Πωλ Βερλαίν - «Η Σαπφώ»

Ξώφρενη, με τα μάτια ωχρά, με στήθος που ορθοσειέται,
και λιγωμένη απ’ ηδονή η Σαπφώ, που τη φλογίζει,
σα λύκαινα στα ολόψυχρα τ’ ακρόγιαλα γυρίζει.

Το Φάωνα φέρνει στο νου και τους Θεσμούς αρνιέται·
και βλέποντας πως μοναχή στα δάκρυα τώρα λιώνει,
τα μαύρα πλούσια της μαλλιά, τραβά και ξεριζώνει.

Κάποτε συλλογίζεται με σπαραγμό τα χρόνια,
που ’λαμπε αγνή η αγάπη της στη δόξα κι ομορφιά της,
και που την ετραγούδησε σε στίχους όπου αιώνια,
κάθε παρθένα θεν’ ακούει μες στα χρυσόνειρά της.

Και νά που τώρα πέφτουνε χλωμά τα βλέφαρά της
κι ορμά στην άγρια θάλασσα που ολάνοιχτη προσμένει·
ενώ ψηλά, σκορπίζοντας στο κύμα τη φωτιά της,
η ωχρά Σελήνη, του έρωτος η εκδικήτρα, βγαίνει.

      Paul Verlain. «Η Σαπφώ». Μετάφραση: Γεώργιος Σημηριώτης.

      Πηγή: https://www.greek-language.gr/

Νέα κυκλοφορία - «Νοσταλγία για μια Αθήνα που αγάπησα (1947-1957)» της Ντόνας-Λίλιαν Καπόν

Συγγραφέας: Ντόνα-Λίλιαν Καπόν
Τίτλος πρωτοτύπου: Νοσταλγία για μια Αθήνα που αγάπησα (1947-1957)
Είδος έργου: Αυτοβιογραφικά αφηγήματα
Αριθμός σελίδων: 128
ISBN: 9786182180334
Πρόλογος: Γιώργος Κόκκινος
Επιμέλεια: Δάφνη Χρήστου
Εκδόσεις: Καπόν
Έτος έκδοσης: 2024

Το νέο πόνημα της Ντόνας-Λίλιαν Καπόν, πέραν του ιστορικού, έχει έντονα αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, γίνεται δε το όχημα για μία νοσταλγική επιστροφή στο παρελθόν μίας διαφορετικής Αθήνας.

Από την πρώτη σελίδα του βιβλίου, η διεισδυτική της ματιά μάς οδηγεί σε μία νοερή επιστροφή στα παιδικά της χρόνια, τις μνήμες των οποίων κρατάει ζωντανές μέσα της, συγχρόνως όμως παρασύρει τον αναγνώστη σε μία ουσιαστική ξενάγηση σ’ αυτή την πανέμορφη γειτονιά της τότε Αθήνας, εκείνης του Πεδίου του Άρεως, με ό,τι αυτό θα μπορούσε να περικλείει. Η προσωπική της εκμυστήρευση επεκτείνεται σε σκέψεις και προβληματισμούς που εξακολουθούν να είναι επίκαιροι και να μας απασχολούν διαχρονικά, τους εκθέτει δε με αφοπλιστική ειλικρίνεια και σε ιδιαίτερα απολαυστική γλώσσα, από την οποία απουσιάζει η παραμικρή υποψία δογματισμού. Η συγγραφέας καταφέρνει να ανασύρει από τη λήθη μία εποχή που δεν μοιάζει σε τίποτα με τη σημερινή, αλλά έχει τη δύναμη να συγκινεί όσους την έζησαν και να προβληματίζει τους νεότερους που ασφυκτιούν κάτω από τους φρενήρεις ρυθμούς της σύγχρονης μεγαλούπολης.

Αυτή είναι η Αθήνα που αγάπησε...

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

“... Ήρθε η στιγμή να πάρουμε το μονοπατάκι που θα μας οδηγούσε στο πάρκο των παιδικών μας χρόνων, όπου κάθε γωνιά φύλαγε μνήμες μιας ευτυχισμένης ζωής. Από το ραντεβού μας απουσίαζαν ο κυρ Νικολάκης και το κιόσκι του, στα αριστερά. Πλησιάσαμε τον Άγιο Χαράλαμπο. Μπήκαμε στον μισοφωτισμένο χώρο. Στα πρόσωπα των αγίων του Κόντογλου αναγνώριζα μακρινούς, μισοξεχασμένους φίλους. Κι όμως, δεν χρειάστηκαν παρά λίγα μόνον λεπτά για να πιάσω το μουβάρι της μνήμης και να το ξετυλίξω: είδα τον εαυτό μου να περιφέρεται μαζί τους στο Ιπποδρόμιο της Κωνσταντινούπολης. Ένιωσα ότι ήμουν κάτοικος της Βασιλεύουσας, ντυμένη με πορφύρα και στολισμένη με αστραφτερά κοσμήματα. Ένα δέος με κυρίευσε… Πόση δύναμη λοιπόν ασκούσαν αυτές οι αγιογραφίες; Τότε ομολόγησα στον εαυτό μου αυτό που ίσως από τη φύση μου δεν μπορώ εύκολα να δεχθώ: όσο και να ψάχνεις με νοσταλγία για ένα παρελθόν που έχει καταρρεύσει κάτω από το αμείλικτο πέρασμα του χρόνου, δεν θα μπορέσεις να το ξαναβρείς, όμως θα υπάρχουν πάντα κάποια στοιχεία που θα παραμένουν άφθαρτα, ακριβώς γιατί δεν αποτελούνται από ύλη και στοχεύουν, αλάνθαστα, κατευθείαν στην ψυχή ...”

Νέα κυκλοφορία - «Διδάσκοντας και μαθαίνοντας γλώσσα με το ChatGPT» της Ζωής Γαβριηλίδου

Συγγραφέας: Ζωή Γαβριηλίδου
Τίτλος πρωτοτύπου: Διδάσκοντας και μαθαίνοντας γλώσσα με το ChatGPT
Αριθμός σελίδων: 128
ISBN: 9789605864798
Πρόλογος: Γιώργος Μικρός
Εκδόσεις: Κριτική
Έτος έκδοσης: 2024

Το βιβλίο αυτό σας καλωσορίζει σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο της τεχνητής νοημοσύνης και της εκπαίδευσης. Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς που επιθυμούν να αξιοποιήσουν την καινοτόμο τεχνολογία του ChatGPT για να εμπλουτίσουν τα μαθήματά τους και να βελτιώσουν τις γλωσσικές δεξιότητες των μαθητών τους. Παράλληλα, προσφέρει στους αυτοδίδακτους μια δωρεάν, ευχάριστη και αξιόπιστη μέθοδο για την εκμάθηση γλωσσών με ευκολία.

Ανακαλύψτε πώς να ενσωματώσετε το ChatGPT στη διδασκαλία, να δημιουργήσετε μαθήματα, να αναπτύξετε λεξιλόγιο και να βελτιώσετε τις γραπτές και προφορικές δεξιότητές σας (εάν είστε αυτοδίδακτος) ή εκείνες των μαθητών σας (εάν είστε εκπαιδευτικός). Εξερευνήστε τη δυνατότητα να προσφέρετε πιο προσβάσιμα μαθήματα σε μαθητές με διάφορα μαθησιακά προφίλ. Το βιβλίο προσφέρει πρακτικές κατευθυντήριες αρχές, παραδείγματα και αναστοχαστικές δραστηριότητες που θα σας βοηθήσουν να αξιοποιήσετε το ChatGPT με επιτυχία.

Είτε είστε εκπαιδευτικός που επιθυμεί να ανανεώσει τη διδασκαλία του, είτε αυτοδίδακτος που επιζητά αποτελεσματικούς τρόπους για την εκμάθηση, αυτό το βιβλίο είναι το κλειδί για νέες εκπαιδευτικές διαδρομές στον κόσμο της γλώσσας και της τεχνητής νοημοσύνης.

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Στο λαβύρινθο του μυαλού» του Μάικλ Κορμπάλις

Συγγραφέας: Michael Corballis
Τίτλος πρωτοτύπου: Pieces of Mind: 21 Short Walks Around the Human Brain
Είδος έργου: Εκλαϊκευμένη ψυχολογία
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Auckland University Press, 2011
Ελληνικός τίτλος: Στο λαβύρινθο του μυαλού: 21 διαδρομές στα μονοπάτια του ανθρώπινου εγκεφάλου
Αριθμός σελίδων: 112
ISBN: 9789607872982
Μετάφραση: Θεοδώρα Πασαχίδου
Επιμέλεια: Έλενα Γιαννούλα
Εκδόσεις: Αιώρα
Έτος έκδοσης: 2013

Κάποια στιγμή της ζωής μας, όλοι ευχηθήκαμε να μπορούσαμε να μπούμε στο μυαλό κάποιου.

Να η ευκαιρία!

Γιατί άραγε θυμόμαστε πρόσωπα αλλά όχι ονόματα; Γιατί γελάμε όταν μας γαργαλούν αλλά δεν μπορούμε να γαργαλήσουμε τον εαυτό μας; Γιατί μπερδεύουμε το δεξιά με το αριστερά; Σε 21 διαδρομές στα μονοπάτια του ανθρώπινου εγκεφάλου, ο Μάικλ Κορμπάλις απαντάει σ' αυτά και σε πολλά ακόμη ερωτήματα με χιούμορ, οξυδέρκεια και γνώση, καταρρίπτοντας πολλούς μύθους.

Από την ομιλία μέχρι την όρθια στάση και από τη μουσική σύνθεση μέχρι την υβριστική συμπεριφορά, ο συγγραφέας διερευνά μερικές από τις ιδιαίτερες ικανότητες που μας κάνουν αυτό που είμαστε: άνθρωποι!

      (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Τα ποιήματα (1952-1992)» του Σπύρου Τσακνιά

Συγγραφέας: Σπύρος Τσακνιάς
Τίτλος πρωτοτύπου: Τα ποιήματα (1952-1992)
Είδος έργου: Ποίηση
Αριθμός σελίδων: 360
Επιμέλεια: Αιμίλος Καλιακάτσος
Εκδόσεις: Στιγμή
Έτος έκδοσης: 2000

Ο Σπύρος Τσακνιάς γεννήθηκε στη Λαμία το 1929 όπου και τέλειωσε τις εγκύκλιες σπουδές. Την εφηβεία του σημάδεψε η συμμετοχή του στην ΕΠΟΝ. Φοίτησε στην ΑΣΟΕ και εργάστηκε ως δημοσιογράφος, παρακολουθώντας, παράλληλα, μαθήματα κινηματογράφου. Την πρώτη του ποιητική συλλογή Εν Αυλίδι την εξέδωσε το 1976. Υπήρξε ιδρυτικό και ενεργό μέλος της Εταιρίας Συγγραφέων. Ασχολήθηκε με την κριτική και είχε τακτικές στήλες βιβλιοκρισίας σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Μετέφρασε από τα αγγλικά και τα γαλλικά ποίηση, πεζογραφία και δοκίμια. Ήταν παντρεμένος με την ποιήτρια και μεταφράστρια Αμαλία Τσακνιά (1932-1984). (Αιμίλιος Καλιακάτσος)

Άλφρεντ Τέννυσον - «Οδυσσέας»

Τί αξίζει αν στην ατάραχη γωνιά μου
Σαν οκνός βασιλιάς στέκω στο πλάγι
Γριάς συντρόφισσας, και σωστά μοιράζω
Το δίκιο στους ανθρώπους,
Που τρώνε, θησαυρίζουν και κοιμούνται,
Και δε με νιώθουν! Δεν μπορώ να πάψω
Να γυροφέρνω πάντα σε ταξίδια·
Θέλω να πιω της ζωής τη στερνή στάλα.
Εχάρηκα πολλά, πολλά έχω πάθει
Μοναχός μου ή με όσους μ’ αγαπούσαν
Πότε σε ξένη γη, πότε στα μάκρη
Σκοτεινού πολυκύμαντου πελάγου.
Τ’ όνομά μου εδιαλάλησεν η Φήμη
Κι η αχόρταγη καρδιά καινούριο πόθο
Πάντα γκρικάει, κι ας έμαθα κι ας είδα
Σε άλλες χώρες πώς ζουν, πώς κυβερνάνε.
Κι εγώ στερνός δεν είμαι, αφού με σέβας
Με δέχτηκαν παντού κι έχω γνωρίσει
Της μάχης το μεθύσι, πολεμώντας
Με τους όμοιους μου μόνο, μες στους κάμπους
Τους βοερούς κι ανεμόδαρτους της Τροίας.
Κι είμαι εγώ καθετί που μου ’χει τύχει,
Κι ό,τι είδα κι ό,τι ξέρω τώρα μοιάζει
Με αψιδωτή στοά, που ανάμεσό της
Φαίνεται κόσμος άγνωστος, μα πάντα
Σαν σιμώσω τα σύνορα ξεφεύγουν...
Είναι άγνωμος ο πόθος που γυρεύει
Να βρει τέλος κι ανάπαψη, σαν όπλο
Που δεν αστράφτει πλια κι απορριγμένο
Σκουριάζει. Όχι, δεν ζει όποιος αναπνέει
Μονάχα. Δεν αξίζει, στριμωγμένοι
Οι άνθρωποι να ’ναι, ο ένας κοντά στον άλλο.
Κι αν τώρα ζωή λίγη μού απομένει,
Μα και μιαν ώρα μόνο σαν μπορέσεις
Απ’ την αιώνια τη σιγή ν’ αρπάξεις
Πολλά πράγματα νέα θα ιδείς, θα μάθεις!...
Θα ήμουν δειλός αν ήθελα, για λίγο
Καιρό που ακόμα θα χαρώ τον ήλιο,
Προσεκτικά να ζήσω μετρημένα,
Αφού ο πόθος φλογίζει την ψυχή μου
Ν’ ακλουθήσω τη Γνώση σαν αστέρι
Πέρα απ’ τα ουράνια, εκεί που ο ναός δε φτάνει.
Το θρόνο μου και το νησί χαρίζω
Τώρα στο γιο μου, τον αγαπημένο
Τηλέμαχο, που ξέρει τη δουλειά του,
Με φρόνηση σιγά σιγά ημερώνει
Τ’ άγριο πλήθος, γλυκότροπα του δείχνει
Εκείνο που ωφελεί και που συμφέρει.
Κι είναι άσπιλος, πιστός στο κοινό χρέος
Και στο στήθος θερμήν αγάπη κρύβει,
Τους θεούς που πιστεύουμε λατρεύει,
Κι εγώ σαν φύγω μένει αυτός. Κι οι δυο μας,
Κάνουμε το έργο που ποθεί η ψυχή μας.
Στο λιμάνι εκεί κάτου στο καράβι,
Με πανιά φουσκωμένα, περιμένει,
Κι η θάλασσα η πλατειά πέρα μαυρίζει...
— Ω, ναύτες, που με ανδρεία ψυχή μαζί μου
Στις έγνοιες, στους αγώνες και στους κόπους
Δειχτήκατε με χαμογέλιο πάντα,
Μ’ ελεύθερη καρδιά και περηφάνεια,
Κι αν έλαμπαν τα ουράνια ή κι αν βροντούσαν
Είμαστε γέροι, αλλά δεν απολείπουν
Από τα γερατειά το χρέος κι η δόξα.
Όλα τα κόβει ο θάνατος. Μα τώρα,
Πριν φτάσει, εμείς να κάμουμε μπορούμε
Έργο τρανό κι αντάξιο των ανθρώπων
Που ακόμη και στους θεούς αντισταθήκαν.
Στους βράχους φέγγουν λύχνοι από τα σπίτια,
Η μέρα σβει και το φεγγάρι βγαίνει
Κι ολόγυρα μυριόφωνο μουγγρίζει
Το πέλαγος. Ελάτε, ω φίλοι, τώρα
Δεν είναι αργά για κείνους που ζητούνε
Νέους κόσμους. Σπρώχτε, σύντροφοι, το πλοίο
Στ’ ανοιχτά, και καθίστε στην αράδα
Σαν άξιοι λαμνοκόποι. Εμπρός τραβάτε
Σχίζοντας ρυθμικά το βοερό κύμα,
Αφού η καρδιά μου απόφασιν επήρε
Στη μακρινή χώρα να πάω ν’ αράξω
Πέρα απ’ τη δύση που βυθίζουν τ’ άστρα.
Κι αν δεν μας πνίξει η τρικυμιά, θα πάμε
στα Μακάρια νησιά τον Αχιλλέα
Τον μεγαλόψυχο να ξαναϊδούμε·
Αρκετά κατορθώσαμε, μα πάντα
Πολλά μένουν ακόμα για να γίνουν,
Κι αν δυνατοί δεν είμαστε σαν πρώτα
Στα παλιά χρόνια, που δικά μας ήταν
Γη κι ουρανός, είμαστε ακόμη κάτι
Γιατί καρδιές αντρείες δε θ’ αλλάξουν
Κι αν ο Καιρός κι η Μοίρα τις κουράσουν,
Μα στο έργο σταθερή και στον αγώνα
Βαθιά τους ζωντανή θέληση μένει
που δύναμη καμιά δεν τη δαμάζει.

      Alfred Lord Tennyson. «Οδυσσέας». Μετάφραση: Μαρίνος Σιγούρος.

      Πηγή: https://www.greek-language.gr/

Γιάννης Ρίτσος - από την «Εαρινή Συμφωνία»

Εαρινή Συμφωνία (απόσπασμα)

Άκου τα σήμαντρα
των εξοχικών εκκλησιών.
Φτάνουν από πολύ μακριά
από πολύ βαθιά.
Απ’ τα χείλη των παιδιών
απ’ την άγνοια των χελιδονιών
απ’ τις άσπρες αυλές της Κυριακής
απ’ τ’ αγιοκλήματα και τους περιστεριώνες
των ταπεινών σπιτιών.
—
Άκου τα σήμαντρα
των εαρινών εκκλησιών.
Είναι οι εκκλησίες
που δε γνώρισαν τη σταύρωση
και την ανάσταση.
—
Γνώρισαν μόνο τις εικόνες
του Δωδεκαετούς
που ‘χε μια μάνα τρυφερή
που τον περίμενε τα βράδια στο κατώφλι
έναν πατέρα ειρηνικό που ευώδιαζε χωράφι
που ‘χε στα μάτια του το μήνυμα
της επερχόμενης Μαγδαληνής.
—
Χριστέ μου
τι θα ‘τανε η πορεία σου
δίχως τη σμύρνα και το νάρδο
στα σκονισμένα πόδια σου;»

      Πίνακας: το ομώνυμο έργο του Νικολάου Γύζη, 1886

«Ανάσα» - ποίημα

Ανάσα

Μέσα στη νύχτα ανασαίνουν οι σκιές
κι είν’ η ανάσα τους αγέρι παθιασμένο,
μα σαν αστέρι μακρινό και ξεχασμένο
μόνο του πλέει εκεί, στα σύνορα του χτες.

Πόσο αλλόκοτη η ανάσα τους στη γη!
Ίσως κρυφά να ονειρεύονται αισθήσεις,
σε βλέφαρα βαριά ίσως λέγονται αναμνήσεις·
ψάχνοντας νυχτερεύουν μέχρι την αυγή.

Δεν βρίσκουν τίποτα, κανέναν, πουθενά,
όλοι απόμειναν εικόνες σε γραφεία
και λίγα γράμματα μ’ αχνόφωτα στοιχεία
δεν περιμένουν πια απάντηση καμιά.

Και κάπου μέσα σε συρτάρια νεκρικά,
εκεί που πάντα η λησμοσύνη βασιλεύει,
κάποια παλιά χαρτιά ένα χέρι αναδεύει
και βρίσκει εκείνα των θανάτων του ξανά.

          Ηλίας Οικονομόπουλος

(Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal)

Όλες οι Πρωτομαγιές της ζωής μας

**Του Γιάννη Μπουμέλη

Όλες οι Πρωτομαγιές της ζωής μας... ανθοδέσμες μιας άνοιξης που ψάχνει τα βήματά της, αγώνες εν μέρει δικαιωμένοι, εν μέρει αδικαίωτοι και πάντα εκκρεμείς, στεφάνια που πλέκονται από αθώα χέρια σε ένοχο κόσμο, αμέτρητα ποιήματα και τραγούδια γραμμένα σε ματωμένους καιρούς. Όλα τόσο γλυκά μπερδεμένα σε έναν κόσμο που χρειάζεται ακόμα πολλές Πρωτομαγιές μήπως κάποτε γίνει πιο «ανοιξιάτικος». Και από τα ανοιχτά παράθυρα να ακούγεται χρόνια τώρα εκείνο το τραγούδι

«Άνοιξε το παράθυρο να μπει
δροσιά να μπει του Μάη
εμείς γι΄ αλλού κινήσαμε γι΄ αλλού
κι αλλού η ζωή μας πάει»

Πίνακας: Κλωντ Μονέ, 1877