«Για την εγκόσμια εξουσία» του Μαρτίνου Λούθηρου

Συγγραφέας: Martin Luther
Τίτλος πρωτοτύπου: Von welltlicher Uberkeytt wie weytt man yhr gehorsam schuldig sey
Είδος έργου: Θεολογική και πολιτική πραγματεία
1η έκδοση στη γερμανική γλώσσα: 1523
Ελληνικός τίτλος: Για την εγκόσμια εξουσία και μέχρι πού εκτείνεται η υπακοή μας σ' αυτήν
Μετάφραση - Σημειώσεις: Γιώργος Γρηγορίου
Εισαγωγή: Κοσμάς Ψυχοπαίδης
Επιμέλεια - Διορθώσεις: Ελευθερία Κοψιδά
Εκδόσεις: Πόλις
Έτος έκδοσης: 2004



Στην πραγματεία του για την εγκόσμια εξουσία ο Λούθηρος βρίσκει την ευκαιρία να διατυπώσει τη θεωρία του για τα δύο βασίλεια, δανειζόμενος την υπάρχουσα ήδη από τη διδασκαλία του Αυγουστίνου διάκριση σε Civitas Dei και Civitas Terenna και συγκροτεί μια βιβλική-θεολογική νομιμοποίηση της ύπαρξης της εξουσίας -«ρομφαίας».

Η νομιμοποίηση της κρατικής εξουσίας και η θεμελίωση της υποχρέωσης του χριστιανού να την υπηρετεί και να τη χρησιμοποιεί επιχειρείται με εντυπωσιακό και μερικές φορές ωμό ρεαλισμό. Συνιστά έτσι ανεπιφύλακτα στον χριστιανό να διεκδικήσει ακόμη και τη θέση του δήμιου, διότι, όπως λέει, πρέπει να υπάρχει κάποιος που θα στραγγαλίζει και θα θανατώνει τους άδικους. Όταν πάλι πραγματεύεται το θέμα του πολέμου και του κατά πόσον ο χριστιανός πρέπει να συμμετέχει σ' αυτόν, δεν διστάζει να πει ότι είναι «χριστιανικό και έργο αγάπης» να σφάξεις αδίστακτα τους εχθρούς, να λεηλατήσεις, να κάψεις και να κάνεις ό,τι είναι το πλέον κατάλληλο για να πλήξεις τον εχθρό.

Παράλληλα όμως, ο Λούθηρος, έστω και κινούμενος από τη σκοπιμότητα που υπηρετούσε το έργο του, οριοθετεί έναν εσώτατο πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης, στον οποίο η εξουσία δεν νομιμοποιείται να υπεισέρχεται. Πρόκειται για την πίστη, η οποία είναι υπόθεση της καρδιάς και του εσωτερικού ανθρώπου, όπως τον ονομάζει, σε αντιδιαστολή προς τον εξωτερικό, ο οποίος και μόνο αυτός είναι υποκείμενο της εξουσίας. Στον πυρήνα αυτόν, ο νόμος της «ρομφαίας» δεν έχει καμία εξουσία και δικαιοδοσία. Η σκέψη του Λούθηρου κινείται εδώ σε μια καθαρά αντιολοκληρωτική συλλογιστική, αναδεικνύοντας τη συνείδηση ως ένα πεδίο απόλυτης αυτονομίας.

(Γιώργος Γρηγορίου, από την παρουσίαση του βιβλίου στο οπισθόφυλλο)

«Εικοσιοχτώ ποιήματα» του Σαρλ Μπωντλαίρ

Συγγραφέας: Charles Baudelaire
Τίτλος πρωτοτύπου: Les Fleurs du mal
Είδος έργου: Ποίηση
1η έκδοση στη γαλλική γλώσσα: Auguste Poulet-Malassis, Paris 1857
Ελληνικός τίτλος: Εικοσιοχτώ ποιήματα (πρόκειται για επιλογή από τα Άνθη του κακού)
Εισαγωγή: Paul Valéry
Επίμετρο: T. S. Eliot
Μετάφραση και πρόλογος: Κλέων Παράσχος
Επιμέλεια: Αλέξης Ζήρας
Εκδόσεις: Πλέθρον
Σειρά: Λογοτεχνία / Ποίηση
Έτος 1ης έκδοσης: 1981

Ανταποκρίσεις 
 
Η πλάση είναι ένας ναός, όπου συγκεχυμένα 
Κάποτε λόγια βγάζουνε κολόνες ζωντανές· 
Δάση από σύμβολα, όπου περνάς, κατοικημένα, 
Που σε κοιτάν με γνώριμες ματιές. 
 
Σαν τους μακρούς αντίλαλους που πέραθε ανταμώνουν 
Μέσα σε μιαν ενότητα βαθιά και μυστικιά, 
Ωσάν τη νύχτ' απέραντη, ωσάν το φως πλατιά, 
Μύρα κι αχούς και χρώματα κρύφιοι δεσμοί τα ενώνουν. 
 
Ξέρω δροσάτες σαν κορμιά παιδιάτικα ευωδιές, 
Γλυκές σαν φλάουτα, πράσινες σαν τα χλοερά λιβάδια, 
Κι άλλες, μαυλιστικές, μεθυστικές, θριαμβευτικές, 
 
Των δίχως τέλος που έχουνε την απλωσιά πραγμάτων, 
Όπως του λιβανιού, του μόσχου, του κεχριμπαριού, 
Που των αισθήσεων τραγουδούν τις τρέλες και του νου. 

«Ιστορία της Φινλανδίας» του Χένρικ Μεϊνάντερ

Συγγραφέας: Henrik Meinander
Τίτλος πρωτοτύπου: Finlands historia
Είδος έργου: Ιστορία
1η έκδοση στη σουηδική γλώσσα: Schildts & Söderströms, Helsinki 2006
Ελληνικός τίτλος: Ιστορία της Φινλανδίας
Μετάφραση: Μαρία Μαρτζούκου
Επιμέλεια: Σωκράτης Πουλής
Εκδόσεις: Ασίνη
Έτος 1ης έκδοσης: 2019





Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται μια σύντομη αλλά περιεκτική ιστορία της Φινλανδίας, από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και τη σημερινή εποχή και την ενσωμάτωσή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιμένοντας αρχικά περισσότερο στην εποχή που η χώρα αποτελούσε τμήμα του Σουηδικού βασιλείου, ο συγγραφέας θα συνεχίσει την περιήγηση στην περίοδο της Φινλανδίας ως αυτόνομου Μεγάλου δουκάτου της Ρωσικής αυτοκρατορίας και στη διαμόρφωσή της, τελικά, σε συνειδητοποιημένο έθνος και ανεξάρτητο κράτος. Παρόλα αυτά, ο Μεϊνάντερ δίνει ιδιαίτερη έμφαση και στην πρόσφατη ιστορία της Φινλανδίας, τοποθετώντας την σε ένα ιστορικό πλαίσιο στο περιβάλλον της Ευρώπης και της Βαλτικής, προκειμένου να επισημάνει τον τρόπο που τα δύο παραπάνω στοιχεία διαμόρφωσαν τη Φινλανδία του 21ου αιώνα, οδηγώντας μία από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης σε μία από τις πιο ανταγωνιστικές χώρες του κόσμου.

(Από την παρουσίαση του βιβλίου στο οπισθόφυλλο)

http://asini.gr/

Σημείωση Το βιβλίο αυτό έχει ορισμένα εξαιρετικά χαρακτηριστικά που το κάνουν να ξεχωρίζει από πολλά βιβλία του είδους του. Διαθέτει πολλή και ουσιαστική βιβλιογραφία, και άριστα οργανωμένα ευρετήρια ονομάτων και τοπωνυμίων. Στο θέμα των ευρετηρίων ουσιαστική είναι και η συμβολή της έξοχης επιμέλειας του βιβλίου. Σε αυτό θα πρέπει αναμφίβολα να προσθέσουμε την ποιοτική σελιδοποίηση και εκτύπωση, καθώς και την καθαρή αναπαραγωγή των εικόνων. Πρόκειται για ένα βιβλίο ευχάριστο στην ανάγνωση, χωρίς να κάνει την παραμικρή παραχώρηση σε ποιότητα, που προορίζεται για το ευρύ κοινό αλλά διατηρεί μια επιστημονικότητα αξιοσημείωτη. Συστήνεται ανεπιφύλακτα.

Η. Ο.

«Βαλκυρίες» του Πάουλο Κοέλιο

Συγγραφέας: Paulo Coelho
Τίτλος πρωτοτύπου: As Valkírias
Είδος έργου: Μυθιστόρημα
1η έκδοση στην πορτογαλική γλώσσα: Editora Rocco, Brasil 1992
Ελληνικός τίτλος: Βαλκυρίες
Μετάφραση: Μάτα Σαλογιάννη
Επιμέλεια: Άντα Κασαπάκη
Εκδόσεις: Λιβάνης
Σειρά: Ξένη λογοτεχνία
Έτος 1ης έκδοσης: 2010


**Γράφει η Αντιγόνη Ξούρη

Ένα από τα πιο ξεχωριστά μυθιστορήματα του Paulo Coelho είναι το Βαλκυρίες. Μιλάει για την περιπλάνησή του στην έρημο Μοχάβη. Εκεί γίνεται η συνάντησή του με έναν δάσκαλο της Γνώσης, αλλά και με μια ομάδα πολεμιστριών, που μοιάζουν με τις αμαζόνες της ελληνικής μυθολογίας. Σε αυτό το ταξίδι, μαζί με την γυναίκα του, ζουν μεταφυσικές περιπέτειες καθώς ταυτόχρονα προσπαθούν να εντρυφήσουν σε μια μαγική και μυστική παράδοση. Όμως, ο καθαρός σκοπός τους είναι να γνωρίσουν τον φύλακα άγγελό τους. Μετά από πολλές δοκιμασίες, στο τέλος πλέον του βιβλίου, τόσο ο Paulo όσο και η γυναίκα του καταφέρνουν να μιλήσουν μαζί του. Οι άγγελοι -ως πλάσματα από κάποιους αμφισβητούμενα, αλλά από άλλους ως όντα πραγματικά-, συναντούνται σε διάφορες θρησκείες και όχι μόνο στη χριστιανική. Σαφώς στις εκάστοτε θρησκείες παίρνουν διαφορετική μορφή. Έτσι και στο βιβλίο, η έννοια του φύλακα άγγελου έχει μια σημασιολογία υπέρτατη, γύρω από την οποία διαδραματίζεται όλη η ιστορία. Οι σκηνές περιγράφονται με έντονο τρόπο και μαγνητίζουν τον αναγνώστη. Τέλος, τον μυούν σε μια πραγματικότητα που σφύζει από μαγεία, καθώς και πίστη σε ανώτερες δυνάμεις.

«Δημοτικισμός και λογιωτατισμός» του Γιάνη Κορδάτου

Συγγραφέας: Γιάνης Κορδάτος
Τίτλος πρωτοτύπου: Δημοτικισμός και λογιωτατισμός - Ιστορία του γλωσσικού μας ζητήματος
Διορθώσεις: Χριστίνα Γιατζόγλου
Εκδόσεις: Μπουκουμάνης
Έτος 3ης (παρούσας) έκδοσης: 1974 (1η έκδοση 1927, 2η έκδοση 1943)








    [...] Κάτω από το σύνθημα ή καθομιλουμένη ή αρχαία υπήρχαν δύο αντίθετοι στις κοινωνικές αντιλήψεις κόσμοι, που συγκρούονταν πάνω σε ταξικά συμφέροντα.
    Αυτό είναι ολοφάνερο. Όποιος διαβάσει με προσοχή τούτο μου το βιβλίο, πιστεύω πως θα πειστεί πέρα για πέρα για την τέτοια θέση του ζητήματος. Εξάλλου κι αυτός ήταν ο σκοπός μου όταν το έγραφα. Προσπάθησα να γράψω όχι μια ξηρή ιστορία του γλωσσικού ζητήματος, μα μια ανάλυσή του κοινωνιολογική. Έδωσα όμως μαζί τη σχετική βιβλιογραφία και τις πηγές ώστε να βοηθήσω κι άλλους σε παράλληλες ή και συμπληρωματικές μελέτες, και ακόμα τα μέσα στον αναγνώστη, ώστε να μπορεί να ελέγξει τις πληροφορίες μου και τις πηγές μου.
    Κι έτσι από την άποψη αυτή το νομίζω πως το βιβλίο μου όχι μόνο είναι χρήσιμο, μα έρχεται σε κατάλληλη στιγμή, και προ πάντων έρχεται να συμπληρώσει κάποιο σπουδαίο κενό.

(Από τον πρόλογο του συγγραφέα)

«Ο άνθρωπος και τα όπλα» του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω

Συγγραφέας: George Bernard Shaw
Τίτλος πρωτοτύπου: Arms and the Man
Είδος έργου: Θέατρο
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: 1894
Ελληνικός τίτλος: Ο άνθρωπος και τα όπλα
Πρόλογος: A. C. Ward
Μετάφραση: Ζέττα Μπέλλου
Εκδόσεις: Δωδώνη
Σειρά: Παγκόσμιο θέατρο
Έτος 1ης έκδοσης: 1985





Στο έργο του Ο άνθρωπος και τα όπλα έχει δύο θέματα: το ένα είναι ο πόλεμος και το άλλο ο γάμος. Η ρομαντική πλευρά του πολέμου είναι βασισμένη στην ιδεαλιστική νοοτροπία ότι οι άνδρες πολεμούν επειδή είναι ήρωες, και ότι ο στρατιώτης που ριψοκινδυνεύει περισσότερο κερδίζει μεγαλύτερη δόξα και είναι μεγαλύτερος ήρωας. Η αγάπη και ο γάμος από την άλλη πλευρά, έγινε ένα από τα συχνότερα θέματα των έργων του. Σκεφτόταν τον γάμο όχι σαν μέσον ικανοποιήσεως προσωπικών επιθυμιών των ανθρώπων, ούτε σαν μέσον θεσμών της οικογενείας, αλλά σαν μέσον για την γέννησι μιας καινούργιας και καλύτερης γενεάς. Στο Ο άνθρωπος και τα όπλα και σε άλλα έργα κοροϊδεύει τις εκάστοτε σοβαρότητες, αλλά πίσω από την χιουμοριστική συγγένειας της Ραΐνας, του Σέργιου και του Μπλούντσλι, βρίσκεται η ανάμνηση της παιδικής ηλικίας του Σω σε ένα σπίτι που εσκιάζετο από την αποτυχία του γάμου των δικών του γονέων.

(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

https://www.dodonipublications.gr/

«Τέσσερις Συναντήσεις» του Χένρυ Τζέημς

Συγγραφέας: Jenry James
Τίτλος ελληνικής έκδοσης: Τέσσερις Συναντήσεις
Είδος έργου: Διηγήματα
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Four Meetings (1885), An International Episode (1878), The Middle Years (1893)
Μετάφραση: Λουκάς Θεοδωρακόπουλος
Εκδόσεις: Νεφέλη
Έτος 1ης έκδοσης: 1987






    Τέσσερις συναντήσεις, Ένα διεθνές επεισόδιο και Η μέση ηλικία: τρία διηγήματα αντιπροσωπευτικά του προβληματισμού και της γραφής του Χένρυ Τζέημς.
    Οξυδερκής παρατηρητής της κοινωνικής συμπεριφοράς των ανθρώπων και αριστοτέχνης στην δημιουργία «ατμόσφαιρας», κατορθώνει να ζωντανεύει ιστορίες που από πρώτη ματιά μοιάζουν ασήμαντες. Αιχμηρός και πνευματώδης, ο Χένρυ Τζέημς, απεικονίζει λεπτότατες αποχρώσεις χαρακτήρων και καταστάσεων, και συναρμολογεί άψογα τα επεισόδια των αφηγήσεών του.
    Και τα τρία διηγήματα αποπνέουν μια γοητεία αθόρυβη.

(Από την παρουσίαση του βιβλίου στο οπισθόφυλλο)

https://nefeli.fairead.net/

«Σκοτάδι, συγκεντρώσου!» του Φριτς Λάιμπερ

Συγγραφέας: Fritz Leiber
Τίτλος πρωτοτύπου: Gather, Darkness!
Είδος έργου: Μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Astounting magazine, 1943
Ελληνικός τίτλος: Σκοτάδι, συγκεντρώσου!
Μετάφραση: Λιλή Ιωαννίδου
Επιμέλεια: Ορέστης Σχινάς
Εκδόσεις: Ars Longa
Έτος έκδοσης: 1988





    Είναι το πρώτο σημαντικό μυθιστόρημα αυτού του μεγάλου συγγραφέα Επιστημονικής Φαντασίας. Έξι βραβεία ΧΙΟΥΓΚΟ, τρία βραβεία ΝΕΜΠΙΟΥΛΑ και πέντε ακόμη βραβεία, είναι διακρίσεις που ελάχιστοι συγγραφείς έχουν κατακτήσει.
    Η πάλη του καλού και του κακού, που φαίνεται να είναι η κεντρική ιδέα του έργου του, αποκτά μια απροσδόκητη διάσταση σ' αυτό το βιβλίο, όταν η θρησκευτική πρόληψη και η δαιμονολατρεία χαρακτηρίζονται από μια επαναστατική δυναμική, ενώ η επιστήμη εμφανίζεται συνώνυμη με μια θεοκρατική ιδεολογία συντήρησης κι οπισθοδρόμησης.
    Αφηγημένο με γλαφυρότητα, το «πολεμικό» αυτό χρονικό έχει την ικανότητα να παγιδεύει τον αναγνώστη σε μια αφήγηση με σοφά μοιρασμένες κορυφώσεις, εγγύηση για μια ανάγνωση υψηλής απόλαυσης.

(Από την παρουσίαση του βιβλίου στο οπισθόφυλλο)

«Οι δραματουργοί του Γιαν» του Τζων Μπρούνερ

Συγγραφέας: John Brunner
Τίτλος πρωτοτύπου: The Dramaturges of Yan
Είδος έργου: Μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Ace, 1972
Ελληνικός τίτλος: Οι δραματουργοί του Γιαν
Μετάφραση: Τασούλα Καραϊσκάκη
Εκδόσεις: Εξάντας
Έτος έκδοσης: 1978







    Τα γρήγορα και μακριά δάχτυλα του γήινου πολιτισμού άγγιξαν πολλές γωνιές του Γαλαξία. Ανάμεσά τους κι ο όμορφος πλανήτης Γιάν. Εδώ οι άποικοι ζούσαν μια ειρηνική, σχεδόν ειδυλλιακή ζωή ανάμεσα στα λείψανα ενός αρχαίου και μυστηριώδους πολιτισμού, πλάι στους περίεργους και μειλίχιους ντόπιους.
    Μόνο ο ερχομός του Γκρέγκορυ Τσάρτ, του μεγαλύτερου δραματουργού όλων των εποχών μπορούσε ν' αναστατώσει τον πλανήτη. Σκηνή ήταν ολόκληρος ο ουρανός και ηθοποιοί το ίδιο το κοινό του...

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Είναι παροιμίες» των Κάρλος Κρίδα και Γεράσιμου Ζώρα

Συγγραφείς: Carlos Alberto Crida Álvarez & Γεράσιμος Ζώρας
Τίτλος πρωτοτύπου: Είναι παροιμίες / Son paremias / Sono proverbi
Είδος έργου: Ανθολογία ελληνικών, ισπανικών και ιταλικών παροιμιών
Εκδόσεις: Efstathiadis Group S.A.
Έτος έκδοσης: 2005







Η εργασία αυτή φιλοδοξεί να συγκεντρώσει τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό αντιστοιχιών σε παροιμίες τριών γλωσσών της λεκάνης της Μεσογείου: ελληνικής, ισπανικής και ιταλικής. Για την παρουσίαση αυτών των αντιστοιχιών επιλέχθηκε η θεματική-σημασιολογική ταξινόμηση, που έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο. Δηλαδή, επιλέχθηκε μια ανθρωποκεντρική ταξινόμηση, δεδομένου ότι οι παροιμίες, κατά κύριο λόγο, μεταδίδουν την ανθρώπινη εμπειρία.

(Από την έκδοση)

«Το τέλος της Αιωνιότητας» του Ισαάκ Ασίμοφ

Συγγραφέας: Isaak Asimov
Τίτλος πρωτοτύπου: The End of Eternity
Είδος έργου: Μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Doubleday, New York 1955
Ελληνικός τίτλος: Το τέλος της Αιωνιότητας
Μετάφραση: Ανδρέας Μιαούλης
Εκδόσεις: Κάκτος
Έτος 1ης έκδοσης: 1979






Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μυθιστορήματα του Ισαάκ Ασίμοφ, Το τέλος της Αιωνιότητας μάς μεταφέρει σε ένα μέλλον στο οποίο ένας παγκόσμιος -αλλά γνωστός σε ελάχιστους- οργανισμός, η «Αιωνιότητα», έχει πρόσβαση σε όλα τα σημεία του Χρόνου και μπορεί να αλλάζει τα γεγονότα της γνωστής ιστορίας σύμφωνα με αυτό που κάθε φορά κρίνει ότι είναι σωστό για την ανθρωπότητα. Πάνω από όλα όμως πρέπει να προστατεύσει την ίδια της την ύπαρξη από γεγονότα που θα μπορούσαν να είχαν εξελιχθεί έτσι ώστε να την αποτρέψουν.

Κάπου, μέσα σε ένα απώτατο μέλλον στο οποίο ούτε η ίδια η Αιωνιότητα δεν έχει πρόσβαση, καραδοκεί ένας αόρατος εχθρός, η φύση του οποίου δεν είναι γνωστή αλλά προκαλεί δέος και ένα είδος μεταφυσικού τρόμου. Κι ο τεχνικός Άντριου Χάρλαν, που έχει αναλάβει να ανακαλύψει τι κρύβεται στους «σκοτεινούς αιώνες», βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλημμα: να αφήσει τον κύκλο να κλείσει ώστε να έχει δημιουργηθεί η Αιωνιότητα ή να πράξει το αντίθετο μη επιτρέποντάς της να έχει υπάρξει;

Μεγαλειώδους σύλληψης έργο και πολύ δύσκολο τεχνικά -όπως κάθε σημαντικό έργο με θέμα το ταξίδι στο χρόνο-, όπου ο πρωταγωνιστής μέσα σε ένα περιβάλλον αυστηρό, γεμάτο κανόνες, ίντριγκες, προβλήματα και φόβους, βιώνει τον έρωτα και, μέσα από αυτόν, το δικό του ηθικό δίλημμα, την απελπισία και στο τέλος τη σύγκρουση. Το τέλος του έργου μένει αξέχαστο στον αναγνώστη.

Η. Ο.

«Confiteor» του Ζάουμε Καμπρέ

Συγγραφέας: Jaume Cabré
Τίτλος πρωτοτύπου: Jo confesso
Είδος έργου: Μυθιστόρημα
1η έκδοση στην καταλανική γλώσσα: Ed. Proa, Barcelona 2011
Τίτλος ελληνικής έκδοσης: Confiteor
Μετάφραση: Ευρυβιάδης Σοφός
Επιμέλεια: Χαρά Σκιαδέλλη
Εκδόσεις: Πόλις
Έτος 1ης έκδοσης: 2016




Βαρκελώνη, δεκαετία του ’50. Ο νεαρός Αντριά μεγαλώνει ανάμεσα σ’ έναν πατέρα που θέλει να του δώσει μόρφωση αναγεννησιακού ανθρώπου, να τον κάνει γνώστη πολλών γλωσσών, και μια μητέρα που τον προορίζει για την καριέρα δεξιοτέχνη βιολονίστα. Ο Αντριά, ευφυής, μοναχικός και υπάκουος, προσπαθεί να ικανοποιήσει τις υπέρμετρες και αντιφατικές φιλοδοξίες των γονιών του, ως τη στιγμή που ανακαλύπτει την ύποπτη προέλευση του οικογενειακού πλούτου και άλλα ανομολόγητα μυστικά. Πενήντα χρόνια μετά, ο Αντριά, λίγο πριν χάσει τη μνήμη του, προσπαθεί να ανασυνθέσει την οικογενειακή ιστορία, ενώ γύρω από ένα εκπληκτικό βιολί του 18ου αιώνα διαπλέκονται τραγικά επεισόδια της ευρωπαϊκής ιστορίας, από την Ιερά Εξέταση ως τη δικτατορία του Φράνκο και τη ναζιστική Γερμανία, με αποκορύφωμα το Άουσβιτς, το απόλυτο κακό.

Φιλόδοξο, συναρπαστικό μυθιστόρημα, που καταπιάνεται με τα μεγάλα ζητήματα της ζωής –την εξουσία, τον πόνο, τη μεταμέλεια, το κακό και την εξιλέωση, την εκδίκηση, την αγάπη, την ενοχή και τη συγχώρεση–, με υπέροχη γλώσσα και μια εντυπωσιακή πλοκή.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Το βιβλίο της άμμου» του Χόρχε Λουίς Μπόρχες

Συγγραφέας: Jorge Luis Borges
Τίτλος πρωτοτύπου: El libro de arena
Είδος έργου: Διηγήματα
1η έκδοση στην ισπανική γλώσσα: Emecé, Buenos Aires 1975
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Penguin, 1979
Ελληνικός τίτλος: Το βιβλίο της άμμου
Μετάφραση από τα αγγλικά: Σπύρος Τσακνιάς
Εκδόσεις: Νεφέλη
Σειρά: Παγκόσμια λογοτεχνία
Έτος έκδοσης: 1982



Στο Βιβλίο της Άμμου περιλαμβάνονται δεκατρία διηγήματα γραμμένα πρόσφατα. Κυκλοφόρησαν σε βιβλίο το 1975 όταν ο Μπόρχες ήταν εβδομήντα έξι χρονών. Συναγωνίζονται επάξια, αν δεν ξεπερνούν, τις παλιές ιστορίες του, εκείνες που τον καθιέρωσαν σαν συγγραφέα παγκόσμιας εμβέλειας. Συναντάμε κι εδώ εκείνο το περίτεχνο μείγμα στοιχείων από διάφορα λογοτεχνικά είδη: δοκίμιο, επιστημονική φαντασία, αστυνομική νουβέλα, φανταστικό διήγημα, λογοτεχνική κριτική και αυτοβιογραφία. «Παραλλαγές, πάνω σ αγαπητά θέματα», τα χαρακτηρίζει ο ίδιος, όχι χωρίς κάποια δόση κοκεταρίας. Η επανάληψη ορισμένων γνωστών μοτίβων της μπορχεσιανής μυθολογίας, δεν είναι, σε καμιά περίπτωση, εις βάρος της πρωτοτυπίας τους. Όπως δεν είναι εις βάρος της βαθύτητάς τους η ηθελημένη τους απλότητα. Το «κοινότοπο καμιά φορά ύφος τους», σύμφωνα με την έκφραση του ίδιου του Μπόρχες, δεν είναι παρά η ηγεμονική λιτότητα του ώριμου και φτασμένου συγγραφέα.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Αισθηματική Αγωγή» του Γουσταύου Φλωμπέρ

 
   Συγγραφέας: Gustave Flaubert
   Τίτλος πρωτοτύπου: L'Éducation sentimentale
   Είδος έργου: Μυθιστόρημα
   1η έκδοση στη γαλλική γλώσσα: 1869
   Ελληνικός τίτλος: Αισθηματική Αγωγή
   Μετάφραση: Δημήτρης Ρήσος
   Εκδόσεις: Γράμματα
   Σειρά: Λογοτεχνία
   Έτος 1ης έκδοσης: 1994





Μυθιστόρημα χαμηλών τόνων και υψηλής τέχνης, η Αισθηματική Αγωγή θεωρήθηκε από πολλούς κριτικούς έργο ανώτερο και από τη Μαντάμ Μποβαρύ (1857), έργο βγαλμένο κατευθείαν από «εργαστήρι μεγάλου ζωγράφου» που απεικονίζει πιστά και αισθαντικά μια ολόκληρη εποχή.

Πηγή: https://www.protoporia.gr/

«Η μυθολογία των Ελλήνων» του Καρλ Κερένυι

 
   Συγγραφέας: Karl Kerényi
   Τίτλος πρωτοτύπου: Die Mythologie der Griechen (2 τόμοι στο πρωτότυπο)
   Είδος έργου: Ελληνική μυθολογία
   1η έκδοση στη γερμανική γλώσσα: 1ος τόμος: 1951 - 2ος τόμος: 1958
   Ελληνικός τίτλος: Η μυθολογία των Ελλήνων
   Τόμοι: 2 (αλλά ενιαία η ελληνική έκδοση)
   Μετάφραση: Δημήτρης Σταθόπουλος
   Εκδόσεις: Βιβλιοπωλείον της Εστίας
   Έτος 1ης έκδοσης: 1975



Ο Κερένυϊ γεννήθηκε το 1897 στην Ουγγαρία και πέθανε το 1973 στην Ελβετία όπου ζούσε από το 1943. Έγραψε τα περισσότερα έργα του στα γερμανικά. Υπάρχουν όμως ενδιαφέροντα μελετήματα που είναι άγνωστα στη Δύση. Το έργο του Κερένυϊ πάνω στην αρχαιότητα είναι σημαντικό όχι μόνο στον Δυτικό αλλά και στον παγκόσμιο ορίζοντα. Το έργο αυτό δεν ήταν δουλειά ενός φιλολόγου του γράμματος και των τύπων, αλλά η δουλειά ενός άριστου αρχιμάστορα, που βίωνε και εξέφραζε με πάθος το πνεύμα των αρχαίων κειμένων.

Πηγή: https://www.politeianet.gr/

«Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας» του Ρομπέρ Φλασελιέρ

 
   Συγγραφέας: Robert Flacelière
   Τίτλος πρωτοτύπου: Histoire littéraire de la Grèce
   Είδος έργου: Ιστορία λογοτεχνίας
   1η έκδοση στη γαλλική γλώσσα: Librairie Arthème Fayard, Paris 1962
   Ελληνικός τίτλος: Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας
   Μετάφραση - Επιμέλεια: Γεράσιμος Βανδώρος & Ελπινίκη Κάζου-Βανδώρου
   Επιμέλεια:
   Εκδόσεις: Παπαδήμας
   Έτος 3ης (παρούσας) έκδοσης: 1986 (1η έκδοση 1974)


Στο έργο αυτό ο συγγραφέας εξετάζει την εξέλιξη των διαφόρων λογοτεχνικών ειδών στην αρχαία Ελλάδα από τον Όμηρο ως το νεοπλατωνικό φιλόσοφο Πλωτίνο, τον οποίο θεωρεί «ως τον τελευταίο εκπρόσωπο ενός γνήσιου και αυθεντικού ελληνισμού». Η μακρά αυτή χρονική περίοδος διαρθρώνεται σε επτά κεφάλαια:

α. Τρωικός πόλεμος - Όμηρος, β. Αρχαϊκοί χρόνοι, γ. Προς τη Δημοκρατία, δ. Θριαμβεύουσα Δημοκρατία, ε. Ιμπεριαλισμός και παρακμή της Αθήνας, στ. Τελευταίοι αγώνες για τη Δημοκρατία, ζ. Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδος.

Σε κάθε κεφάλαιο προτάσσεται το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσεται και διαμορφώνεται η τέχνη και ακολουθούν οι συγγραφείς και τα έργα τους. Τα έργα της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας εξετάζονται τοποθετημένα στο ιστορικό τους πλαίσιο και σε συσχετισμό με αυτό. «Σκοπός μου» γράφει ο συγγραφέας στον πρόλογό του, «δεν είναι να εξετάσω αποκλειστικά την αρχαία ελληνική λογοτεχνία και να παρουσιάσω την εξέλιξη των διαφόρων λογοτεχνικών ειδών: έπος, λυρική ποίηση, θέατρο, Ιστορία, φιλοσοφία, ρητορική», θέλησε να γράψει, συνεχίζει, μια ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, όπου «θα προβληθούν σε πρώτο πλάνο οι συγγραφείς και τα έργα τους, αλλά το πλάνο αυτό θα έχει για φόντο την ιστορία, πολιτική, κοινωνική, καλλιτεχνική και επιστημονική, που, όπως ελπίζω, θα βοηθήσει να νιώσουμε καλύτερα πώς δημιουργήθηκαν και ποια η σημασία αυτών των συχνά γοητευτικών δημιουργημάτων του ανθρώπινου πνεύματος».

Πηγή: https://www.politeianet.gr/

«Λέξεις στην άμμο» της Αλεξίας Καλογεροπούλου

 
   Συγγραφέας: Αλεξία Καλογεροπούλου
   Τίτλος πρωτοτύπου: Λέξεις στην άμμο
   Είδος έργου: Ποίηση
   Επιμέλεια: Ειρήνη Κοζανίτη
   Εκδόσεις: 24 γράμματα
   Σειρά: Λογοτεχνία
   Έτος έκδοσης: 2019







Έρως θνητός 
 
Έξι μήνες κράτησε 
πριν ο λυγμός τον πνίξει. 
Έτρεχε δήθεν φτερωτός 
κι ύστερα κατέληξε άψυχος, 
σαν μια φωτογραφία κίτρινη, αλλοτινών καιρών, 
μια προδοτική ανάμνηση της αιώνιας αλήθειας, 
ένα χαστούκι δυνατό 
στις απαλές παρειές ανόθευτων ανθρώπων. 

«Οι μεγάλοι προκάτοχοί μου - Βιβλίο 1» του Γκάρυ Κασπάροβ

 
   Συγγραφέας: Гарри Кимович Каспаров
   Τίτλος αγγλικής έκδοσης: My Great Predecessors - Part I
   Είδος έργου: Ιστορία του σκακιού
   1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Everyman Chess, 2003
   Ελληνικός τίτλος: Οι μεγάλοι προκάτοχοί μου - Βιβλίο 1
   Μετάφραση - Επιμέλεια - Διορθώσεις: Στράτος Κακαδέλλης
   Εκδόσεις: Κέδρος
   Έτος έκδοσης: 2006




Δεν χρειάζεται να είναι κανείς σκακιστής για να γνωρίζει τον Γκάρυ Κασπάροβ. Ένας από τους ισχυρότερους παίχτες όλων των εποχών -αν όχι ο ισχυρότερος- έχει καταφέρει με το εκπληκτικό του παιχνίδι και την πολύπλευρη προσωπικότητά του να κάνει γνωστό το σκάκι στα πέρατα του κόσμου. Παγκόσμιος πρωταθλητής για πολλά χρόνια, συγγραφέας, πολιτικός ακτιβιστής και πολλά άλλα, είναι ο καλύτερος διαφημιστής του παιχνιδιού.

Το μνημειώδες έργο του Οι μεγάλοι προκάτοχοί μου αποτελείται από πέντε τόμους και γράφτηκε μέσα στην τριετία 2003-2006. Σκοπός του είναι να κάνει μια ανασκόπηση της ιστορίας του σκακιού μέσα από τη σκακιστική πρακτική των προκατόχων του παγκόσμιων πρωταθλητών και των ιδεών που πρόσφερε ο κάθε ένας στην εξέλιξη του παιχνιδιού. Αλλά όχι μόνο αυτό. Εκτός από αναρίθμητες παρτίδες των συγκεκριμένων παιχτών, τους τοποθετεί μέσα στο εκάστοτε ιστορικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τους πλαίσιο, για να δείξει τελικά ότι η εξέλιξη σε οποιονδήποτε τομέα δεν είναι ποτέ άσχετη με τις συνθήκες που επικρατούν. Ίσως το σκάκι, όπως η τέχνη, όπως η μουσική και η λογοτεχνία, να ξεφεύγει λίγο από αυτόν τον κανόνα και να μας δείχνει ότι η ανθρώπινη μεγαλοφυΐα δεν μπορεί να μπαίνει πάντα σε πλαίσια.

Το σκάκι, αν και η γέννησή του προσδιορίζεται κάπου στην Περσία ή στην Ινδία πριν από 1500 περίπου χρόνια, με τη μορφή που παίζεται σήμερα δημιουργήθηκε ουσιαστικά στην Ισπανία του 15ου αιώνα. Οι πρώτοι κορυφαίοι παίχτες ήταν Ισπανοί. Από την εποχή της Αναγέννησης μέχρι και τις αρχές του 18ου αιώνα τη σκυτάλη πήραν οι Ιταλοί κι είναι δύσκολο να βρει κανείς κάποιον κορυφαίο σκακιστή που να μην έχει γεννηθεί σ' αυτή τη χώρα. Τον 18ο αιώνα όμως μέχρι και το 1840 κυριαρχούν οι Γάλλοι. Κατά τα μέσα του αιώνα ακολουθούν οι Γερμανοί με πρωτεργάτη και απολύτως κορυφαίο τον Άντερσεν. Είναι η εποχή του «σκακιστικού ρομαντισμού». Οι μεγάλοι σκακιστές της εποχής διακατέχονται από ένα πνεύμα πάθους, ιλιγγιώδους δημιουργικότητας, αστείρευτης φαντασίας και κυριαρχίας του πνεύματος πάνω στην ύλη. Παίζονται επιθετικές παρτίδες, γεμάτες συνδυασμούς και θυσίες, όπου η ισχυρότερη πλευρά τοποθετεί την ομορφιά στην κορυφή των επιδιώξεών της και δεν την απασχολεί ούτε η ήττα.

Ένας διάττοντας αστέρας περνάει λίγο πριν το 1860 από την Ευρώπη. Έχοντας κατατροπώσει όλους τους παίχτες της χώρας του, ο εικοσάχρονος Αμερικανός Πώλ Μόρφυ έρχεται στην Ευρώπη για να βρει αντιπάλους του μεγέθους του. Κανείς δεν είναι ικανός να τον σταματήσει, ούτε ο μεγάλος Άντερσεν, ο οποίος ιπποτικά αναγνωρίζει την ανωτερότητα του αντιπάλου του. Η σκακιστική ιδιοφυΐα σε αποθέωση. Ο Μόρφυ όμως γυρίζει στην πατρίδα του και -μέσα στη χρησιμοθηρική αμερικανική πραγματικότητα- χάνει σιγά σιγά την επαφή του με το παιχνίδι.

Τότε μπαίνει στο προσκήνιο η «γερμανική μηχανή». Ο Αυστριακός Στάινιτς συγκεντρώνει τις παρτίδες όλων των μεγάλων σκακιστών μέχρι και την εποχή του και δημιουργεί την πρώτη ολοκληρωμένη σκακιστική θεωρία. Εκπληκτικός παίχτης και ο ίδιος, νικάει τον Άντερσεν και γίνεται το 1886 ο πρώτος παγκόσμιος πρωταθλητής. Δεν διστάζει να παίζει με τους πάντες, δεν φοβάται την ήττα και κάθε παρτίδα του είναι γι' αυτόν ευκαιρία να δοκιμάζει τις ιδέες του στην πράξη. Πεθαίνει μέσα σε απόλυτη ένδεια το 1900 χωρίς να καταθέσει τα όπλα μέχρι την τελευταία στιγμή.

Ο Γερμανός μαθηματικός και φιλόσοφος Λάσκερ είναι αυτός που τον νικάει και τον διαδέχεται το 1894. Αφιερώνει πολύ λιγότερο χρόνο στο ίδιο το παιχνίδι από ό,τι ο προκάτοχός του και ασχολείται περισσότερο με τη μελέτη του και με τα προσωπικά του ενδιαφέροντα. Είναι όμως ισχυρότερος από όλους τους παίχτες της εποχής του, κρατάει τον τίτλο μέχρι το 1921 και δεν σταματάει ούτε αυτός να αναμετράται με τους πολύ νεώτερους αντιπάλους του μέχρι τον θάνατό του είκοσι χρόνια αργότερα.

Ο επόμενος, τρίτος στη σειρά παγκόσμιος πρωταθλητής, είναι ο Κουβανός Καπαμπλάνκα. Ιδιοφυής παίχτης, παιδί-θαύμα, παίζει σκάκι σαν να έχει γεννηθεί γι' αυτό. Η απλότητα του παιχνιδιού του, οι κρυστάλλινες παρτίδες του, η φαινομενική ευκολία με την οποία κέρδιζε, αλλά και το γεγονός ότι ήταν ένας μάλλον ωραίος άντρας, ευχάριστος στις παρέες, μπον βιβέρ και αγαπημένος των γυναικών, τον έχουν καταστήσει έναν από τους πιο ενδιαφέροντες και αγαπητούς παίχτες που πέρασαν ποτέ από τα 64 τετράγωνα.

Το 1927 ένας ορμητικός Ρώσος, γεμάτος φαντασία, ιδέες και τρομακτική ισχύ, ο τρομερός Αλιέχιν, εκθρονίζει τον Καπαμπλάνκα και βάζει τις βάσεις για τη μετέπειτα απόλυτη κυριαρχία των Ρώσων στο σκακιστικό στερέωμα. Ο ίδιος δεν ανήκει στη Ρωσική (ή Σοβιετική, καλύτερα) σχολή. Αντίθετος με το σοβιετικό καθεστώς, έχει ήδη καταφύγει στην Ευρώπη και το αστέρι του λάμπει εκεί. Θα παραμείνει παγκόσμιος πρωταθλητής μέχρι τον θάνατό του το 1946, με μια μικρή διακοπή ανάμεσα στα 1935 και 1937, που χάνει τον τίτλο από έναν άλλο μαθηματικό, τον Ολλανδό Όυβε.

Το βιβλίο αυτό, μετά από ένα ικανοποιητικό πέρασμα στην ιστορία του σκακιού μέχρι και το 1ο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, ασχολείται με τους τέσσερις αυτούς μεγάλους προκατόχους του Κασπάροβ: τον Στάινιτς, τον Λάσκερ, τον Καπαμπλάνκα και τον Αλιέχιν. Οι 600 περίπου σελίδες του προσφέρουν άφθονο ιστορικό και βιογραφικό υλικό, καθώς και πολλές, πάρα πολλές παρτίδες. Συστήνεται χωρίς δεύτερη κουβέντα.

Η. Ο.

«Πουέντε» της Μαρίας Αρχιμανδρίτη

 
   Συγγραφέας: Μαρία Θ. Αρχιμανδρίτη
   Τίτλος πρωτοτύπου: Πουέντε
   Είδος έργου: Ποίηση
   Επιμέλεια: Δημήτρης Αθηνάκης
   Εκδόσεις: Πόλις
   Σειρά: Ποίηση
   Έτος έκδοσης: 2020








Πουέντε 
θα πει θα σε ξαναδώ 
στην απέναντι κρεμάμενη άκρη 
και δεν θα είσαι παρά αντίστροφα 
εγώ. 
 
Δεν πρόλαβα να σου το πω 
λυγίζει ο χρόνος 
μα δες με 
όσο ταλαντώνομαι 
τόσο αναδιπλώνεται 
και είσαι μόλις ένα σάλτο μακριά. 
 
Κοίτα με 
τα μαλλιά μου άφησα και άσπρισαν 
και κουβαλώ μαζί μια κιμωλία 
στο τσιμέντο μονάδες 
τα χρόνια σε συγχορδίες 
έμαθα και τα μετρώ 
σε στάλες βροχής 
στη θημωνιά-κεφάλι μου. 
 
Πουέντε 
θα πει είμαστε τρεις. 
Αυτός ο μέσος αφανής 
και ιχνηλάτης 
και στα παιχνίδια μας 
και στην τραμπάλα 
ο Ζυγιστής. 
Δεν υπολόγισε το ύψος 
πως φοβάσαι. 
Πως της γης το ρίγος τρέμω. 
 
Κι αν δεν με βλέπεις, με ακούς 
απέθαντη η φωνή 
νανουρίσματα θα σου τραγουδώ 
ακόμα μην ξυπνήσεις. 
Δεν πρόλαβα να σου το πω 
βυθίζεται στο κέντρο της η Ώρα. 
Αντένες οι δείχτες 
ουράνιες συντεταγμένες. 
Άκου το σπάσιμο στη φωνή μου, 
είσαι μόλις έναν στίχο μακριά. 

«Τα μυστικά της κουζίνας του Μονταλμπάνο» της Στεφάνια Κάμπο

 
   Συγγραφέας: Stefania Campo
   Τίτλος πρωτοτύπου: I segreti della tavola di Montalbano. Le ricette di Andrea Camilleri
   1η έκδοση στην ιταλική γλώσσα: Il leone verde Edizioni, 2009
   Ελληνικός τίτλος: Τα μυστικά της κουζίνας του Μονταλμπάνο. Οι συνταγές του Αντρέα Καμιλλέρι
   Μετάφραση: Φωτεινή Ζερβού
   Επιμέλεια - Διορθώσεις: Γιώργος Κασαπίδης
   Εκδόσεις: Πατάκης
   Σειρά: Πρακτικοί οδηγοί
   Έτος 1ης έκδοσης: 2019



Μια έρευνα για τον γαστρονομικό κόσμο του Αντρέα Καμιλλέρι, όπως παρουσιάζεται από τον διάσημο χαρακτήρα των μυθιστορημάτων του, τον αστυνόμο Σάλβο Μονταλμπάνο, έναν περίφημο καλοφαγά με αστείρευτη όρεξη. Προέκυψε έτσι μια γευστική ανθολογία σαν καλοστρωμένο τραπέζι, με αναφορές σε πιάτα και συνταγές από την παιδική του ηλικία στη Σικελία.
Το φαγητό γίνεται πρωταγωνιστής όλων των ιστοριών του Μονταλμπάνο, και αποκτά έντονη συναισθηματική αξία ως συνώνυμο της μητρικής αγάπης. Από εκεί προκύπτει η σημασία που έχει για τον αστυνόμο το πάθος αυτό, που είναι τόσο ουσιώδες, ώστε υπερβαίνει ακόμη και το ερωτικό πάθος. Για τον Μονταλμπάνο, το φαγητό είναι το αντικείμενο του πόθου, πιο σημαντικό από τις άλλες ηδονές και πρέπει να το «κατακτήσει» πάση θυσία - αλλά τα μυστικά των γευστικών πιάτων φυλάσσονται από άλλους, την «παραδουλεύτρα» Αντελίνα, τον Καλότζερο, τον Έντσο.
Οι συνταγές αποκαλύπτονται στο βιβλίο αυτό· τις νόστιμες σελίδες του πρέπει να τις γευτεί σιωπηλά και μόνος του ο καθένας, με ψυχική ηρεμία και καθαρό μυαλό, όπως όταν κάθεται ο Μονταλμπάνο στο τραπέζι ν’ απολαύσει τα αγαπημένα του φαγητά.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Η φιλοσοφική μου εξέλιξη» του Μπέρτραντ Ράσσελ

 
   Συγγραφέας: Bertrand Russell
   Τίτλος πρωτοτύπου: My Philosophical Development
   Είδος έργου: Φιλοσοφική αυτοβιογραφία
   1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: George Allen & Unwin, London 1959
   Ελληνικός τίτλος: Η φιλοσοφική μου εξέλιξη
   Εισαγωγή: Thomas Baldwin
   Μετάφραση: Αντώνης Πέρης
   Επιμέλεια - Διορθώσεις: Τίνα Αρσενίδου
   Εκδόσεις: Αρσενίδης
   Έτος έκδοσης: 2007




Η επισκόπηση του ίδιου του Μπέρτραντ Ράσσελ στο σχεδόν εβδομηντάχρονο έργο του αποτελεί ένα από τα περισσότερο διαφωτιστικά βιβλία. Πρόκειται για ένα αριστούργημα φιλοσοφικής αυτοβιογραφίας.

Η παρούσα έκδοση περιέχει και μια νέα εισαγωγή από τον Τόμας Μπάλντουιν, καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Ελεγεία και ίαμβος» του Ιωάννη-Θεόφιλου Παπαδημητρίου

 
   Συγγραφέας: Ιωάννης-Θεόφιλος Παπαδημητρίου
   Τίτλος πρωτοτύπου: Ελεγεία και ίαμβος
   Είδος έργου: Αρχαία ελληνική φιλολογία
   Εκδόσεις: ιδιωτική έκδοση
   Έτος έκδοσης: 1984










Σημαντική φιλολογική έκδοση αρχαίων λυρικών ποιητών, στους οποίους περιλαμβάνονται οι Αρχίλοχος, Καλλίνος, Σημωνίδης, Τυρταίος, Μίμνερμος, Σόλων, Θεόγνις, Ιππώναξ κ.ά. Υπάρχει πολύ μεγάλη ελληνική και ξένη βιβλιογραφία.

«Λογική και Ευαισθησία» της Τζέην Ώστεν

 
   Συγγραφέας: Jane Austen
   Τίτλος πρωτοτύπου: Sense and Sensibility
   Είδος έργου: Μυθιστόρημα
   1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: T. Egerton, Whitehall, London 1811
   Ελληνικός τίτλος: Λογική και Ευαισθησία
   Μετάφραση: Αλεξάνδρα Παπαθανασοπούλου
   Διορθώσεις: Χριστίνα Τούτουνα
   Εκδόσεις: Σμίλη
   Σειρά: Κλασική λογοτεχνία
   Έτος 1ης έκδοσης: 2001




Όταν ήταν παρών ο Γουίλλομπυ, η Μάριαν δεν είχε μάτια για κανέναν άλλον. Οτιδήποτε έκανε αυτός ήταν σωστό· οτιδήποτε έλεγε ήταν έξυπνο. Κι εκείνος, από την πλευρά του, τις βραδιές που έπαιζαν χαρτιά στο Παρκ, έκλεβε τον εαυτό του και όλους τους άλλους για να την αβαντάρει. Αν η βραδιά ήταν χορευτική, ήταν ο αποκλειστικός σχεδόν καβαλιέρος της, και όταν αναγκάζονταν να χωριστούν για έναν-δυο χορούς, φρόντιζαν να βρίσκονται δίπλα και σπάνια έλεγαν κουβέντα σε οποιονδήποτε άλλον. Η συμπεριφορά αυτή, όπως είναι ευνόητο, τους έκανε επίκεντρο της γενικής θυμηδίας. Αλλά τα γέλια και οι κοροϊδίες δεν τους πτοούσαν, έδειχναν μάλιστα να μην τους ενοχλούν στο ελάχιστο.

Πηγή: http://smilipub.blogspot.com/

«Η Φύση και η Δύναμη των Μαθηματικών» του Ντόναλντ Ντέηβις

 
   Συγγραφέας: Donald M. Davis
   Τίτλος πρωτοτύπου: The Nature and Power of Mathematics
   Είδος έργου: Ιστορία των μαθηματικών
   1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Princeton University Press, 1993
   Ελληνικός τίτλος: Η Φύση και η Δύναμη των Μαθηματικών
   Μετάφραση: Δημήτρης Καραγιαννάκης, Μανώλης Μαγειρόπουλος
   Επιμέλεια: Βίκτωρ Αθανασιάδης, Κώστας Χατζηκυριάκου
   Εκδόσεις: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
   Σειρά: Επιστήμη και ανθρώπινος πολιτισμός
   Έτος 1ης έκδοσης: 2001

Στο ιδιαίτερα θελκτικό αυτό βιβλίο του, ο D. Davis επιτυγχάνει να εξοικειώσει τον μη ειδικό με μερικές από τις γοητευτικότερες ιδέες των μαθηματικών, δίνοντας έμφαση στο φιλοσοφικό και ιστορικό ενδιαφέρον τους, στις συχνά εκπληκτικές εφαρμογές και στην ομορφιά τους. Η προσοχή είναι στραμμένη, κατά κύριο λόγο, στη μη-Ευκλείδεια Γεωμετρία (η οποία αποτελεί τη βάση της Θεωρίας της Σχετικότητας), στη θεωρία των αριθμών (πολύτιμο εργαλείο της κρυπτογραφίας) και στα φράκταλς (σπουδαία μορφοκλαστικά στοιχεία, δημιουργημένα με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών). Εκτενής αναφορά γίνεται, επίσης, στη σημασία των μαθηματικών της αρχαίας Ελλάδας, για την εξήγηση των νόμων του Κέπλερ, και στο θεωρητικό έργο που οδήγησε στην ανάπτυξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Υποθέτοντας μόνο μια βασική εξοικείωση με τη στοιχειώδη άλγεβρα και γεωμετρία, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί κατάλληλα επιλεγμένες ασκήσεις, ώστε να βοηθηθούν και εκείνοι οι αναγνώστες που επιθυμούν να εμβαθύνουν σε ορισμένες σημαντικές ιδέες και να αποκτήσουν μαθηματικές εμπειρίες σε ολοένα και πιο προχωρημένο επίπεδο.

(Από την παρουσίαση του βιβλίου στο οπισθόφυλλο)

«Η Μηχανή του Νου» του Κόλιν Μπλέικμορ

 
   Συγγραφέας: Colin Blakemore
   Τίτλος πρωτοτύπου: The Mind Machine
   Είδος έργου: Νευροφυσιολογία του ανθρώπινου εγκεφάλου
   1η παρουσίαση στην αγγλική γλώσσα: BBC 1988-1994
   Ελληνικός τίτλος: Η Μηχανή του Νου
   Μετάφραση: Άρης Μπερλής
   Επιστημονική επιμέλεια: Ηλίας Κούβελας
   Διορθώσεις: Τασούλα Μαρκομιχελάκη-Μίντζα
   Εκδόσεις: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
   Σειρά: Επιστήμη και ανθρώπινος πολιτισμός
   Έτος 1ης έκδοσης: 1996



Με το βιβλίο αυτό ο Colin Blakemore, Καθηγητής της Νευροφυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, πραγματοποιεί μια εξερεύνηση στον χώρο του ανθρώπινου εγκεφάλου και νου. Πρόκειται για μια ευφυή συνθετική και αναλυτική δουλειά που στηρίζεται στα δεδομένα των νευροεπιστημών, της νευρολογίας, της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης οδηγείται στην κατανόηση περίπλοκων λειτουργιών όπως είναι η αντίληψη, η μάθηση και η μνήμη, η σκέψη, η τρέλα και η κατάθλιψη, η εξάρτηση, η γλώσσα, οι βιολογικοί ρυθμοί, ο πόνος, η γήρανση κλπ. Στο τελευταίο κεφάλαιο ο Blakemore εξετάζει τη βίαιη συμπεριφορά και αναρωτιέται κατά πόσον η ελευθερία βούλησης είναι απλώς μια ψευδαίσθηση. Η «Μηχανή του Νου», αυτό το συναρπαστικό βιβλίο, παρέχει στον μη ειδικό αναγνώστη έναν οδηγό για την κατανόηση των νοητικών λειτουργιών που αποτελούν τη βάση της ανθρώπινης ύπαρξης.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Τοστ ζαμπόν» του Τσάρλς Μπουκόβσκι

 
   Συγγραφέας: Charles Bukowski
   Τίτλος πρωτοτύπου: Ham on Rye
   Είδος έργου: Μυθιστόρημα
   1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Black Sparrow Press, Los Angeles 1982
   Ελληνικός τίτλος: Τοστ ζαμπόν
   Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
   Εκδόσεις: Γράμματα
   Σειρά: Λογοτεχνία
   Έτος 1ης έκδοσης: 1990





...«Άκουσε» του είπα, «στο σχολείο είναι ζόρικα τα πράματα. Μου δίνεις πενήντα σεντς τη βδομάδα χαρτζιλίκι. Μπορείς να το κάνεις ένα δολάριο;»
   «Ένα δολάριο;»
   «Ναι».
   Έβαλε στο στόμα του μια πιρουνιά παντζάρια τουρσί κι άρχισε να μασάει. Ύστερα με κοίταξε κάτω από τα πυκνά του φρύδια.
   «Αν σου δώσω ένα δολάριο τη βδομάδα, μας κάνει πενήντα δυο δολάρια το χρόνο, πάει να πει πως πρέπει να δουλεύω πάνω από μια βδομάδα για να 'χεις εσύ το χαρτζιλίκι σου».
   Δεν απάντησα. Για τ' όνομα του Θεού, σκέφτηκα, αν μετράς τα πράγματα έτσι, δεκαρούλα δεκαρούλα, τότε δεν πρέπει να ν' αγοράζεις τίποτε, ούτε ψωμί και καρπούζι, ούτε εφημερίδα ή αλεύρι, γάλα ή κρέμα ξυρίσματος. Δε συνέχισα. Άμα μισείς κάποιον, δεν πρέπει να τον παρακαλάς...

(Απόσπασμα από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Τα ρωμαντικά χρόνια της Αθήνας» του Τίμου Μωραϊτίνη

 
   Συγγραφέας: Τίμος Μωραϊτίνης
   Τίτλος πρωτοτύπου: Τα ρωμαντικά χρόνια της Αθήνας
   Είδος έργου: Αναμνήσεις από την παλιά Αθήνα
   Εκδόσεις: ιδιωτική έκδοση
   Έτος έκδοσης: 1952










Ο Τίμος Μωραϊτίνης είναι ταυτισμένος με την Παλιά Αθήνα και η Παλιά Αθήνα μαζί του. Η προσέγγιση αυτή δίνει το μέγεθος, την έκταση και το είδος της Αθηναιογραφίας του, που εξιστορεί αυθεντικά και από πρώτο χέρι την Αθήνα του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου.

Αυτόπτης μάρτυς των γεγονότων της εποχής εκείνης, παραλαμβάνει την Αθηναιογραφία από εκεί που την άφησε ο εξέχων αθηναιογράφος Δημήτριος Καμπούρογλους και την καταγράφει μέχρι την πρώτη 10ετία – 15ετία του 20ου αιώνα.

Ανεπιφύλακτα ο Τίμος Μωραϊτίνης θεωρείται ο κατ’ εξοχήν και αυθεντικός χρονικογράφος της περιόδου αυτής που αφορά και στη νεότητά του. Και αν υπάρχει ακόμη ένας νοσταλγικός απόηχος για την Παλιά Αθήνα αυτό οφείλεται αποκλειστικά στον Τίμο Μωραϊτίνη, που την αγάπησε με πάθος, την τραγούδησε και την περιέγραψε με ενθουσιασμό και έμπνευση, καταθέτοντας στα κείμενά του όλο του τον έρωτα και το λυρισμό του γι’ αυτήν, αποκαλύπτοντας και εξιστορώντας άγνωστες πτυχές της.

Τα Ρωμαντικά Χρόνια της Αθήνας είναι το τελευταίο του βιβλίο (1952) με ζωντανές αναμνήσεις της Παλιάς Αθήνας.

Πηγή: https://www.timos-moraitinis.gr/

«Τα ψηλά βουνά» του Ζαχαρία Παπαντωνίου

 
   Συγγραφέας: Ζαχαρίας Παπαντωνίου
   Τίτλος πρωτοτύπου: Τα ψηλά βουνά
   Είδος έργου: Παιδικό μυθιστόρημα
   Έτος 1ης έκδοσης: 1918
   Εκδόσεις: Εθνικό Τυπογραφείο
   Συντακτική επιτροπή: Αλέξανδρος Δελμούζος, Παύλος Νιρβάνας, Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Μανόλης Τριανταφυλλίδης
   Εκδόσεις παρόντος: Βιβλιοπωλείον της "Εστίας"
   Έτος 1ης μονοτονικής έκδοσης: 1991





Τα Ψηλά βουνά είναι ένα παιδικό μυθιστόρημα του Ζαχαρία Παπαντωνίου που εκδόθηκε το Δεκέμβριο του 1918 ως αναγνωστικό της Γ' Δημοτικού στο πλαίσιο της βενιζελικής Γλωσσοεκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης του 1917 που εισήγαγε τη δημοτική γλώσσα στο Δημοτικό σχολείο [...] Στην εποχή του το βιβλίο προκάλεσε οξύτατες αντιδράσεις, ώσπου το 1920 αποσύρθηκε, όπως και τα άλλα αναγνωστικά της Μεταρρύθμισης. Επαναφέρθηκε ως αναγνωστικό σε κατοπινά χρόνια. Θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα παιδικά βιβλία στην ελληνική γλώσσα και επανεκδόθηκε πολλές φορές.

Η ιστορία, σε συνεχή πλοκή, τοποθετείται κοντά στη Γρανίτσα Ευρυτανίας στα χρόνια της συγγραφής του βιβλίου (1918). Σε 79 κεφάλαια εξιστορούνται οι εμπειρίες 25 παιδιών που περνούν ενάμιση μήνα καλοκαιρινών διακοπών στο βουνό Χλωρός συνοδευμένα από έναν ενήλικα. Είναι συμμαθητές της τελευταίας τάξης του Ελληνικού σχολείου. Ζουν σε απλές καλύβες και μαθαίνουν να εξυπηρετούν τις βασικές τους ανάγκες (τροφή, κατάλυμα), να συνεργάζονται (οργάνωση κοινότητας, αλληλεγγύη) και να έρχονται σε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο (τους κατοίκους του βουνού). Κάθε κεφάλαιο είναι ένα επεισόδιο της ζωής τους.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η πρώτη έκδοση του βιβλίου

Πηγή: https://el.wikipedia.org/

«Παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά ρεύματα από το 18ο αιώνα μέχρι σήμερα» του Μιχάλη Κασσωτάκη

 
   Συγγραφέας: Μιχάλης Κασωτάκης
   Τίτλος πρωτοτύπου: Παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά ρεύματα από το 18ο αιώνα μέχρι σήμερα
   Είδος έργου: Ιστορία της Παιδαγωγικής
   Εκδόσεις: ιδιωτική έκδοση
   Έτος έκδοσης: 2006









Στην παρούσα εργασία εξετάζονται οι σημαντικότερες εξελίξεις της παιδαγωγικής σκέψης που σημειώθηκαν από τις αρχές του 18ου αιώνα μέχρι σήμερα. Αναλύονται, παράλληλα, τα κυριότερα ρεύματα που εμφανίστηκαν στον τομέα της εκπαίδευσης κατά την ίδια περίοδο. Ορισμένα από τα ρεύματα αυτά ήταν απόρροια της προσπάθειας εφαρμογής στη σχολική πράξη διαφόρων παιδαγωγικών θεωριών, οι οποίες προήλθαν από την πρόοδο της Παιδαγωγικής Επιστήμης. Υπήρξαν, όμως, και αλλαγές στο χώρο της εκπαίδευσης, οι οποίες δεν προήλθαν από παιδαγωγικές θεωρίες, αλλά ήταν αποτέλεσμα της επίδρασης στα εκπαιδευτικά συστήματα ποικίλων κοινωνικο-οικονομικών, πολιτικών τεχνολογικών και επιστημονικών μεταβολών.

(Από την εισαγωγή του βιβλίου)

«Ο χορός του γλάρου» του Αντρέα Καμιλλέρι

 
   Συγγραφέας: Andrea Camilleri
   Τίτλος πρωτοτύπου: La danza del gabbiano
   Είδος έργου: Αστυνομικό μυθιστόρημα
   1η έκδοση στην ιταλική γλώσσα: Sellerio Editore, Παλέρμο 2009
   Ελληνικός τίτλος: Ο χορός του γλάρου
   Μετάφραση: Φωτεινή Ζερβού
   Επιμέλεια - Διορθώσεις: Γιώργος Κασαπίδης
   Εκδόσεις: Πατάκης
   Σειρά: Σύγχρονη ξένη λογοτεχνία
   Έτος 4ης (παρούσας) έκδοσης: 2018 (1η έκδοση 2012)



Πριν καλά καλά χαράξει η μέρα, μια άσπρη φλόγα ανάβει στην ακρογιαλιά. Αρχίζει ξαφνικά το απελπισμένο φτεροκόπημα, το τρεμάμενο χτύπημα των φτερών ενός γλάρου που κράζει απεγνωσμένα και κάνει πονεμένες συστροφές, σαν να βιδώνεται, από κάτω προς τα επάνω, γύρω από το στραμμένο προς τον ουρανό ράμφος του.

Η μυστηριώδης εξαφάνιση του επιθεωρητή Φάτσιο από το αστυνομικό τμήμα της Βιγκάτα, πτώματα που ανακαλύπτονται και ανασύρονται μέσα από πηγάδια που βρίσκονται σε περιοχές έρημες και άγονες, κρυμμένες και αμφιλεγόμενες υπάρξεις, θλιβερά πάθη, χυδαία ξελογιάσματα και κουτσομπολιά, κιάλια και τηλεσκόπια, επικίνδυνη ηδονοβλεψία και ελεεινή κλεπτομανία, εμπόριο χημικών όπλων στο οποίο εμπλέκονται ανήθικοι πολιτικοί. Και σ' ένα δωμάτιο, μια άδεια καρέκλα, ανάμεσα σε απρεπή και αισχρά αντικείμενα βασανισμού, κηλίδες ξεραμένου αίματος, μυρωδιά θανάτου, σκοτεινά πράγματα, διάσπαρτα σημάδια ανήθικου και φρικτά απάνθρωπου εξαναγκασμού. Και ενώ ο Μονταλμπάνο συναρμολογεί τα κομμάτια μιας κατακερματισμένης εγκληματικής ιστορίας, δεν μπορεί να ξεφύγει από την αναστάτωση που του προκάλεσε ο θόρυβος που έκαναν οι φτερούγες του γλάρου καθώς πέθαινε...

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Η ελαφρότητα της βαρύτητας» του Τζαγιάντ Νάρλικαρ

 
   Συγγραφέας: Jayant Narlikar
   Τίτλος πρωτοτύπου: The Lighter Side of Gravity
   Είδος έργου: Εκλαϊκευμένη φυσική και αστρονομία
   1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: W. H. Freeman & Co, New York 1982
   Ελληνικός τίτλος: Η ελαφρότητα της βαρύτητας
   Πρόλογος: Αντρέας Κασέτας
   Μετάφραση: Παναγιώτης Τραυλός
   Επιστημονική επιμέλεια: Κωνσταντίνος Χάρακας, Παναγιώτης Τραυλός
   Γλωσσική επιμέλεια: Παντελής Μπουκάλας
   Εκδόσεις: Τροχαλία
   Έτος έκδοσης: 1999


Το βιβλίο αποτελεί μια θαυμάσια εισαγωγή σε όλα τα φαινόμενα της βαρύτητας - από την αδράνεια, την πτώση των σωμάτων, τη δυναμική των βολών στον καμπυλωμένο χώρο ως τις μαύρες οπές και τα σχετιστικά φαινόμενα. Χρησιμοποιώντας παραδείγματα από την καθημερινή ζωή, μελετά τους θεμελιώδεις νόμους της κίνησης, τις ωκεάνιες παλίρροιες, τις κινήσεις των πλανητών, των δορυφόρων και των κομητών, την εσωτερική δομή των άστρων, των αστέρων νετρονίων, των σουπερνόβα, τις παράξενες ιδιότητες των μαύρων και άσπρων οπών, την εξέλιξη του Σύμπαντος. «Η βαρύτητα είναι μια θεμελιώδης δύναμη του Σύμπαντος. Ο Νεύτων τη συνόψισε στο νόμου του αντιστρόφου τετραγώνου. Ο Einstein διέκρινε μέσα της κάτι βαθύτερο που τη συνδέει με το χώρο και το χρόνο. Οι σύγχρονοι θεωρητικοί φυσικοί προσπαθούν να την εντάξουν σε μια ενοποιημένη θεωρία όλων των θεμελιωδών δυνάμεων. Προς το παρόν όμως η βαρύτητα παραμένει αίνιγμα...».

(Από τον πρόλογο του βιβλίου)

«Ο ζωγράφος Edvard Munch» της Εύας Ζόγκαρη

 
   Συγγραφέας: Εύα Ζόγκαρη
   Τίτλος πρωτοτύπου: Ο ζωγράφος Edvard Munch
   Είδος έργου: Ιστορία της τέχνης
   Εκδόσεις: Νεφέλη
   Έτος έκδοσης: 1985










Ένα έργο τέχνης είναι σας ένα κρύσταλλο -όπως το κρύσταλλο έχει ψυχή και θέληση, έτσι πρέπει να έχει και ένα έργο τέχνης. Δεν είναι αρκετό για ένα έργο τέχνης να έχει τις σωστές επιφάνειες και γραμμές [...]

Μια γραμμή τραβηγμένη με κάρβουνο πάνω σ' ένα τοίχο φτιαγμένο από τούβλα είναι πολύ καλύτερη τέχνη από δέκα έργα ζωγραφισμένα πάνω σε καλά προετοιμασμένες επιφάνειες και πλαισιωμένα με επιχρυσωμένες κορνίζες. Τα καλύτερα έργα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι καταστράφηκαν και όμως ακόμα ζουν.

Η σκέψη μιας διάνοιας είναι αθάνατη.

Έντβαρντ Μουνκ, 1929

«Εναλλακτική πραγματικότητα» του Ντέιβιντ Άμπροουζ

 
   Συγγραφέας: David Ambrose
   Τίτλος πρωτοτύπου: The Man Who Turned Into Himself
   Είδος έργου: Μυθιστόρημα μυστηρίου
   1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Jonathan Cape, Λονδίνο 1993
   Ελληνικός τίτλος: Εναλλακτική πραγματικότητα
   Μετάφραση: Πέτρος Τσαπίλης
   Επιμέλεια έκδοσης: Λ. Γκάγκωση
   Εκδόσεις: Ανατολικός
   Έτος έκδοσης: 2000





Ο Ρικ Χάμιλτον έχει μια τέλεια ζωή. Είναι επιτυχημένος επιχειρηματίας, είναι παντρεμένος με μια όμορφη γυναίκα και έχει έναν υπέροχο γιο. Μέχρι που μια μέρα όλα αλλάζουν. Ενώ βρίσκεται στη μέση μιας σημαντικής επαγγελματικής συνάντησης, έχει ένα πολύ έντονο προαίσθημα θανάτου. Του θανάτου της γυναίκας του σε τροχαίο ατύχημα.

Όταν καταφέρνει να φτάσει στον τόπο του δυστυχήματος, τον περιμένει το μεγαλύτερο σοκ της ζωής του. Το αυτοκίνητο που έχει συγκρουστεί είναι το δικό του και όχι της γυναίκας του. Ταυτόχρονα, αίματα έχουν ποτίσει τα ρούχα του. Μόνο που τα ρούχα είναι διαφορετικά από αυτά που φορούσε στη συνάντηση. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η γυναίκα του, που πριν από λίγο φαινόταν νεκρή, τώρα είναι ζωντανή και προσπαθεί να τον παρηγορήσει... Αλλά γιατί τον φωνάζει Ρίτσαρντ; Και γιατί αρνείται ότι έχουν ένα γιο;

Ο Ρικ Χάμιλτον με πανικό ανακαλύπτει ότι είναι παγιδευμένος σε μιαν άλλη εναλλακτική πραγματικότητα, που μοιάζει με το χειρότερο εφιάλτη του.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

https://www.anatolikos.gr/

«Λωτρεαμόν» σε επιμέλεια του Φιλίπ Σουπώ

    Συγγραφέας: Isidore Ducasse, Comte de Lautréamont (σε επιμέλεια του Philippe Soupault)
   Τίτλος πρωτοτύπου: Lautréamont
   Είδος έργου: Ποιητικά πεζά
   1η έκδοση στη γαλλική γλώσσα: Éditions Seghers, Paris 1946
   Ελληνικός τίτλος: Λωτρεαμόν
   Μετάφραση: Γιώργος Σπανός
   Τυπογραφική επιμέλεια: Πόλυ Γκέκα
   Εκδόσεις: Πλέθρον
   Σειρά: Πρόσωπα / Ιδέες
   Έτος 1ης έκδοσης: 1984



Να γνωρίσουμε τον Λωτρεαμόν, να μάθουμε την ηλικία του, το χρώμα των ματιών του ή το μήκος των δακτύλων του, θα παραμείνουν πλέον ευσεβείς πόθοι. Εκατό χρόνια πέρασαν από τη γέννησή του, εκατό χρόνια που δεν σημαίνουν τίποτα, με εξαίρεση αυτούς που πιστεύουν πως ο χρόνος μπορεί να ασκήσει κάποια επίδραση πάνω στο πνεύμα, γι' αυτούς που αφήνονται να τους ροκανίσουν οι μέρες, να τους αφανίσουν οι καρκίνοι του γήρατος, της φιλοξενίας και της δόξας.

Ο Λωτρεαμόν δεν θα γίνει ποτέ ιστορικό πρόσωπο. Βρίσκεται έξω από την ιστορία της λογοτεχνίας και των ηθών.

Όσοι ακολούθησαν ή θα θελήσουν να ακολουθήσουν την αυλακιά που χάραξε πάνω στο άπειρο άδειο διάστημα, που μας κυκλώνει, και να μετρήσουν τούτο το φως και τούτον τον ήχο, να αντέξουν τούτη την τόσο δυνατή οσμή και τούτη την τόσο πικρή γεύση που, από τα Άσματα του Μαλντορόρ ως τις Ποιήσεις, παραμένουν οι ακαταμάχητές τους εμμενείς ιδέες, ας πλησιάσουν κι ας ακούσουν τη συμβουλή του Ιζιντόρ Ντυκάς, του Λωτρεαμόν, του Μαλντορόρ, ας έρθουν να δουν οι ίδιοι, αν δεν θέλουν να τον πιστέψουν.

(Από την εισαγωγή της έκδοσης)

«Ένα διαμέρισμα στο Παρίσι» του Γκιγιώμ Μυσώ

   Συγγραφέας: Guillaume Musso
   Τίτλος πρωτοτύπου: Un appartement à Paris
   Είδος έργου: Αστυνομικό μυθιστόρημα
   1η έκδοση στη γαλλική γλώσσα: XO Edition, 2017
   Ελληνικός τίτλος: Ένα διαμέρισμα στο Παρίσι
   Μετάφραση: Γιώργος Ξενάριος
   Επιμέλεια: Τατιάνα Γαλατούλα
   Εκδόσεις: Κλειδάριθμος
   Έτος έκδοσης: 2020






Ένα ατμοσφαιρικό αστυνομικό μυθιστόρημα, που έγινε παγκόσμιο best seller, που μιλάει για έγκλημα και μυστήριο, για την τέχνη και τη μοναξιά.

Η Μάντλιν, μια Λονδρέζα πρώην αστυνομικός, νοικιάζει το ατελιέ ενός ζωγράφου στο Παρίσι για να προσφέρει στον εαυτό της την απομόνωση που χρειάζεται ώστε να ξαναβρεί τη γαλήνη. Από κάποια παρεξήγηση, εμφανίζεται στην πόρτα της ο Γκασπάρ, ένας μισάνθρωπος Αμερικανός συγγραφέας με τον ίδιο σκοπό: να απομονωθεί για να γράψει το θεατρικό του έργο. Αυτές οι δυο ταραγμένες ψυχές, που αναζητούν απελπισμένα τη μοναξιά, θα πρέπει αναγκαστικά να συνυπάρξουν.

Το ατελιέ ανήκε στον διάσημο ζωγράφο Σον Λόρεντς και αποπνέει ακόμη το πάθος του για τα χρώματα και το φως. Έχει περάσει ένας χρόνος από τότε που ο Λόρεντς, συντετριμμένος από την απαγωγή και δολοφονία του γιου του, πέθανε αφήνοντας πίσω του τρεις πίνακες που έκτοτε έχουν εξαφανιστεί. Μαγεμένοι από την ιδιοφυΐα του, η Μάντλιν και ο Γκασπάρ ενώνουν τις δυνάμεις τους για να ανακαλύψουν αυτούς τους σπάνιας ομορφιάς πίνακες, αλλά, στην προσπάθειά τους να φέρουν στην επιφάνεια το πραγματικό μυστικό, έρχονται αντιμέτωποι με τους δικούς τους δαίμονες.

Πηγή: http://www.klidarithmos.gr/

«Ἐν ἀρχῇ ἦν τὸ τέλος» - Ανθολογία

   Συγγραφέας: συλλογικό έργο
   Τίτλος πρωτοτύπου: Ἐν ἀρχῇ ἦν τὸ τέλος
   Είδος έργου: Μονόλογοι και θεατρικά κείμενα
   Επιμέλεια: Ηλίας Οικονομόπουλος
   Εκδόσεις: Ανεμόεσσα
   Έτος έκδοσης: 2020








 

Η ζωή αρχίζει με σκοτάδι και τελειώνει με φως.

Όλα όσα ζήσαμε είναι ένας κύκλος από ύδωρ και αίμα. Ένα ατέρμονο πήγαινε-έλα, σαν την αέναη επιστροφή της θάλασσας. Μέσα σε αυτό εμπεριέχεται ο θρίαμβος της ύπαρξης αλλά και η συντριβή της. Κατά τον Σόπενχάουερ αυτόν τον κόσμο πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε ως έναν τόπο εξαθλίωσης και ένα είδος αποικίας καταδικασμένων.

Αν οι άνθρωποι οδηγούμενοι στο πέρας της ζωής έστρεφαν το βλέμμα τους πίσω, θα διέκριναν τον συνεχή αγώνα αναμονής στο πρόσταγμα του θανάτου.

Η επίγνωση της θνητότητας είναι η πηγή του στοχασμού και η μόνη οδός προς την αυτογνωσία.

(Από την παρουσίαση του εκδότη) 

Ανθολογούνται οι συγγραφείς: Δελίνα Βασιλειάδη, Δημήτρης Γκιούλος, Δημήτρης Δημητριάδης, Βαρβάρα Δουμανίδου, Κωνσταντίνος Λεϊμονής, Γιάννης Μίχας Νεονάκης/Dave, Γιώργος Ρούσκας, Αντώνης Σκιαθάς, Νούλη Τσαγκαράκη, Μαρία Χρονιάρη.

«Υπερρεαλισμός και ζωγραφική» του Αντρέ Μπρετόν

   Συγγραφέας: André Breton
   Τίτλος πρωτοτύπου: Le Surréalisme et la Peinture
   Είδος έργου: Δοκίμια
   1η έκδοση στη γαλλική γλώσσα: 1925-26 (1ο δοκίμιο) και 1945 (2ο δοκίμιο)
   Ελληνικός τίτλος: Υπερρεαλισμός και ζωγραφική
   Μετάφραση: Στέφανος Ν. Κουμανούδης
   Επιμέλεια - Διορθώσεις: Μαρία Κυρτζάκη
   Εκδόσεις: Ύψιλον
   Έτος 1ης έκδοσης: 1981





Με τον τίτλο Υπερρεαλισμός και ζωγραφική παρουσιάζονται δύο δοκίμια του A. Breton με τους τίτλους «Le surréalisme et la peinture», που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό La Revolution Surrealiste το 1925 και 1926, και «Genèse et perspectives artistiques du surréalisme», που δημοσιεύθηκε το 1945, αν και η σύνθεσή του ανάγεται στο 1941. Η έκδοση ακολουθεί την εικονογράφηση της ομώνυμης γαλλικής εκδόσεως Gallimard, 1979.

(Από το σημείωμα του εκδότη)

«Ποιήματα» του Γκιγιώμ Απολλιναίρ

   Συγγραφέας: Guillaume Apollinaire
   Τίτλος ελληνικής έκδοσης: Ποιήματα
   Είδος έργου: Ποίηση
   Μετάφραση - Πρόλογος: Νίκος Σπάνιας
   Εκδόσεις: Γνώση
   Έτος έκδοσης: 1982









Είχα το κουράγιο 
 
Είχα το κουράγιο να στρέψω πίσω 
Ν' αντικρίσω τα πτώματα των ημερών μου 
Να βάλω σημάδι και να τα πενθήσω 
Μερικά σαπίζουνε σε εκκλησιές ιταλικές 
Ή σε δασύλλια με κιτρολεμονιές ανθίζοντας 
Και καρποφορώντας μαζί σε κάθε εποχή 
Άλλες ημέρες κλάψαν πριν πεθάνουν σε ταβέρνες 
Με πεισματάρικα αρώματα μα μπαγιάτικα τώρα 
Εμπρός στα μάτια μιας μικρής κρεολής που 
Εμπνέει ποίηση και ρόδα ηλεκτρισμού ανοίγουν 
Άλλη μια φορά στο περιβόλι της ανάμνησής μου

«Η ζωγραφική στον 20ό αιώνα» των Χ. Γιάφε & Ε. Ρότερς

   Συγγραφείς: Hans Jaffé & Eberhard Roters
   Τίτλος ολλανδικού πρωτοτύπου: De Schil-derkunst van de 20e Eeuw
   Τίτλος γερμανικής έκδοσης: Die Malerei im 20. Jahrhundert
   Είδος έργου: Ιστορία της ζωγραφικής
   1η έκδοση στη γερμανική γλώσσα: Bertelsmann, Gütersloh 1963
   Ελληνικός τίτλος: Η ζωγραφική στον 20ό αιώνα
   Μετάφραση: Άλκης Χαραλαμπίδης
   Επιμέλεια: Δημήτρης Δεληγιάννης
   Εκδόσεις: Νεφέλη
   Σειρά: Βιβλιοθήκη της τέχνης
   Έτος έκδοσης: 1984


Το βιβλίο αυτό είναι ένα μικρό, ευσύνοπτο εγχειρίδιο, που παρουσιάζει την ιστορία της ζωγραφικής στον 20ό κυρίως αιώνα. Ξεκινώντας από μια αναφορά στους εμπρεσιονιστές του 19ου αιώνα (Μονέ, Μανέ, Ρενουάρ, Πισαρό κ.ά.), προχωρεί στους πατέρες, όπως τους αποκαλεί, της σύγχρονης ζωγραφικής, δηλαδή τον Σεζάν, τον Βαν Γκογκ και τον Γκωγκέν. Ακολούθως μας εισάγει σε όλα τα σημαντικά κινήματα που σημάδεψαν τον προηγούμενο αιώνα (φωβισμός, κυβισμός, ντανταϊσμός, φουτουρισμός, σουρεαλισμός, εξπρεσιονισμός, Μπάουχαουζ, κτλ.) και καταλήγει σε σύντομα βιογραφικά όλων των σημαντικών καλλιτεχνών. Εύχρηστο βιβλίο, λόγω του ότι έχει μικρό μέγεθος και δίνει έμφαση στην ουσία.

Τύποι σχολείων στον ελλαδικό χώρο κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας (δ' μέρος)

Κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε το πρώτο μέρος 

Κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε το δεύτερο μέρος 

Κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε το τρίτο μέρος

Παραδείγματα σχολείων 

ΚΡΗΤΗ 

ΣΧΟΛΕΣ 

«Κληροδότημα» Βησσαρίωνα, Χάνδακας 

Εκκλησιαστικό σχολείο στοιχειώδους εκπαίδευσης που δημιουργήθηκε το 1462 από τον Βησσαρίωνα, ο οποίος ως καθολικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως έπεισε τον πάπα Πίο τον Β’ να θεσμοθετήσει από τα έσοδα του Πατριαρχείου ένα κληροδότημα για την οικονομική και ηθική υποστήριξη ορισμένων φιλενωτικών ελληνόφωνων ιερέων της Κρήτης. Το σχολείο αυτό λειτούργησε ολόκληρο τον 16ο αιώνα υπό τον έλεγχο των φιλενωτικών και η διδασκαλία σε αυτό ήταν δωρεάν. 

Η δημιουργία του σχολείου έχει γίνει αντικείμενο διιστάμενων απόψεων από τους μελετητές. Έχει αποδοθεί στο ενδιαφέρον του Βησσαρίωνα για τις ελληνόφωνες περιοχές, στην προσπάθειά του για την Ένωση των Εκκλησιών, αλλά και γενικότερα έχει θεωρηθεί δημιούργημα της θρησκευτικής πολιτικής της Βενετίας, η οποία ασκούσε προπαγάνδα υπέρ του καθολικισμού. Το συγκεκριμένο σχολείο ασκούσε όπως ήταν φυσικό φιλενωτική δράση. Γεγονός πάντως είναι ότι αντιμετωπίστηκε αρνητικά από τους περισσότερους ορθόδοξους κατοίκους του Χάνδακα. 

Θα πρέπει βέβαια να επισημάνουμε, έστω με επιφυλάξεις, το ότι η επί έναν και πλέον αιώνα λειτουργία του σχολείου δείχνει ότι η δίψα για μάθηση που υπήρχε, αλλά και η ποιότητα ενός τέτοιου κληροδοτήματος, ήταν δυνατόν να παραμερίσουν τις θρησκευτικές αναστολές. 

Σχολείο της καθολικής επισκοπής, Χάνδακας 

Δωρεάν εκκλησιαστικό σχολείο της επισκοπής, από το οποίο αποφοιτούσαν οι μέλλοντες ιερωμένοι της Καθολικής Εκκλησίας. 

Σχολείο της καθολικής επισκοπής Ρεθύμνης 

Σχολείο της καθολικής επισκοπής Χανίων 

Σχολεία εκκλησιαστικά, με δωρεάν εκπαίδευση και σκοπούς ανάλογους με το παραπάνω. 

Σχολείο της μονής του Αγίου Φραγκίσκου των Φραγκισκανών, Χάνδακας 

Εκκλησιαστικό δημόσιο σχολείο, ανάλογο με τα παραπάνω. Γνωρίζουμε ότι σε αυτό φοίτησε κατά τα μέσα του 14ου αιώνα ο Πέτρος Φιλάργης (1340-1410), μετέπειτα καθηγητής στα πανεπιστήμια του Παρισιού και της Παβίας, και πάπας με το όνομα Αλέξανδρος ο Ε’ από το 1409 ως το θάνατό του το 1410 κατά τη διάρκεια του δυτικού σχίσματος. 

Σχολείο της μονής του Αγίου Πέτρου των Δομινικανών, Χάνδακας 

Εκκλησιαστικό σχολείο των Δομινικανών, ανάλογο και αυτό με τα παραπάνω. 

Σχολείο της ορθόδοξης μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά, Χάνδακας 

Ορθόδοξο εκκλησιαστικό σχολείο με δωρεάν επίσης φοίτηση, στο οποίο αναφέρεται ότι είχαν φοιτήσει ο Κύριλλος Λούκαρις (1572-1638), πατριάρχης Αλεξανδρείας και Κωνσταντινουπόλεως, καθώς και ο Μελέτιος Πηγάς (1550-1601), πατριάρχης Αλεξανδρείας και τοποτηρητής του Οικουμενικού Θρόνου. 

Σχολή εκκλησιαστικής δυτικής μουσικής στον Άγιο Τίτο, Χάνδακας 

Μουσικό σχολείο για κληρικούς, που λειτούργησε από το 1474 μέχρι το 1544. 

ΑΚΑΔΗΜΙΕΣ 

Πολλοί από τους Κρήτες που είχαν την ευκαιρία να σπουδάσουν στο εξωτερικό, κυρίως, όπως έχουμε πει, στα πανεπιστήμια της Ιταλίας, επιστρέφουν στο νησί και μεταφέρουν εκεί τα αγαθά του ιταλικού πολιτισμού, με ευεργετικές συνέπειες για την πνευματική πορεία του νησιού. Οι δραστηριότητες αυτών των Ακαδημιών βοήθησαν πολύ στην πολιτιστική προσέγγιση των δύο κοινοτήτων, τους Βενετούς και τους Έλληνες. 

Οι Ακαδημίες ήταν σχολές με την έμμεση σημασία της λέξης. Επρόκειτο για πνευματικούς συλλόγους κατά τα πρότυπα ανάλογων κύκλων της Δύσης, σκοπός των οποίων ήταν η καλλιέργεια των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών, όπως επίσης η ενίσχυση και διάδοση της δραματικής τέχνης. 

Γνωρίζουμε τρεις Ακαδημίες: 

Ακαδημία των Stravaganti, Χάνδακας 

Ιδρύθηκε κατά το 1590 και έχει χαρακτηρισθεί από τον καθηγητή Νικόλαο Παναγιωτάκη ως «ένα από τα σημαντικότερα ιδρύματα του είδους στην Ευρώπη εκείνης της εποχής». Συγκεκριμένα μέλη της με πλούσιο λογοτεχνικό έργο ήταν ο ιδρυτής της Ανδρέας Κορνάρος, ο Δανιήλ Φουρλάνος, ο Giambattista Basile, ο Nicoló Bon, κ.ά., ενώ και πολλοί Έλληνες του Χάνδακα είχαν συμμετοχή στην Ακαδημία αυτή. Η Ακαδημία σχετίζεται με την ακμή της κρητικής λογοτεχνίας, καθώς και με τη θεατρική δραστηριότητα που είχαν αναπτύξει τα μέλη της. Γράφτηκαν από μέλη της θεατρικά και ποιητικά έργα στα ιταλικά, τα λατινικά και τα ελληνικά. 

Ακαδημία των Vivi, Ρέθυμνο 

Μια από τις παλαιότερες –ίσως η παλαιότερη– κρητικές Ακαδημίες. Ιδρύθηκε το 1562. Ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε γι’ αυτήν, με σημαντικότερα τον λόγο που εκφώνησε κατά την ίδρυσή της ο Βενετοκρητικός φιλόσοφος, λόγιος και μαθηματικός Francesco Barozzi (1537-1604), μια πολυσχιδής προσωπικότητα της Κρήτης, καθώς και το γεγονός ότι υπήρξε μια Ακαδημία βραχύβια. 

Ακαδημία των Sterili, Χανιά 

Ιδρύθηκε το 1637 ως σωματείο λογίων που είχαν σκοπό την καλλιέργεια των γραμμάτων. Είχε και αυτή βραχύβια δράση. 

ΙΔΙΩΤΕΣ ΔΑΣΚΑΛΟΙ 

Ιωάννης Συμεωνάκης (1402-1450) 

Πρωτοπαπάς του Χάνδακα, ιδιωτικός διδάσκαλος, αλλά και σημαντικός λόγιος και κωδικογράφος. Γι’ αυτόν ένας σημαντικός λόγιος της Αναγέννησης, ο Rinucio Aretino, γράφει ότι υπήρξε “vir nostrae aetatis literattisimus”, δηλαδή «ένας από τους πιο μορφωμένους ανθρώπους της εποχής μας. 

Ο Συμεωνάκης εκτός από τη διδασκαλία του είναι και ο ίδιος συγγραφέας και παράλληλα αντιγράφει αρχαία κείμενα, αλληλογραφεί με εξέχοντες λογίους της εποχής και έχει το χάρισμα να εμπνέει τους νέους. Είναι συμπαθής χαρακτήρας και ανθρωπιστής με κάθε έννοια της λέξης. 

Θωμάς Τριβιζάνος (16ος αιώνας) 

Κρητικός ευγενής, νομικός, απόφοιτος του Πανεπιστημίου της Πάδοβας. Αναφέρεται ότι δίδαξε ελληνικά, ανάμεσα σε άλλους και στον μητροπολίτη Φιλαδελφείας Γαβριήλ Σεβήρο και στον επίσκοπο Κυθήρων Μάξιμο Μαργούνιο. 

Gaspare Viviani ( -1605) 

Καθολικός επίσκοπος Σητείας και Ιεράπετρας. Δίδαξε λατινικά σε πολλούς επιφανείς λογίους της εποχής. 

ΚΕΡΚΥΡΑ 

ΣΧΟΛΕΣ 

«Κοινό φροντιστήριο», του Νικηφόρου Θεοτόκη 

Σχολείο που ίδρυσε στην Κέρκυρα ο Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800) με τον Ιερεμία Καββαδία (1693-π. 1770), το οποίο φέρεται να λειτούργησε από το 1758 ως το 1766. Επρόκειτο για ιδιωτική πρωτοβουλία του Νικηφόρου Θεοτόκη, λειτούργησε όμως δωρεάν. Σκοπός του ήταν η προώθηση και των κλασικών σπουδών και των θετικών επιστημών. Διδάχθηκε μια ευρεία ποικιλία μαθημάτων, όπως ελληνική και ιταλική λογοτεχνία, γραμματική, ρητορική, φιλοσοφία, γεωγραφία, φυσική και μαθηματικά. 

Ο Νικηφόρος Θεοτόκης υπήρξε ο ίδιος μαθητής του Ιερεμία Καββαδία, από τον οποίο έλαβε την εγκύκλια παιδεία. Σε νεαρή ηλικία έφυγε για την Ιταλία, όπου παρακολούθησε μαθήματα στο πανεπιστήμιο της Μπολώνιας και της Πάδοβας. Επέστρεψε στην Ελλάδα κατά το 1754 και έγινε μοναχός. Ακολούθησε εκκλησιαστική καριέρα στη Ρωσία προσκελημένος εκεί από τον Ευγένιο Βούλγαρη. Θεωρείται ένας από τους Δασκάλους του Γένους. 

Ο Ιερεμίας Καββαδίας ήταν οικοδιδάσκαλος με καταγωγή από την Ιθάκη (κατ’ άλλους από τη Λευκάδα), εφημέριος για περίπου 40 χρόνια του ναού της Παναγίας των Ξένων στην Κέρκυρα. Εκεί δίδαξε, αναγνωρισμένος από τις βενετικές αρχές, τα ελληνικά γράμματα. Σπούδασε στην Ιταλία. 

Το σχολείο του Θεοτόκη είχε μια σειρά από δασκάλους αναγνωρισμένου κύρους. Φυσική και μαθηματικά δίδαξαν ο Giovani Poleni (1683-1761), καθηγητής αστρονομίας, φιλοσοφίας και φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας, και ο Eustachio Zanotti (1709-1782), μαθηματικός και αστρονόμος. Ιταλόφωνοι δάσκαλοι ανέλαβαν τη διδασκαλία της λατινικής γλώσσας και γραμματείας. Ο Καββαδίας δίδαξε γραμματική και ο ίδιος ο Θεοτόκης δίδαξε φιλοσοφία και μαθηματικά. 

Στο εκπαιδευτήριο αυτό ήταν γραμμένοι περίπου 50 μαθητές ελληνικών οικογενειών. Παρ’ όλα αυτά, το σχολείο ήταν ανοιχτό σε όλους, πλούσιους και φτωχούς, ντόπιους και ξένους, και μάλιστα αυτό ήταν προαπαιτούμενο για να υπάρχει δωρεάν διδασκαλία. 

Ο Θεοτόκης ήταν πραγματικά πρωτοπόρος. Η διδασκαλία και το πρόγραμμα της σχολής του ήταν εμπλουτισμένα με γνώσεις σχετικά με την ευρωπαϊκή γραμματολογία. 

Εκκλησιαστικό κολλέγιο ή σεμινάριο 

Πρόκειται για την Ιερατική Σχολή των Δυτικών, που ιδρύθηκε το 1568 υπό την διεύθυνση του καθολικού αρχιεπισκόπου Κερκύρας Antonio Cocco και αποστολή του ήταν η επιμόρφωση των καθολικών ιερωμένων. Όμως λόγω του ότι δεν υπήρχαν πλέον πολλοί μαθητές, η σχολή έκλεισε το 1780. 

Σχολείο στη Χώρα της Κέρκυρας 

Κοινό σχολείο, δηλαδή που δεχόταν οποιονδήποτε ήθελε να μάθει γράμματα. Λειτούργησε ανάμεσα στο 1765 και το 1767, με δάσκαλο τον Ανδρέα Πετριτζόπουλο και σε εκτέλεση της διαθήκης του Πρόσφορου Μαρίνη. Είχε ορθόδοξο προσανατολισμό και διδάσκονταν γραμματική, λογική, μεταφυσική, κτλ. 

Σχολείο του Αγίου Φραγκίσκου 

Εκκλησιαστικό σχολείο που απευθυνόταν στους δόκιμους μοναχούς. Διακεκριμένοι απόφοιτοί του ήταν ο fra Antonio Garzoni, αρχηγός των φραγκισκανών κοινοβιακών και επικεφαλής των ιεραποστολών, καθώς και οι κοινοτικοί διδάσκαλοι στην Κέρκυρα του πρώτου μισού του 17ου αιώνα fra Santo Servò και fra Roberto Tabo. 

Δημόσιο σχολείο της Κέρκυρας 

Άρχισε να λειτουργεί κάπου ανάμεσα στο 1535 και στο 1546 (οι απόψεις διίστανται). Παρείχε γνώσεις στοιχειώδους εκπαίδευσης, αν και το γεγονός ότι σε αυτό δίδαξαν γνωστοί κερκυραίοι λόγιοι όπως ο Αλέξανδρος Ραρτούρος και ο Τζώρτζης Έπαρχος, καθώς και το γεγονός ότι διδάσκονταν εκκλησιαστική μουσική και κήρυγμα, έχει κάνει κάποιους ερευνητές να υποθέσουν ότι μπορεί να λειτούργησε παράλληλα και ως εκπαιδευτήριο ανώτερης μόρφωσης, ίσως για ορισμένους μαθητές που ήθελαν να γίνουν ιερείς. 

Σχολείο στη μονή της Αγίας Ιουστίνας 

Εκκλησιαστικό καθολικό σχολείο των φραγκισκανών μεταρρυθμισμένων, προορισμένο για τα παιδιά των πλουσιότερων οικογενειών, που αναζητούσαν σπουδές για να τα προετοιμάσουν για την εισαγωγή τους στα ιταλικά πανεπιστήμια. 

ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ 

ΣΧΟΛΕΣ 

Δημόσιο σχολείο Κεφαλλονιάς

Δεν γνωρίζουμε αν επρόκειτο πραγματικά για θεσμοθετημένο δημόσιο σχολείο. Γνωρίζουμε όμως ότι το 1563 η Κοινότητα του νησιού ζήτησε από τη Γερουσία, λόγω της γενικευμένης αμάθειας και αθλιότητας που επικρατούσε στο νησί, να στείλει έναν δάσκαλο κι έναν γιατρό. Η Γερουσία ανταποκρίθηκε και στα δύο αιτήματα, καθορίζοντας αυτοί που εστάλησαν να αμείβονται από το δημόσιο ταμείο. Η σχολή που δημιουργήθηκε είχε έναν δάσκαλο. 

Σχολείο του ιερομόναχου Γεράσιμου Νοταρά 

Ιδιωτικό σχολείο, το πρώτο γνωστό για την Κεφαλλονιά, που το ίδρυσε ο ιερομόναχος Γεράσιμος Νοταράς (1506-1579) –και μετέπειτα Άγιος Γεράσιμος– στο μοναστήρι της Νέας Ιερουσαλήμ στα Ομαλά και δίδαξε σε αυτό πιθανότατα μέχρι το θάνατό του. 

Σχολή του ιεροδιδασκάλου Κιγάλα του Κυπρίου, Ληξούρι 

Ιδιωτικό εκπαιδευτήριο που ιδρύθηκε το 1563 στο Ληξούρι υπό την διεύθυνση του ιδίου. 

Εκπαιδευτήριο των αδελφών Λειχούδη, Ληξούρι 

Ιδρύθηκε γύρω στα 1670. Ιδρυτές ήταν οι αδελφοί Ιωαννίκιος (1633-1717) και Σοφρώνιος Λειχούδης (1652-1730), οι οποίοι αφού σπούδασαν στην Ιταλία και αναγορεύτηκαν διδάκτορες, δίδαξαν σε σχολεία της Κεφαλλονιάς, της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και της Κωνσταντινούπολης, και κατόπιν εστάλησαν από τον πατριάρχη στη Ρωσία όπου εδίδαξαν στην Ακαδημία της Μόσχας αρχαία ελληνικά, λατινικά, ρητορική και φιλοσοφία. 

Σχολή του Βικέντιου Δαμοδού 

Ονομαστή ιδιωτική σχολή που ιδρύθηκε το 1723 από τον Βικέντιο Δαμοδό (1700-1752), η οποία αναδείχθηκε πολύ γρήγορα σε μια από τις πιο αξιόλογες των Επτανήσων, προσελκύοντας μαθητές από όλη την Ελλάδα. Ανάμεσα στους μαθητές ήταν ο Νικόλαος Μαυροειδής, ο Νικόδημος Καρούσος, ο Μιχαήλ Φραντζής, ο Αντώνιος Μοσχόπουλος, ενώ πιθανολογείται ότι φοίτησε εκεί και ο Ευγένιος Βούλγαρης. 

Τα μαθήματα περιλάμβαναν τη φιλοσοφία, τη θεολογία, την ηθική και τη ρητορική. Ο Δαμοδός στο έργο και τη διδασκαλία του προσπάθησε να απομακρυνθεί από τον δυτικό σχολαστικισμό και να αφομοιώσει τις αρχές της καρτεσιανής σκέψης, συνδυάζοντάς τες με την αριστοτελική οντολογία. Υπήρξε με αυτόν τον τρόπο ένας από τους πρώτους εισηγητές των σύγχρονων ευρωπαϊκών φιλοσοφικών ρευμάτων στην ελληνική εκπαίδευση, και μάλιστα στην απλή γλώσσα της εποχής του, την οποία έκρινε ως την καταλληλότερη για τη διδασκαλία και την αφομοίωση των σύγχρονων ιδεών.

Ο Δαμοδός είχε και πλούσιο συγγραφικό έργο. Έχουν διασωθεί περίπου 140 χειρόγραφά του που αφορούν σε εγχειρίδια σχετικά με τα μαθήματα της σχολής του, καθώς και πολλές πραγματείες. Το έργο του γνώρισε ευρεία διάδοση και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. 

ΤΗΝΟΣ 

ΣΧΟΛΕΙΑ 

Σχολεία επί αρχιερατείας του επισκόπου Γεωργίου Περπινιάνη 

Η αρχιερατεία του επισκόπου Γεωργίου Πέρπινιάνη (1594-1619) ήταν πολύ σημαντική για δύο κυρίως λόγους: πρώτον, λόγω της κρισιμότητας της πολιτικής κατάστασης, επειδή στη Βενετία τον κυβερνόν κόμμα, οι λεγόμενοι “Giovani” απαιτούσαν την απόλυτη υποταγή των χριστιανικών αρχών στις πολιτικές, και δεύτερον, λόγω της πολυεπίπεδης δραστηριότητας του επισκόπου. Ο συγκεκριμένος επίσκοπος στάθηκε πιστός στην Αγία Έδρα, κάτι που τον έφερε σε σύγκρουση με τις βενετικές αρχές, και δημιούργησε ένα δικό του πρόγραμμα που αποσκοπούσε στην ανύψωση της χριστιανικής πίστης.

Στο θέμα τώρα των σχολείων, όπως επισημαίνει ό ίδιος σε μια έκθεσή του του 1611, διαπίστωνε πως τα μικρά σχολεία που ο ίδιος είχε ιδρύσει στα χωριά για τα παιδιά των χωρικών είχαν προοδεύσει και υπήρχε μεγάλη ανταπόκριση γι’ αυτά, και σε ότι αφορούσε τη χριστιανική μόρφωση υπήρχαν θετικά αποτελέσματα. Από αυτό συμπεραίνουμε ότι θα επρόκειτο για εκκλησιαστικά σχολεία με καθολικό προσανατολισμό. Από την άλλη μεριά, γνωρίζουμε ότι την εποχή αυτή οι ορθόδοξοι ιερείς στην Τήνο είναι περισσότεροι από τους καθολικούς, παρά το γεγονός ότι οι καθολικές ενορίες υπερτερούν πολύ σε αριθμό. Έτσι δεν μπορούν να βγουν ασφαλή συμπεράσματα για το είδος των σχολείων. Σ’ αυτό έρχεται να προστεθεί και το γεγονός πως η βενετική διοίκηση προωθούσε τα εκκλησιαστικά σχολεία αλλά και τα δημόσια σχολεία στοιχειώδους εκπαίδευσης, ακόμα και στις μικρότερες περιοχές. 

ΖΑΚΥΝΘΟΣ 

ΣΧΟΛΕΣ 

Δημόσιο σχολείο Ζακύνθου 

Γύρω στα 1556 με 1557 μία πρεσβεία από την Κοινότητα της Ζακύνθου πήγε στη Βενετία προκειμένου να πάρει έγκριση για διορισμό δημόσιου δασκάλου της ελληνικής γλώσσας. Η έγκριση δόθηκε και μάλιστα ο δόγης ενέκρινε την ίδρυση σχολείου. Αυτό ήταν για πολύν καιρό μια μεγάλη επιθυμία των Ζακυνθίων. Σε αυτό το σχολείο διδάσκονταν η αρχαία και νεώτερη ελληνική γλώσσα, η λατινική, η ιταλική, καθώς και όλα τα εγκύκλια μαθήματα. 

Το σχολείο αυτό δεν είναι με βεβαιότητα γνωστό πότε λειτούργησε κανονικά. Γνωρίζουμε ότι η εκλογή του δασκάλου έγινε από το Συμβούλιο, αλλά δεν αναφέρεται με βεβαιότητα αν η εκλογή αυτή έγινε αμέσως μετά την πρεσβεία του 1556-1557 ή αργότερα. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές μελετητών, τις οποίες αναφέρει η Τζιβάρα. Αναφέρεται για παράδειγμα ότι το 1576, δηλαδή 20 χρόνια μετά την πρώτη άδεια, το σχολείο συνέχιζε κανονικά τη λειτουργία του. Αλλού αναφέρεται ότι η άδεια δόθηκε το 1580 και ότι το σχολείο θα κάλυπτε τις ανάγκες όχι μόνο των κατοίκων της Ζακύνθου αλλά και των κατοίκων της Πελοποννήσου και της Ναυπάκτου. Έχουμε στοιχεία για το έτος 1626, όπου μαρτυρείται ένας σημαντικός αριθμός μαθητών: κατά τον μελετητή Δε Βιάζη αναφέρονται 40 ευγενείς, 100 αστοί, 72 όχλος, 50 χωρικοί, 20 Πελοποννήσιοι, δύο Εβραίοι. 

Στα χρόνια της επισκοπείας του Gozadino (1654-1673), για τα οποία έχουμε και τις περισσότερες πληροφορίες, το δημόσιο σχολείο συνέχιζε να λειτουργεί κανονικά και φοιτούσαν τόσο Λατίνοι όσο και Έλληνες. Σε αναφορά του προς την Propaganda Fide του 1660 ο αρχιεπίσκοπος Κερκύρας αναφέρει ότι η Κοινότητα της Ζακύνθου εξέλεγε έναν δάσκαλο του λατινικού δόγματος για να διδάσκει τα παιδιά των Ελλήνων. Αν και έχει αναφερθεί ότι ο λατίνος δάσκαλος δίδασκε όλα τα εγκύκλια μαθήματα, πιο πιθανό φαίνετια ότι δίδασκε μόνο λατινική γραμματική. Σημαντικοί δάσκαλοι της εποχής αυτής ήταν ο μοναχός Φραγκίσκος Ιάκωβος Συρίγος (1645-1648 και 1651-1655), ο ιερέας Αναστάσιος Γραδενίγος (1648-1651), ο Φραγκίσκος Μεσσήνας το 1655 και ο Σωφρόνιος Καλλονάς το 1660. 

Σχολείο της λατινικής επισκοπής Ζακύνθου 

Το σχολείο αυτό λειτούργησε από το πρώτο μισό του 17ου αιώνα και βρισκόταν στον καθεδρικό ναό του Αγίου Μάρκου. Η διδασκαλία γινόταν δωρεάν και οι δάσκαλοι πληρώνονταν από τον επίσκοπο. 

Τις περισσότερες πληροφορίες για το σχολείο τις έχουμε, όπως και για το προηγούμενο, από για την περίοδο 1654-1673, όταν επίσκοπος ήταν ο Francesco Gozadino, πρωσοπικότητα πολύ αμφιλεγόμενη, που κατηγορήθηκε επανειλημμένα από τους ομόδοξούς του ιερείς για την τακτική του απέναντι στους ορθόδοξους, τους οποίους θεωρήθηκε ότι υπεράσπιζε υπέρ το δέον. Κατηγορήθηκε επίσης για τη συγκάλυψη σκανδάλων ομοδόξων μοναχών και για την επέμβασή του στο διδακτικό έργο άλλων. 

Στο συγκεκριμένο σχολείο διδασκόταν η χριστιανική διδασκαλία, η οποία καλλιεργούνταν ιδιαίτερα εκείνη την εποχή μετά από διάταγμα του μετέπειτα πάπα Ιννοκέντιου του ΙΑ’. Η διδασκαλία γινόταν από μεταφρασμένο στα ελληνικά κείμενο, προφανώς της Κατήχησης του καρδινάλιου Bellarmino. 

Σύμφωνα με επιστολή του επισκόπου Gozadino προς τον Προβλεπτή Ζακύνθου, το 1659 φοιτούσαν στη σχολή 12-14 μαθητές. 

Η λειτουργία αυτού του σχολείου συνάντησε την αντίθεση πολλών λατίνων μοναχών που ζούσαν στο νησί ως μισιονάριοι. Κατηγορώντας τον Gozadino ότι ευνοούσε δικούς του ανθρώπους, και οι φραγκισκανοί και οι δομινικανοί μοναχοί απέτρεπαν τους μαθητές τους από το να το παρακολουθήσουν. 

Η λειτουργία του σχολείου ουσιαστικά αναπλήρωνε την έλλειψη Σεμιναρίου στο νησί, εγχείρημα το οποίο ουδέποτε υλοποιήθηκε. 

Σχολείο του μοναστηρίου του Αγίου Φραγκίσκου 

Επρόκειτο για μοναστήρι που ανήκε στο μοναστικό τάγμα των minori conventuali. Ο μισιονάριος fra Carlo Ubicini που έμενε σε αυτό το μοναστήρι ζήτησε από τον επίσκοπο Gozadino και έλαβε την άδεια να ανοίξει σχολείο στον Γιαλό της Ζακύνθου, έξω από το μοναστήρι του. Μετά από τον θανατό του το 1659 τη διδασκαλία στους μαθητές του συνέχισε ο επίσης μισιονάριος Fra Mansueto Lambardi. Ο τελευταίος ανέλαβε τη σχολή μετά από μια αρκετά επεισοδιακή διαδικασία, αλλά τελικά δεν άλλαξε ούτε τον τόπο, ούτε τις μεθόδους, ούτε τους μαθητές του Ubicini, πράγμα που προξένησε ικανοποίηση σε όλους. 

Γενικά γνωρίζουμε ότι στα σχολεία των μισιοναρίων φοιτούσαν παιδιά και Ελλήνων και Λατίνων. 

Σχολείο του ναού της Υπεραγίας Θεοτόκου των Χαρίτων 

Εκκλησιαστικό σχολείο που το συντηρούσαν στον προαναφερθέντα ναό φραγκισκανοί μισιονάριοι και στο οποίο διδάσκονταν αρχαία ελληνικά, ιταλικά, λατινικά, θεολογία, φιλοσοφία, γραμματολογία, κ.ά. 

ΛΕΥΚΑΔΑ 

Σχολείο στο Κοινόβιο του Παντοκράτορα 

Εκκλησιαστικό σχολείο όπου διδάσκονταν τα λατινικά και τα ιταλικά. Για την ίδρυση δημόσιου σχολείου στη Λευκάδα πρώτη νύξη γίνεται σε έκθεση του προνοητή Sebastiano Morosini τον 18ο αιώνα.

H. O.