Πριν από 100 ακριβώς χρόνια, στις 12 Ιουλίου του 1922, γεννήθηκε ο άνθρωπος που επέκτεινε τη ζωή της ελληνικής γλώσσας κατά 7 αιώνες, αυτός που ανέβηκε το "Έβερεστ της αποκρυπτογράφησης", όπως ονομάστηκε, ο επιστήμονας που πρώτος διάβασε, το 1952, τις πήλινες πινακίδες της Κνωσού και της Πύλου, γραμμένες σε μια μυστηριώδη μέχρι τότε γραφή, τη Γραμμική Β. Ήταν ο Βρετανός αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις, πιλότος της RAF κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο και (ίσως) αποκρυπτογράφος γερμανικών αρχείων με θητεία στη βρετανική αντικατασκοπεία.
Μέχρι το 1952 λίγοι επιστήμονες στον κόσμο πίστευαν ότι οι πήλινες πινακίδες που είχαν ανασκαφεί στην Κνωσό, την Πύλο, τις Μυκήνες, τη Θήβα και αλλού, και ανήκαν στην περίοδο 1450-1150 π.Χ. περίπου, αποτύπωναν μια πρώιμη μορφή της ελληνικής γλώσσας. Μέχρι τότε τα ποιήματα του Ομήρου θεωρούνταν ως τα παλαιότερα κείμενα στα ελληνικά. Η Γραμμική Β είχε αντισταθεί σε οποιαδήποτε προσπάθεια είχε γίνει για να αποκρυπτογραφηθεί.
Όμως για τον ιδιοφυή αρχιτέκτονα Βέντρις, τον πολύγλωσσο και με βαθιές γνώσεις αυτόν νεαρό, που μάθαινε τις γλώσσες σαν να ήταν μαθήματα του δημοτικού (είχε μάθει π.χ. τα σουηδικά σε έξι βδομάδες και τα ρώσικα σε ελάχιστους μήνες), αυτό ήταν ένα όνειρο ζωής, ένα όνειρο που είχε διαμορφωθεί μέσα του ήδη από τα 14 χρόνια του. Κι όταν ξεκίνησε πραγματικά την προσπάθειά του, κατά το 1950, κρατούσε από την πρώτη στιγμή επιμελημένες σημειώσεις τις προόδου που έκανε καθώς ανέλυε τα αρχεία, τις οποίες δεν δίσταζε να στέλνει σε επιστήμονες σε όλο τον κόσμο για να του πουν τη γνώμη τους. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν κι ο Έλληνας νομικός Κωνσταντίνος Κτιστόπουλος, ο μόνος ίσως Έλληνας που είχε ασχοληθεί σοβαρά με την αποκρυπτογράφηση.
Και, τελικά, ήταν γεγονός. Οι Μυκηναίοι, οι οποίοι κρατούσαν μέρος της Κρήτης και ευρείες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας, μιλούσαν μια πρώιμη μορφή ελληνικής γλώσσας. Και τη γνώση αυτή την οφείλουμε σε έναν ενθουσιώδη Βρετανό αρχιτέκτονα, που το μυαλό του λειτουργούσε σε εντελώς άλλο μήκος κύματος από τους συγχρόνους του.
Δυστυχώς ο Βέντρις έφυγε πάρα πολύ νωρίς από τη ζωή, σε ηλικία μόλις 34 ετών, σε ένα τραγικό αυτοκινητιστικό δυστύχημα τη νύχτα της 6ης προς την 7η Σεπτεμβρίου του 1956, κι ο κόσμος της αρχαιολογίας έχασε το πιο αγαπητό ίσως μέλος του και τον πιο ευγενή ερασιτέχνη της και εραστή της.
Ηλίας Οικονομόπουλος
Ένα πολύ καλό και εύπεπτο βιβλίο για τη ζωή και το έργο του Βέντρις:
https://olaeinailexeis.blogspot.com/2020/05/blog-post_76.html
Κι ένα σοβαρό εγχειρίδιο εισαγωγής στην ίδια τη Γραμμική Β:
https://olaeinailexeis.blogspot.com/2019/12/blog-post_30.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου