Πριν από 100 χρόνια στην Αθήνα

Αθήνα, 100 χρόνια πριν.
(Αποσπάσματα από τις πολυσέλιδες ανέκδοτες αναμνήσεις του πατέρα μου, που γράφτηκαν το 1973. Αναφέρεται στη δεκαετία του '20 και έχω δημοσιεύσει μερικά ακόμη αποσπάσματα μέχρι τώρα).

«Οι δρόμοι της τότε Αθήνας δεν ήσαν ασφαλτοστρωμένοι όπως σήμερα. Αν εξαιρέσεις τους κεντρικούς, όλοι οι άλλοι ήσαν χωματόδρομοι. Το καλοκαίρι, όταν φύσαγε δυνατός αέρας, στραβωνόμαστε από τη σκόνη, κι όσο για τον χειμώνα, όταν έβρεχε ραγδαία, πλημμύριζε η πόλις και γινόταν μια απέραντη λίμνη.

»[...] Μέσα στην καρδιά της Αθήνας, στη γωνία των οδών 3ης Σεπτεμβρίου και Βερανζέρου, ήταν ο σταθμός του ατμοκίνητου σιδηροδρόμου του Λαυρίου. Όταν περνούσε "το θηρίο της Κηφισσιάς", όπως το λέγανε τότε, οι γύρω δρόμοι γέμιζαν από αποπνικτική κάπνα που σου έκλεινε την αναπνοή.

»[...] Απ' όλα τα τραμ τη μεγαλύτερη κίνηση την είχε το 7, γιατί μετέφερε τους στρατιώτες στους στρατώνες τους. Εκείνη την εποχή οι περισσότεροι στρατώνες ήσαν στην οδόν Κηφισσίας (τη σημερινή Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας) και λίγο πιο πάνω από τον Ευαγγελισμό.

»[...] Είχε κι εκείνη την εποχή ψυχαγωγία η Αθήνα, αλλά όχι όπως σήμερα που 'χει γεμίσει από κινηματογράφους, θέατρα και κέντρα διασκεδάσεως. Τότε ελάχιστοι ήσαν οι κινηματογράφοι και τα θέατρα, τα δε κέντρα διασκεδάσεως σχεδόν ανύπαρκτα. Στην οδόν Σταδίου ήσαν δύο κινηματογράφοι, το "Αττικόν", που υπάρχει ακόμη και σήμερα, και απέναντι το "Σπλέντιτ Πατέ", που ονομάσθηκε αργότερα "Έσπερος". Στην οδόν Πανεπιστημίου το "Πάνθεον". Στην αρχή της οδού Πατησίων οι λαϊκοί κινηματογράφοι "Ροζικλαίρ" και "Νέον Θέατρον", που αργότερα ονομάσθηκε "Αλάσκα". Στην πλατεία Λαυρίου το "Πανόραμα" και στην οδόν Χαλκοκονδύλη το "Σιναμπάρ". Πίσω από την Δημαρχεία έγινε αργότερα το "Αθηναϊκόν" και στην αρχή της οδού Αθηνάς το "Νέα Ελλάς" [...]»

           Χριστόδουλος Οικονομόπουλος (1973)

Πηγές για τις φωτογραφίες:

- Πλατεία Συντάγματος (1923): https://www.lifo.gr/
- Το "θηρίο της Κηφισσιάς" στην 3ης Σεπτεμβρίου (περ. 1925): https://www.mixanitouxronou.gr/
- Οδός Πλουτάρχου στο Κολωνάκι (1908): https://www.fractalart.gr/
- Κινηματογράφος "Έσπερος" (πρώην "Σπλέντιτ Πατέ"): https://paliasinema.wordpress.com/