Λίγα λόγια για τον δημοσιογράφο, συγγραφέα και μεταφραστή Ηλία Ι. Οικονομόπουλο

Δεν γνώρισα τον παππού μου Ηλία Ι. Οικονομόπουλο, που πέθανε εκείνο τον φοβερό χειμώνα του '41 στη γερμανοκρατούμενη Αθήνα από πείνα και κακουχίες, σε ηλικία 74 ετών.

Ο παππούς ήταν δημοσιογράφος σε ένα μεγάλο αριθμό αθηναϊκών εφημερίδων (Εστία, Ακρόπολις, Ελεύθερο Βήμα, Χρόνος, Εμπρός, Πατρίς, Σκριπ και πολλές άλλες), καθώς και πολλών εφημερίδων της επαρχίας, είτε ως εκδότης είτε ως αρχισυντάκτης είτε ως απλός ανταποκριτής, ενώ παράλληλα υπήρξε ανταποκριτής κατά καιρούς πολλών εφημερίδων που εκδίδονταν στο εξωτερικό για τους Έλληνες μετανάστες.

Παράλληλα ήταν γνωστός μεταφραστής από τη γαλλική γλώσσα, την οποία κατείχε άριστα, και συγγραφέας ενός μεγάλου αριθμού έργων, ανάμεσα στα οποία ήταν έργα ιστορικά, μυθολογικά, λεξικά, μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές κτλ. Είναι σχεδόν αδύνατον να υπολογίσει κανείς τον συνολικό αριθμό των έργων του, που όμως ήταν σίγουρα -με έναν πολύ μέτριο υπολογισμό- αρκετά πάνω από τα 200.

Η οικογένεια καταγόταν από τα Καλάβρυτα (ο προπάππος μου γεννήθηκε εκεί γύρω στα 1810 και η προγιαγιά, το γένος Παπαδαίου, το 1837), ήρθαν όμως στην Αθήνα το 1880. Στην πρωτεύουσα σπούδασε ο παππούς μου γαλλική φιλολογία, έκανε τα πρώτα του βήματα ως ποιητής και εργάστηκε για πρώτη φορά σε εφημερίδα (στην πρώτη φωτογραφία, τραβηγμένη γύρω στα 1890 στην Αθήνα, φαίνεται ο παππούς μου νέος με έναν ηλικιωμένο κύριο που θα πρέπει να είναι θείος του). Το 1899 παντρεύτηκε τη γιαγιά μου Χαρίκλεια, αδελφή του πασίγνωστου θεατρικού συγγραφέα και πρωτεργάτη της αθηναϊκής κωμωδίας Τίμου Μωραϊτίνη. Με αυτήν απέκτησε επτά παιδιά, από τα οποία έζησαν και έφτασαν ως τις μέρες μας τα τρία, ανάμεσα σε αυτά ο πατέρας μου -ο μικρότερος. Δυστυχώς με τη γέννηση του τελευταίου παιδιού η γιαγιά μου πέθανε κι έτσι ο παππούς τα ανέστησε αρχικά με τη βοήθεια της μητέρας του και κατόπιν με την αδελφή του.

Φανατικός βενιζελικός ο παππούς, με σοσιαλιστικές ιδέες μάλιστα, και ορκισμένος αντιβασιλικός, είχε να διηγείται για το ξύλο που έφαγε στα γεγονότα του 1920.

Γράφει ο πατέρας μου στις αναμνήσεις του για εκείνη την εποχή:

«Γύρω στα 1921 μέναμε στα Πατήσια κοντά στη Αγία Ζώνη και στην οδόν Μυτιλήνης. Η οικογένειά μας αποτελείτο από τον πατέρα μας, τον γνωστό λόγιο, συγγραφέα και δημοσιογράφο Ηλία Οικονομόπουλο, που πέθανε τυφλός από γλαύκωμα στις 7/12/1941 σε ηλικία 74 ετών, τον μεγαλύτερο αδελφό μου που πήγαινε τότε στο Γυμνάσιο, την μικρότερη αδελφή μας και τον γράφοντα.

Στα 1920 ο Ελευθέριος Βενιζέλος έχασε τις εκλογές και έφυγε για τη Γαλλία. Τον διαδέχθηκαν οι αντιβενιζελικοί (Βασιλόφρονες) με επικεφαλής τον Δημήτριον Γούναρην. Συμπλοκές και αιματηρά γεγονότα συνέβησαν τότε στην Αθήνα μεταξύ βενιζελικών και αντιβενιζελικών, όμοια μ’ εκείνα τα λεγόμενα Νοεμβριανά του 1916. Ένα από τα θύματα των λυπηρών εκείνων γεγονότων ήταν κι ο μακαρίτης πατέρας μου, που τον χτύπησαν με σιδερένιο λοστό στο κεφάλι γιατί ήταν γνωστός βενιζελικός και έγραφε στην εφημερίδα "Πατρίς". Ευτυχώς πρόλαβε και έβαλε το μπαστούνι του για ασπίδα κι έτσι το χτύπημα δεν ήταν θανατηφόρο! Έμεινε όμως αρκετές μέρες στο κρεββάτι ώσπου να συνέλθει.

Μέσα στον ίδιο χρόνο πέθανε κι η γιαγιά μας από τον πατέρα μας, που έμενε με την ανύπαντρη μοναχοκόρη της και θεία μας σ' ένα δωμάτιο στην οδόν Ιπποκράτους 114 μεταξύ των οδών Βασιλείου Βουλγαροκτόνου και Κομνηνών. Τότε ο πατέρας μας μάς πήγε και κάτσαμε σ' αυτό το σπίτι μαζί με την αδελφή του που είχε μείνει πια μόνη της στον κόσμο. Έτσι αποτελέσαμε μία καινούργια οικογένεια που την ανέλαβε εκείνη».

Πολλά θα μπορούσα να γράψω γι' αυτό τον ακάματο άνθρωπο των γραμμάτων, τον ιδεολόγο και αγωνιστή της ζωής. Πολλά ακόμα για την Αθήνα της εποχής εκείνης. Το υλικό που έχω είναι απέραντο: αποσπάσματα εφημερίδων διαφόρων περιόδων, ανέκδοτες φωτογραφίες, βιβλία, άρθρα, ανέκδοτα χειρόγραφα κτλ. Τα κρατάω προς το παρόν για μια μελλοντική έκδοση.

           Ηλίας Οικονομόπουλος