε άγρια τον καπνό του τσιγάρου του κι η ατμόσφαιρα γύρω του βόγκηξε. «Θα μείνουμε φίλοι;» «Φυσικά».
..........................................................
        Έναν χρόνο αργότερα διάφορες φλύαρες κυρίες συνέχισαν να του φράζουν τον δρόμο, αμέτρητοι άνθρωποι συνέχισαν να ερωτοτροπούν με τα τιμόνια τους, κύριοι να χύνουν το τσάι τους, γυναίκες να πεθαίνουν γκρινιάζοντας, ζευγάρια να φιλιούνται απρόσεκτα, διαρρήκτες να ψιλοκουβεντιάζουν με τους ιδιοκτήτες, κι όλα αυτά να μη συμβαίνουν στο Παρίσι.
        Κι εκείνη συνέχιζε να λείπει.


           Ηλίας Οικονομόπουλος

(Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό περιοδικό Fractal)

«Τα πρωτοβρόχια» του Σπύρου Κιοσσέ

ΥΠΟΨΗΦΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΚΡΑΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ 2023

Συγγραφέας: Σπύρος Κιοσσές
Τίτλος πρωτοτύπου: Τα πρωτοβρόχια
Είδος έργου: Μυθιστόρημα
Αριθμός σελίδων: 176
ISBN: 978-618-03-2995-7
Επιμέλεια: Ελένη Μπούρα
Διορθώσεις: Μάγδα Τικοπούλου
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Έτος έκδοσης: 2022

Ο Τάσος μεγαλώνει σε μια λαϊκή γειτονιά μιας επαρχιακής πόλης στα τέλη της δεκαετίας του '70 και τις αρχές του '80, μια περίοδο μεταβατική για την ελληνική κοινωνία. Μέσα από την αυτοδιήγηση του ήρωα ζωντανεύει το κλίμα της εποχής, όπως, τουλάχιστον, μπορεί να το αντιληφθεί ο ίδιος, αλλά και το πλέγμα των οικογενειακών σχέσεων - άλλοτε υποστηρικτικό, σαν δίχτυ ασφαλείας, κι άλλοτε πνιγηρό κι αναπόδραστο, σαν τον ιστό αράχνης. Παράλληλα με τη βασική πλοκή, που ξετυλίγεται σε σύντομες αυτοτελείς αφηγήσεις, ο αναγνώστης, μέσα από τη διήγηση της γιαγιάς του ήρωα, συνθέτει κομμάτι κομμάτι μια ιστορία που βαραίνει το παρελθόν της οικογένειας, συνεχίζει όμως να σκιάζει το παρόν των μελών της.

Μια μικρή ιστορία ενηλικίωσης, με όλη την αθωότητα και την τραγικότητα που χαρακτηρίζουν τα πιο κρίσιμα χρόνια της ζωής του ανθρώπου.

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Τετάρτη 21 Φεβρουαρίου 2024

«Η νοσταλγία της απώλειας» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη

ΒΡΑΒΕΙΟ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΎ «ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ» 2023

Συγγραφέας: Θεόδωρος Γρηγοριάδης
Τίτλος πρωτοτύπου: Η νοσταλγία της απώλειας
Είδος έργου: Διηγήματα
Αριθμός σελίδων: 288
ISBN: 9789601699448
Επιμέλεια: Ελένη Γεωργοστάθη
Εκδόσεις: Πατάκης
Έτος έκδοσης: 2022

Οι τριάντα µία διηγήσεις είναι αφηγήσεις προσωπικές, ιστορίες φίλων και περαστικών, εξιστορήσεις που φανερώθηκαν µέσα από καταχωνιασµένα σηµειωµατάρια και το καταστάλαγµα της ζωής. Καταστάσεις πραγµατικές και φανταστικές, ανοµολόγητες και παρανοηµένες, για ανθρώπους που δοκιµάστηκαν στα όρια της ζωής τους. Κοινά στοιχεία των διηγήσεων η µνήµη, ο πόνος και η απώλεια, οι εµµονές του έρωτα, τα ανθρώπινα παθήµατα. Οι διηγήσεις, σύνοψη και απόσταγµα ζωής, αποτελούν µια αποσπασµατική μυθοπλασία. Ως αφηγητής δεν θέλησα µόνο να περιγράψω και να στοχαστώ, αλλά να εκτεθώ, να µιλήσω µε ειλικρίνεια, να διηγηθώ ανυπόκριτα µε συγκίνηση και αυτοσαρκασµό, αναζητώντας τη µοναδικότητα του εαυτού µας και την επαφή µε τον αναγνώστη στη χαοτική εποχή µας. Άραγε πόσο αποκαλυπτόµαστε µέσα από τα λόγια και τις ιστορίες µας; Και πότε η ανάκληση µιας ιστορίας γίνεται εκµυστήρευση µε όλο της το κόστος και όχι απλώς η νοσταλγία της απώλειας;

      (Του συγγραφέα, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Παρασκευή 16 Φεβρουαρίου 2024

Σχολικά βιβλία μιας άλλης εποχής (3)

Στα πλαίσια των θεματικών σειρών που παρουσιάζει το ιστολόγιο, ιδού μερικά ακόμη από τα σχολικά βιβλία της δεκαετίας του '70, πάντα από την προσωπική μου συλλογή. Βλέπουμε την ποικιλία των θεμάτων που κάλυπτε η ύλη εκείνη την εποχή: ιστορία, μαθηματικά, η πανδύσκολη ψυχολογία του Ευάγγελου Παπανούτσου, θρησκευτικά, η αγαπημένη κοσμογραφία, που έχουμε αναφέρει ξανά.

Πέμπτη 8 Φεβρουαρίου 2024

Ο Μπέρτραντ Ράσσελ και η αλληλογραφία του

Ο Μπέρτραντ Ράσσελ (1872-1970), που το όνομά του δεν μπορεί να είναι άγνωστο ούτε και σήμερα από καμιά γενιά, ήταν διάσημος φιλόσοφος και μαθηματικός. Από πλούσια, αριστοκρατική οικογένεια, μέλος ο ίδιος της Βουλής των Λόρδων, ήταν ενεργός υπέρμαχος της ειρήνης μέχρι το τέλος της ζωής του, ενώ δεν έλειψαν και οι εποχές που είχε επηρεαστεί από τις σοσιαλιστικές ιδέες. Λάμβανε ενεργά μέρος σε διαδηλώσεις υπέρ της ειρήνης, και είχε φυλακιστεί για «διατάραξη της δημόσιας τάξης» στα 90 του! Ακόμη, είχε πάρει και το Νόμπελ λογοτεχνίας το 1950.

Σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα βιβλία που κυκλοφόρησαν ποτέ γι' αυτόν, το "Αγαπητέ Μπέρτραντ Ράσσελ", υπάρχουν αποσπάσματα από επιστολές που λάμβανε καθημερινά μαζί με τις απαντήσεις που έστελνε.
Κι εδώ είναι το ενδιαφέρον. Ο Ράσσελ ήταν ένας θρύλος, λάμβανε περισσότερα από 100 γράμματα τη μέρα. Κι απαντούσε προσωπικά! Στην παρακάτω φωτογραφία βλέπουμε μια επιστολή από έναν εξάχρονο που τον ευχαριστεί για «όλα τα πράγματα που έχει κάνει» και τον καλεί για το πατροπαράδοτο βρετανικό τσάι. Και ο 89χρονος τότε Ράσσελ απαντάει στο παιδάκι ως εξής: «Αγαπητέ Πώλ Άλτμαν, σ' ευχαριστώ για το τόσο όμορφο γράμμα σου, που το διάβασα με ιδιαίτερη χαρά γιατί μου δίνει θάρρος να συνεχίσω τη δουλειά μου. Θα 'θελα να πάρω ένα τσάι μαζί σου, αλλά δεν πιστεύω πως θα 'ρθώ στην Οξφόρδη. Αν έρθω, θα σε ειδοποιήσω. Με την αγάπη και τις θερμότερες ευχές του Μπέρτραντ Ράσσελ».
Σήμερα; Πόσο απασχολημένοι είναι άραγε οι «μεγάλοι διανοητές» που συνεργούν στο παγκοσμιοποιημένο τίποτα;

Τρίτη 6 Φεβρουαρίου 2024

Για τη (μηδαμινή) κατανόηση των κειμένων

Ένα μικρό σημείωμα για την απουσία βασικών δεξιοτήτων από τους σημερινούς μαθητές σε σχέση με την κατανόηση κειμένου.

**Γράφει ο Δημήτρης Φωτεινόπουλος
Φιλόλογος

Βασική, θεμελιώδης προϋπόθεση για να κατανοεί ένας άνθρωπος τα νοήματα ενός κειμένου είναι να ξέρει να το διαβάζει -όχι να διαβάζει τις λέξεις, να διαβάζει το κείμενο που έχει μπροστά του. Παρατηρώ ότι πολλοί μαθητές και πολλές μαθήτριες στη Β΄λυκείου και στη Γ΄λυκείου που προετοιμάζονται για τις πανελλαδικές εξετάσεις δεν ξέρουν να διαβάζουν, δεν ξέρουν ανάγνωση. Είναι και μερικοί και μερικές που δυσκολεύονται να διαβάσουν, όχι το κείμενο ως νοηματικό και συντακτικό όλον, αλλά τις ίδιες τις λέξεις, δηλαδή το βασικό συστατικό του... Συλλαβίζουν, δίνουν την εντύπωση ανθρώπων από ξένη χώρα που έχουν επαφή με την ελληνική γλώσσα μόλις τρεις μήνες... Λάθος τόνοι, άγνοια της λειτουργίας των σημείων στίξης, λάθος επιτονισμοί, ισοπεδωμένη φωνή... Αν, μάλιστα, τύχουν μπροστά σε κάποια πιο σπάνια, πιο «λόγια» λέξη, εκεί μεσολαβεί αρκετός χρόνος για να προχωρήσει το διάβασμα, κάτι που δείχνει πως το λογισμικό δεν την αναγνωρίζει αμέσως...

Όταν η κατάσταση των μαθητών και των μαθητριών σε ό,τι αφορά αυτό το ζήτημα, της ανάγνωσης ενός κειμένου στην ελληνική γλώσσα, της ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ(!), είναι τέτοια, μην περιμένουμε πολλά σε άλλες πιο ζόρικες απαιτήσεις, ας πούμε, κατανόηση σύνθετων φιλοσοφικών εννοιών, ερμηνεία λογοτεχνικού κειμένου, σύνοψη περιεχομένου, σωστή διατύπωση και άλλα παρόμοια, ε;

Παρασκευή 2 Φεβρουαρίου 2024

Σχολικά βιβλία μιας άλλης εποχής (1)

Αναδιφώντας τα παλιά μου αρχεία, βρίσκω τις φωτογραφίες των σχολικών βιβλίων μου του γυμνασίου και του λυκείου. Φυσικά τα ίδια τα βιβλία αναπαύονται ξεκούραστα στη βιβλιοθήκη μου και πότε πότε ξαναθυμούνται τα περασμένα τους μεγαλεία όταν ο ιδιοκτήτης τους τα ανοίγει για λίγο, για να θυμηθεί κάτι, να αναζητήσει κάποιο στοιχείο που δεν βρίσκει σε σημερινές πηγές ή απλά για να κοιτάξει το παιχνίδι με τις τελίτσες ή το μάντεμα των αριθμών (τα ξέρετε αυτά;) που έπαιζε με τον φίλο του κατά τη διάρκεια βαρετών μαθημάτων.

Δεν ήταν πολλά αυτά τα μαθήματα: ο αγώνας όμως ήταν σκληρός ανάμεσα στη γεωλογία, τη χημεία και τη βιολογία. Ευτυχώς που -με εξαίρεση τη δεύτερη- τα άλλα δύο τα είχαμε μόνο μία χρονιά. Από τη χημεία δεν μπορούσα εύκολα να γλυτώσω, πήγαινα πρακτικό βλέπετε (η σημερινή θετική κατεύθυνση) και την κάναμε από κάτι ογκώδη, λεπτομερέστατα βιβλία, που δεν ήταν του ΟΕΔΒ αλλά ιδιωτικές εκδόσεις, σοβαρών επιστημόνων και σημαντικής αξίας μεν, όμως αδιάφορων για κάποιον που είχε στον νου του άλλα πράγματα.

Και ποια ήταν αυτά τα άλλα πράγματα; Τα κορίτσια, θα μου πείτε. Ναι, ασφαλώς, αλλά τώρα μιλάμε για σχολικά μαθήματα. Η ιστορία φέρ' ειπείν. Έχοντας την τύχη να έχουμε πολύ καταρτισμένους φιλολόγους και εξαιρετικές εκδόσεις όπως η Βυζαντινή Ιστορία που φαίνεται στη φωτογραφία, το μάθημα αυτό ήταν μια σκέτη απόλαυση. Τα αρχαία επίσης. Πρακτικό πρακτικό αλλά άλλο να κάνεις τον Ξενοφώντα από το πρωτότυπο, πώς να το κάνουμε. "Δαρείου καὶ Παρυσάτιδος γίγνονται παῖδες δύο" λοιπόν, δείτε το επίσης στη φωτογραφία παρακάτω. Και κάναμε αρχαία 6 γεμάτα χρόνια. Αμ τα μαθηματικά; Να έχεις μαθηματικό τον Σπύρο Καλομητσίνη (ψάξτε τον, θα καταλάβετε) και βιβλία του Κανέλλου, του Στάικου και του Παπανικολάου, δεν υπάρχει μεγαλύτερο σχολικό δώρο σε αυτή τη ζωή. Η αστρονομία; Μάλιστα! Να έχεις φωτογραφίες του πλανήτη Άρη σε σχολικό βιβλίο του 1978 από το διαστημόπλοιο Βίκινγκ που προσεδαφίστηκε ένα μόλις χρόνο πριν! Και να είναι το βιβλίο του Κωτσάκη, έτσι; Μεγάλο όνομα της αστρονομίας εκείνη την εποχή. Σκεφτείτε το.

Σήμερα τα βιβλία είναι πιο "χαρουμενούλικα", πιο "πολιτικά ορθά", πιο "ανώδυνα". Δεν ξέρω όμως πόσοι μαθητές θα τα θυμούνται μετά από λίγα χρόνια. Θα επανέλθω.

Πέμπτη 1 Φεβρουαρίου 2024

Από τη «Στέπα» του Άντον Τσέχοφ

[...] Στο μεταξύ, μπροστά στα μάτια των ταξιδιωτών, ξεδιπλωνόταν τώρα ένας τετράπλατος ατέλειωτος κάμπος, κομμένος από μια αλυσίδα λόφους. Οι λόφοι αυτοί, στριμωγμένοι μεταξύ τους, έμοιαζαν να κοιτάζει ο ένας πάνω από την κορυφή του άλλου κι ενώνονταν σ' ένα οροπέδιο, που επεκτεινόταν στα δεξιά του δρόμου ως πέρα στον ορίζοντα και χανόταν στο μαβί άπειρο. Προχωρείς, προχωρείς και δε μπορείς να διακρίνεις ούτε πού αρχίζει ούτε πού τελειώνει αυτό το οροπέδιο... Ο ήλιος μόλις έριξε μια ματιά πίσω από την πόλη και, σιγά, χωρίς βιασύνη, βάρθηκε στη δουλειά του. Πρώτα, μακριά εκεί μπροστά, στο μέρος όπου ο ουρανός ενώνεται με τη γη, κοντά στους μικρούς λόφους και στον ανεμόμυλο, που από μακριά μοιάζει μ' έναν ανθρωπάκο που κουνάει τα χέρια του, γλιστράει πάνω στη γη μια πλατιά ζωηρόχρωμη κίτρινη λουρίδα. Ύστερα από λίγο μια παρόμοια λουρίδα έλαμψε πιο κοντά, γλίστρησε δεξιά κι έφτασε ως τους λόφους. Κάτι ζεστό άγγιξε τη ράχη του Γεγκόρουσκα. Μια λουρίδα φως, που έφτασε λαθραία πίσω από την άμαξα, χύθηκε πάνω σ' αυτή και στ' άλογα, πήγε ν' ανταμώσει άλλες λουρίδες όμοιές της, και, ξαφνικά, όλη η απέραντη στέπα, τινάζοντας πάνουθέ της το πρωινό μισόφωτο, χαμογέλασε και σπιθοβόλησε από δροσιά. [...]

(Απόσπασμα από την περίφημη νουβέλα του Άντον Τσέχοφ Η στέπα, μετ. Σπύρος Σκιαδαρέσης, εκδ. Γράμματα 1979)

Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2024

«Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκραίυ» του Όσκαρ Ουάιλντ

Συγγραφέας: Oscar Wilde
Τίτλος πρωτοτύπου: The Picture of Dorian Gray
Είδος έργου: Φιλοσοφικό μυθιστόρημα
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Lippincott's Monthly Magazine, 1890 (ως νουβέλα) και Ward, Lock and Company, 1891 (ως μυθιστόρημα)
Ελληνικός τίτλος: Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι
Αριθμός σελίδων: 431
ISBN: 978-960-7793-23-2
Μετάφραση: Δημήτρης Γ. Κίκιζας
Εκδόσεις: Σμίλη
Έτος έκδοσης: 2000

"Ηλίθιο", "αδέξιο", "ανιαρό", "σαχλό", "αηδιαστικό", "βρομερό", "γέννημα της λεπρώδους λογοτεχνίας των Γάλλων Decadents", "μπουρδολογία": με τέτοια αβρά λόγια υποδέχτηκε η αγγλική κριτική το "Πορτραίτο του Ντόριαν Γκραίυ". "Αφήστε το βιβλίο μου, σας παρακαλώ, στην αθανασία που του αξίζει", απαντούσε χωρίς ίχνος συστολής ο 'Οσκαρ Ουάιλντ. Και είχε δίκιο: ο Ντόριαν Γκραίυ είναι πια εκατόν δέκα ετών και εξακολουθεί να τέρπει, να γοητεύει και να βάζει τους αναγνώστες σε σκέψεις. Έμεινε να συμβολίζει τον πόθο της αιώνιας νιότης και τη χίμαιρα των απολαύσεων χωρίς φραγμούς και συνέπειες.

Οι Εκδόσεις Σμίλη παρουσιάζουν σε νέα μετάφραση Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκραίυ, ένα από τα πιο πρωτότυπα και ανορθόδοξα μυθιστορήματα της νεότερης εποχής. Το έργο συνοδεύεται από σχόλια, εικόνες, σημειώσεις και κριτικά κείμενα.

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

***Μια ακόμη έκδοση του βιβλίου αυτού -στην παλαιότερη μετάφρασή του από τον Άρη Αλεξάνδρου- έχουμε παρουσιάσει εδώ.

Κυριακή 28 Ιανουαρίου 2024

Νέα κυκλοφορία - «Ο ταχυδρόμος των βιβλίων» του Κάρστεν Χεν

Συγγραφέας: Carsten Sebastian Henn
Τίτλος πρωτοτύπου: Der Buchspazierer
Είδος έργου: Μυθιστόρημα
1η έκδοση στη γερμανική γλώσσα: Pendo, Μόναχο 2020
Ελληνικός τίτλος: Ο ταχυδρόμος των βιβλίων
Αριθμός σελίδων: 272
ISBN: 978-618-03-3638-2
Μετάφραση: Μαρία Μαντή
Επιμέλεια: Κατερίνα Πάπαρη
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Έτος έκδοσης: 2023

Ένα feel-good μυθιστόρημα για τη φιλία και τα βιβλία.

Ο βιβλιοπώλης Καρλ Κόλχοφ παραδίδει βιβλία σε σπίτια ορισμένων πελατών του τις βραδινές ώρες, αφού το βιβλιοπωλείο κλείσει, διασχίζοντας τα γραφικά δρομάκια της πόλης. Με αυτούς τους πελάτες έχει ένα ιδιαίτερο δέσιμο -είναι σχεδόν φίλοι- και αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, τον σύνδεσμό τους με τον έξω κόσμο. Όταν όμως ξαφνικά ο Καρλ χάσει τη δουλειά του, θα χρειαστεί η δύναμη των βιβλίων και ένα κοριτσάκι εννιά χρόνων για να τους κάνει όλους, του Καρλ συμπεριλαμβανομένου, να βρουν το θάρρος να προσεγγίσουν ο ένας τον άλλον…

Ανάλαφρο, τρυφερό, συγκινητικό και βιβλιοφιλικό, το μυθιστόρημα του Carsten Henn μας θυμίζει ότι έχουμε μονάχα ο ένας τον άλλον – και τα βιβλία.

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Παρασκευή 26 Ιανουαρίου 2024

Νέα κυκλοφορία - «Τομ Λέικ» της Αν Πάτσετ

Συγγραφέας: Ann Patchett
Τίτλος πρωτοτύπου: Tom Lake
Είδος έργου: Μυθιστόρημα
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Harper, Νέα Υόρκη 2023
Ελληνικός τίτλος: Τομ Λέικ
Αριθμός σελίδων: 409
ISBN: 978-618-5598-28-0
Μετάφραση: Δέσποινα Κανελλοπούλου
Επιμέλεια: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου & Θάνος Σαμαρτζής
Διορθώσεις: Μαριλένα Καραμολέγκου
Εκδόσεις: Δώμα
Έτος έκδοσης: 2023

«Δεν υπάρχει τρόπος να τους εξηγήσω την απλή αλήθεια της ζωής: ότι μεγάλο μέρος της το ξεχνάς. Όλα τα επώδυνα, αυτά που κάποτε ήσουν βέβαιη ότι δεν θα κατάφερνες ποτέ να τα ξεχάσεις, δεν θυμάσαι πια ούτε πότε ακριβώς συνέβησαν. Αλλά και οι πιο συναρπαστικές περιστάσεις, οι πιο συγκλονιστικές χαρές, κι αυτές διαλύονται και σκορπίζονται και γίνονται μέσα σου κάτι άλλο. Κι ύστερα οι αναμνήσεις αντικαθίστανται από άλλες χαρές και μεγαλύτερες λύπες και, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, κι αυτές με τη σειρά τους παραγκωνίζονται, ώσπου ένα πρωί βρίσκεσαι να μαζεύεις κεράσια με τις τρεις ενήλικες κόρες σου, ενώ ο άντρας σου περνάει από δίπλα σας με το φορτηγάκι του, κι εσύ είσαι απολύτως σίγουρη πως έχεις όλα όσα ήθελες ποτέ απ’ τη ζωή σου».

Για να περάσει η ώρα καθώς μαζεύουν κεράσια στο κτήμα, οι κόρες της Λάρα ζητούν απ’ τη μητέρα τους να τους μιλήσει για τα νεανικά της χρόνια, τότε που ήταν ηθοποιός στο θίασο Τομ Λέικ. Θέλουν να μάθουν για το καλοκαιρινό της ειδύλλιο με τον διάσημο Πήτερ Ντιουκ.

Είναι αλήθεια ότι η Λάρα μπορούσε να κάνει καριέρα στο Χόλλυγουντ; Είναι αλήθεια ότι απέρριψε προτάσεις να πρωταγωνιστήσει σε ταινίες; Μα γιατί; Πώς γίνεται να μη μετανιώνει για τις ευκαιρίες που χαράμισε, για τη ζωή που δεν έζησε; Λέει αλήθεια όταν δηλώνει ευγνωμοσύνη για τη ζωή που της δόθηκε, σ’ εκείνο το κτήμα, μ’ αυτά τα κορίτσια, με τούτο τον σύζυγο, να μαζεύει κεράσια; ​

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)