Ελληνικά σκακιστικά περιοδικά

Ήθελα από μέρες να βάλω αυτή την ανάρτηση, με αφορμή την τεράστια επιτυχία της εθνικής ομάδας σκακιού για παιδιά μέχρι 16 ετών, που κατέκτησε πρόσφατα την 3η θέση στην Ολυμπιάδα. Ο σκοπός μου ήταν να δείξω πώς ενημερωνόμασταν για τα σκακιστικά τεκταινόμενα και πώς μελετούσαμε κάποτε, καθώς και πώς μελετούσαν οι πριν από εμάς, χωρίς τις ευκολίες που παρέχει σήμερα το ίντερνετ, τα σκακιστικά προγράμματα, οι βάσεις δεδομένων, κτλ. Αλλά δεν την έβαλα αμέσως γιατί δύο από τα περιοδικά που διαθέτω αντιστάθηκαν σθεναρά στην προσπάθειά μου να ανακαλύψω στο χάος των βιβλιοθηκών μου πού κρύβεται το τεύχος 1 🙂

Πρέπει να τονίσω -και το έχω πει πολλές φορές- ότι η ελληνική σκακιστική βιβλιογραφία είναι υψηλότατου επιπέδου. Και τα περιοδικά δεν αποτελούν εξαίρεση.

Μακάρι να υπήρχε και σήμερα κάποιο όμως... Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια, καμία σοβαρή εκδοτική προσπάθεια δεν έχει γίνει, σε αντίθεση με άλλες χώρες στις οποίες το έντυπο σκακιστικό υλικό εξακολουθεί να χρησιμοποιείται και να εκδίδεται ανελλιπώς για δεκαετίες.

***Να σημειώσω ότι το "Σκάκι" του Ανδρέα Ζορμπά (το παλαιότερο ελληνικό σκακιστικό περιοδικό, που κυκλοφόρησε το 1946) το έχω μόνο σε φωτοτυπία, από τεύχος που μου είχε δανείσει ο αείμνηστος μαιτρ Αρίστος Οθωναίος.

      Ηλίας Οικονομόπουλος

«Πάρτι για δολοφόνους» της Άγκαθα Κρίστι

Συγγραφέας: Agatha Christie
Τίτλος πρωτοτύπου: Hallowe'en Party
Είδος έργου: Αστυνομικό μυθιστόρημα
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: William Collins & Sons, 1969
Ελληνικός τίτλος: Πάρτι για δολοφόνους
ISBN: 978-618-01-4643-1
Μετάφραση: Ρόζα Τραϊκόγλου
Επιμέλεια - Διορθώσεις: Γιώργος Γιαννούσης
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Έτος έκδοσης: 2022

«Αυτό που αναζητώ εγώ είναι η αλήθεια. Πάντα η αλήθεια».

Σ’ ένα πάρτι για το Χάλοουιν ένα δεκατριάχρονο κορίτσι, η Τζόις, περηφανεύεται ότι υπήρξε μάρτυρας φόνου. Και ενώ κανείς δεν την πιστεύει, εκείνη το σκάει. Ύστερα από ώρες, εντοπίζεται: είναι ακόμη στο σπίτι, πνιγμένη... μέσα σ’ έναν κουβά με μήλα.

Το ίδιο βράδυ ο Ηρακλής Πουαρό καλείται να διαλευκάνει την υπόθεση, ωστόσο η αποστολή του δεν είναι απλή, αφού κανείς δεν μπορεί να φανταστεί τον λόγο για τον οποίο δολοφονήθηκε η μικρή παραμυθού.

Κι αν η Τζόις είχε δίκιο; Κι αν πράγματι είχε δει με τα ίδια της τα μάτια έναν φόνο; Κι αν ο δολοφόνος είναι... δολοφόνος εις διπλούν;

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η Άλις Κόμπερ και η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β

Άλις Κόμπερ (Alice Kober, 1906-1950)
Η μεγάλη κυρία των κλασικών γραμμάτων, η ιδιοφυής κλασική φιλόλογος που άνοιξε τον δρόμο για την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β.

Μια και σήμερα είναι η επέτειος του τραγικού θανάτου του Μάικλ Βέντρις (Michael Ventris, 1922-1956), του ανθρώπου που άφησε άναυδο τον επιστημονικό κόσμο το 1952, αποκρυπτογραφώντας τα μυκηναϊκά αρχεία της Κνωσσού και της Πύλου, και "χαρίζοντας" 7 αιώνες ιστορίας στην ελληνική γλώσσα, θα έπρεπε να γίνει μια αναφορά στην εκπληκτική αυτή γυναίκα των κλασικών γραμμάτων, που έπαιξε αποφασιστικό ρόλο σε τούτη την προσπάθεια.

Η Άλις Κόμπερ ήταν Αμερικανίδα κλασική φιλόλογος τεράστιου βεληνεκούς. Ήδη από το 1930, ενώ δίδασκε στο Κολλέγιο του Μπρούκλιν (κάτι που θα συνέχιζε μέχρι το τέλος της σύντομης ζωής της), απέκτησε εμμονή με τις ακατανόητες εκείνη την εποχή πινακίδες που είχαν βρεθεί στην Κρήτη (εικονογραφική, Γραμμική Α και Γραμμική Β) και έθεσε ως σκοπό της ζωής της να τις αποκρυπτογραφήσει. Ήδη γνώριζε σε βαθμό τελειότητας ελληνικά, λατινικά, γαλλικά, γερμανικά και αγγλοσαξωνικά, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του 1940 έμαθε και σανσκριτικά. Προκειμένου να είναι σε θέση να αποκλείσει όσο γινόταν περισσότερες αρχαίες γλώσσες από ό,τι κρυβόταν στις κρητικές πινακίδες, παρακολούθησε ακόμα μαθήματα αρχαίων περσικών, χετιτικών, σουμερικών, βαβυλωνιακών, αρχαίων ιρλανδικών και βασκικών! Το 1946 συνέχισε με τη σπουδή των αρχαίων γλωσσών της Μικράς Ασίας: μελέτησε την καρική, τη λυδική, τη χουριτική, τη χαττική, και τη λυκική. Οτιδήποτε άλλο στη ζωή της μπήκε σε δεύτερη μοίρα.

Στα μέσα της δεκαετίας του '40 έκανε τη σημαντικότατη ανακάλυψη ότι η Γραμμική Β (ακόμη άγνωστης προέλευσης) αποτύπωνε μια κλιτή γλώσσα και ήταν σε θέση να υποδείξει τρεις διαφορετικές πτώσεις της (μπορούμε να το δούμε αυτό στην τρίτη φωτογραφία, όπου φαίνεται πως οι λέξεις αρχίζουν με τα ίδια συλλαβογράμματα, τελειώνουν όμως σε διαφορετικά). Το να εντοπιστεί κάτι τέτοιο μέσα σε ένα ένα αρχείο χιλιάδων επιγραφών και θραυσμάτων από επιγραφές, ήταν από μόνο του άθλος. Αυτό όμως το γεγονός μείωνε σημαντικά τον αριθμό των πιθανών γλωσσών διότι αποδείκνυε ότι η Γραμμική Β αποτύπωνε κατά πάσα πιθανότητα μια ινδοευρωπαϊκή γλώσσα και όχι μια σημιτική ή μια συγκολλητική, όπως ήταν πολλές από τις γλώσσες που αναφέρθηκαν προηγουμένως.

Το έργο της άνοιξε έναν μεγάλο δρόμο. Μέχρι τότε ελάχιστοι πίστευαν ότι πίσω από τη Γραμμική Β κρυβόταν μια πρώιμη -ήδη από τον 15ο αιώνα π.Χ.- ελληνική διάλεκτος. Κι η ίδια δεν ήταν απόλυτα σίγουρη γι' αυτό. Βρισκόταν όμως σε καλό δρόμο. Δυστυχώς γι' αυτήν, το 1950 ο καρκίνος της έκοψε το νήμα της ζωής της στα 44 μόλις χρόνια της.

Η Γραμμική Β από την άλλη μεριά είχε καλύτερη τύχη. Στα χέρια του Άγγλου αρχιτέκτονα Μάικλ Βέντρις (άλλου άδικα χαμένου στα 34 χρόνια του, σε δυστύχημα αυτή τη φορά) έσπασε ο κώδικας το 1952, τα μυκηναϊκά αρχεία απέκτησαν όνομα ελληνικό κι η Άλις Κόμπερ ίσως βρήκε κάπου την ανάπαυση.

      Ηλίας Οικονομόπουλος

Σημείωση: Σχετικά με τον Βέντρις μπορείτε να δείτε εδώ.

Νέα κυκλοφορία - «Ιστορίες καθημερινής τρέλας» του Τσαρλς Μπουκόβσκι

Συγγραφέας: Charles Bukowski
Τίτλος πρωτοτύπου: Tales of Ordinary Madness
Είδος έργου: Συλλογή διηγημάτων
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: City Lights Books, San Francisco 1983
Ελληνικός τίτλος: Ιστορίες καθημερινής τρέλας
ISBN: 978-618-03-3572-9
Μετάφραση - Πρόλογος: Γιάννης Λειβαδάς
Επιμέλεια: Κατερίνα Λελούδη
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Έτος έκδοσης: 2023

Οι ιστορίες για τη ζωή και τα πεπραγμένα του είναι τόσο άγριες και παράξενες όσο και οι ιστορίες που γράφει. Κατά μία έννοια, ο Μπουκόβσκι ήταν ενός θρύλος στην εποχή του: τρελός, ερημίτης, εραστής, τρυφερός, μοχθηρός. Από πόρνες μέχρι κλασική μουσική, ο Μπουκόβσκι αναμειγνύει ευφυώς την υψηλή και τη χαμηλή κουλτούρα στις «ιστορίες καθημερινής τρέλας» του. Χιουμοριστικές και στοιχειωτικές, θυμωμένες αλλά και τρυφερές απεικονίσεις της ζωής στο υπογάστριο του Λος Άντζελες, αυτές οι ιστορίες θα σας στοιχειώσουν.

«Μια ελεύθερη ψυχή είναι σπάνιο πράγμα, μα όταν τη δεις μπροστά σου την αναγνωρίζεις – κυρίως επειδή νιώθεις ωραία, πολύ ωραία, όταν βρεθείς κοντά της ή όταν είσαι μαζί της».

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Ο επαναστατημένος άνθρωπος» του Αλμπέρ Καμύ

Ένα από τα σπουδαιότερα µανιφέστα ανθρωπισµού. (The Times)

Συγγραφέας: Albert Camus
Τίτλος πρωτοτύπου: L'Homme révolté
Είδος έργου: Δοκίμια
1η έκδοση στη γαλλική γλώσσα: Éditions Gallimard, 1951
Ελληνικός τίτλος: Ο επαναστατημένος άνθρωπος
ISBN: 9789601648354
Μετάφραση: Νίκη Καρακίτσου-Douge & Μαρία Ρομπλέν-Κασαμπαλόγλου
Εκδόσεις: Πατάκης
Έτος έκδοσης: 2013

«Επαναστατώ, άρα υπάρχουµε» επιβεβαιώνει ο Αλµπέρ Καµύ. Η εξέγερση είναι ο µόνος τρόπος για να ξεπεράσουµε το παράλογο. Αλλά το αληθινό θέµα του Επαναστατηµένου ανθρώπου είναι τα ερωτήµατα που θέτει το διεισδυτικό πνεύμα του Καµύ: Πώς ο άνθρωπος, στο όνοµα της εξέγερσης, συµβιβάστηκε µε το έγκλημα; Πώς η εξέγερση κατέληξε στα αυταρχικά κράτη του 20ού αιώνα που αντιγράφουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης; Πώς η ανθρώπινη περηφάνια αλλαξοδρόµησε;

Ο Επαναστατηµένος άνθρωπος είχε ευθύς εξαρχής τεράστιο αντίκτυπο, προκάλεσε όµως και πολλές αντιδράσεις από διάφορες πλευρές: κοµουνιστές, σουρεαλιστές, υπαρξιστές, χριστιανούς... Οι σύγχρονοι του Καµύ δεν ήταν αρκετά ώριµοι για να παραδεχτούν αλήθειες που επιβλήθηκαν τα κατοπινά χρόνια, καθιστώντας τον Επαναστατηµένο άνθρωπο έργο επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε.

«...Το επαναστατικό πνεύμα στην Ευρώπη µπορεί επίσης, για πρώτη και τελευταία φορά, να στοχαστεί πάνω στις αρχές του, ν’ αναρωτηθεί ποια παρέκκλιση το οδηγεί στον χαµό της τροµοκρατίας και του πολέµου, και να ξαναβρεί, µαζί µε τις αιτίες της εξέγερσής του, την πίστη του σε τούτες τις αρχές».

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Κρητική Αναγέννηση -- Μελετήματα για τον Βιτσέντζο Κορνάρο» του Νικολάου Μ. Παναγιωτάκη

Συγγραφέας: Νικόλαος Μ. Παναγιωτάκης
Τίτλος πρωτοτύπου: Κρητική Αναγέννηση -- Μελετήματα για τον Βιτσέντζο Κορνάρο
Είδος έργου: Λογοτεχνικές μελέτες
Επιμέλεια: Στέφανος Κακλαμάνης & Γιάννης Κ. Μαυρομάτης
Εκδόσεις: Στιγμή
Έτος έκδοσης: 2002

Τρία χρόνια μετά την κυκλοφορία της πρώτης συναγωγής μελετών του αλησμόνητου δασκάλου μας Ν. Π. Παναγιωτάκη (1935-1997) με τίτλο Κρητικό Θέατρο - Μελέτες (Στιγμή, Αθήνα 1998, σελ. 325), παραδίδουμε ένα δεύτερο αυτοτελή τόμο με θέμα το πρόσωπο και την ταυτότητα του Βιντσέντζου Κορνάρου, του ποιητή του Ερωτόκριτου. Ο τόμος περιλαμβάνει πέντε από τις πιο γνωστές και καλότυχες μελέτες του, δημοσιευμένες σε μια περίοδο από το 1968 έως το 1994 σε διάφορα επιστημονικά περιοδικά, τιμητικούς τόμους και Πρακτικά Συνεδρίων, οι οποίες, κατά κοινή ομολογία, έδωσαν νέα ώθηση στις κορναρικές σπουδές και ενέγραψαν το φαινόμενο της κρητικής αναγέννησης στις πραγματικές ιστορικές, κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις του. Σε παράρτημα συμπεριλάβαμε και τη μετάφραση της μελέτης του Gareth Morgan Τα Εμβλήματα του Ερωτόκριτου, που ο Παναγιωτάκης εκπόνησε και συμπλήρωσε υπό το φως των νεότερων αρχειακών ευρημάτων του. [...]

      (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Το 51ο Φεστιβάλ Βιβλίου επιστρέφει στο Πεδίον του Άρεως

Την 1η Σεπτεμβρίου, η μεγαλύτερη γιορτή του βιβλίου «ανοίγει τις πύλες της» στο Πεδίον του Άρεως για να υποδεχτεί τους φίλους του βιβλίου και να προσελκύσει νέους αναγνώστες. 210 εκδότες, 275 περίπτερα, 180 πολιτιστικές εκδηλώσεις, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, διαδραστικά εκπαιδευτικά δρώμενα και πολλά άλλα στο μεγάλο 51ο Φεστιβάλ Βιβλίου 2023.

Το 51ο Φεστιβάλ Βιβλίου διοργανώνει ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου (Σ.ΕΚ.Β.), η Περιφέρεια Αττικής και ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (Ο.Π.Α.Ν.Δ.Α.) σε συνεργασία με το Μικρό Παρίσι των Αθηνών και το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, του Δήμου Αθηναίων, του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, του Εμπορικού Επιμελητηρίου Αθηνών και με την υποστήριξη της Vestart.

Το κεντρικό αφιέρωμα του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου 2023 έχει τίτλο «Γυναίκα – πολυσύνθετο ανάγνωσμα» και είναι επικεντρωμένο στην προσφορά των γυναικών στις Τέχνες και τα Γράμματα, αλλά και στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στο πέρασμα των χρόνων και στο σήμερα.

Το 51ο Φεστιβάλ Βιβλίου επιδιώκει για ακόμη μια χρονιά να επιτελέσει τον πνευματικό, κοινωνικό και πολιτιστικό του στόχο, με τη συμπαράσταση όλων όσοι μοχθούν για την παραγωγή και την προβολή του βιβλίου, αλλά, κυρίως, με την υποστήριξη των φίλων αναγνωστών.