Φρανθίσκο Αγιάλα

Το 2009, στα 103 του χρόνια και σε πλήρη πνευματική διαύγεια έφυγε από τη ζωή ο Φρανθίσκο Αγιάλα, τελευταίος εκπρόσωπος της "γενιάς του '35" στην ισπανική πρόζα. Στη διάρκεια μιας συγγραφικής καριέρας που κράτησε σχεδόν 80 χρόνια έγραψε δοκίμια, διηγήματα, μυθιστορήματα, άρθρα για έντυπα και μεταφράσεις. Για το έργο του αυτό του απονεμήθηκαν το βραβείο λογοτεχνίας Θερβάντες και το βραβείο του Πρίγκιπα του Αστούριας.

Γεννημένος το 1906 στη Γρανάδα, έφυγε το 1922 για τη Μαδρίτη όπου σπούδασε Φιλοσοφία και Δίκαιο και λίγο αργότερα έγραψε τα πρώτα του έργα Tragicomedia de un hombre sin espíritu (Κωμικοτραγωδία ενός ανθρώπου χωρίς πνεύμα, 1925) και Historia de un amanecer (Ιστορία ενός ξημερώματος, 1926). Την ίδια περίπου εποχή συνεργάστηκε με το περίφημο περιοδικό Revista de Occidente, του οποίου διευθυντής ήταν ο Χοσέ Ορτέγα ι Γκασέτ και στο οποίο, εκτός από σημαντικές προσωπικότητες του ισπανόφωνου κόσμου, έγραψαν μορφές όπως ο Μπέρτραντ Ράσσελ και ο Έντμουντ Χούσερλ.

Με το τέλος του εμφυλίου πολέμου και την πτώση της δημοκρατικής κυβέρνησης (1939) ο Αγιάλα, ήδη φτασμένος λογοτέχνης, αυτοεξορίσθηκε στην Αργεντινή, όπου συνεργάστηκε με το περιοδικό Sur της Βικτόρια Οκάμπο (μαζί με λογοτέχνες όπως ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες και ο Αδόλφο Μπιόι Κασάρες) και την εφημερίδα La Nación. Εκεί έμεινε μέχρι το 1950 και δίδαξε Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες. Κατόπιν ταξίδεψε στο Πουέρτο Ρίκο, όπου έδωσε μαθήματα Δικαίου, και στις ΗΠΑ, όπου δίδαξε ισπανική λογοτεχνία. Το 1976, μετά το τέλος της δικτατορίας, επέστρεψε στην Ισπανία.

Στο ύφος των έργων του της περιόδου πριν τον εμφύλιο κυριαρχεί το μεταφορικό στοιχείο, η ζωηράδα στην έκφραση και μια ισχυρή έλξη προς τον σύγχρονο κόσμο. Μετά από τον πόλεμο το ύφος του περνάει διαδοχικά από διάφορες φάσεις: από μια ανησυχία ηθικής φύσης για τα πάθη και τη συμπεριφορά των χαρακτήρων του, μέχρι την ειρωνεία και το σαρκασμό όταν περιγράφει τη ζωή μιας χώρας της Κεντρικής Αμερικής που βρίσκεται κάτω από τον ζυγό ενός δικτάτορα.
Το 2005 δημοσίευσε το τελευταίο του έργο, τα απομνημονεύματά του.