«4.48 Ψύχωση» της Σάρα Κέιν

Ένα ιδιοφυές, αλλά βασανισμένο μυαλό· μια ψυχή που θέλει να φωνάξει τη δική της αλήθεια και μετά να αποχωρήσει, να αποσυρθεί από τούτο τον κόσμο, μέσα στον οποίο βιώνει τον ατέλειωτο εφιάλτη της· μια γυναίκα που βρισκόταν παντού και πουθενά· μια συγγραφέας που αμφισβητήθηκε, λοιδωρήθηκε, έγινε αντικείμενο απέχθειας από τους κριτικούς, αλλά στο τέλος λατρεύτηκε και αποθεώθηκε· ίσως η τελευταία αληθινή εκπρόσωπος των «Καταραμένων» της λογοτεχνίας: η Σάρα Κέιν.

Κι αυτό το έργο είναι η τελευταία πράξη της σύντομης ζωής της.

Συγγραφέας: Sarah Kane
Τίτλος πρωτοτύπου: 4.48 Psychosis
Είδος έργου: Θέατρο
Έτος συγγραφής: 1999
Έτος πρεμιέρας: 2000
Ελληνικός τίτλος: 4.48 Ψύχωση
Μετάφραση: Νίκη Ταγκάλου
Εκδόσεις: 24 Γράμματα
Σειρά: Λογοτεχνία
Έτος έκδοσης: 2021





Η Σάρα Κέιν γεννήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου του 1971 στο Μπρέντγουντ του Έσσεξ και μεγάλωσε μέσα σε ένα πολύ θρησκευόμενο οικογενειακό περιβάλλον, με πεποιθήσεις οι οποίες την επηρέασαν βαθιά αλλά και τις οποίες αργότερα απέρριψε. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, από όπου αποφοίτησε το 1992, και συνέχισε με μεταπτυχιακό στη θεατρική συγγραφή στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ. Ο χώρος του θεάτρου και η συγγραφή ήταν πάντα οι φυσικοί της χώροι κι έτσι εργάστηκε αρχικά ως λογοτεχνική συνεργάτης σε θέατρο του Λονδίνου κι αργότερα ως συγγραφέας σε θεατρική εταιρεία που προωθούσε νέους συγγραφείς. Έγραφε αδιάκοπα και το δημοσιευμένο έργο της αποτελείται από πέντε θεατρικά έργα, μία ταινία μικρού μήκους και δύο άρθρα για την εφημερίδα Γκάρντιαν.

Για πολλά χρόνια η Σάρα Κέιν πάλευε με μια βαριά μορφή κατάθλιψης, για την αντιμετώπιση της οποίας νοσηλεύτηκε οικειοθελώς δύο φορές. Σύμφωνα με συνεργάτες της, έπαιρνε με μεγάλη δυσκολία τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα που της είχαν χορηγηθεί, διότι θεωρούσε ότι άμβλυναν την ανταπόκρισή της στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος και ότι ένας δημιουργός έπρεπε να επιζητά αυτά τα ερεθίσματα γιατί τον βοηθούσαν να κατανοήσει τον κόσμο κι έτσι να βελτιώνει την ανταπόκρισή του σε αυτόν και, επομένως, την ικανότητά του να δημιουργεί. Όμως δεν έμελλε να μείνει για πολύ σε αυτό τον κόσμο η Σάρα, γιατί η τραυματισμένη ψυχή της την οδήγησε στην αυτοκτονία στις 20 Φεβρουαρίου του 1999, σε ηλικία μόλις 28 ετών.

Εκτός από το έργο στο οποίο αναφερόμαστε εδώ, άλλα έργα της είναι τα θεατρικά Blasted, Phaedra’s Love, Cleansed, Crave και το σενάριο για την ταινία μικρού μήκους Skin.

Η λύτρωση μέσω του έρωτα, η ερωτική επιθυμία, η ενοχή, ο πόνος, το βασανιστήριο που βιώνει το σώμα και η ψυχή, ο θάνατος, είναι τα θέματα που επανέρχονται διαρκώς στο έργο της και το διαποτίζουν. Η γλώσσα της είναι φειδωλή και σταράτη, αλλά με ποιητική ένταση και πάθος. Εξερευνά τη θεατρική μορφή μέχρι τα έσχατα όριά της, και τα πρώτα της μάλιστα θεατρικά χαρακτηρίζονται από ακραία και βίαιη σκηνική πράξη. Ένας ιδιότυπος συνδυασμός εξπρεσιονιστικής έκφρασης και νατουραλισμού διέπουν όλο το έργο της.

Το 4.48 Ψύχωση είναι το τελευταίο έργο της Σάρα Κέιν. Αποτελείται από 24 τμήματα, χωρίς σαφείς χαρακτήρες ούτε σκηνικές οδηγίες, εκτός από τις στιγμές της σιωπής που παρεμβάλλονται κατά περιόδους ανάμεσα σε ό,τι λέγεται και -ίσως- στην τελευταία, σπαρακτική φράση του έργου. Ο ψυχικός πόνος, ο στοχασμός, η απολογία, οι παραδοχές και οι επιθυμίες ενός βασανισμένου μυαλού, ο τρόμος της απώλειας, η ενοχή, ο ανεκπλήρωτος έρωτας, η συζήτηση για την αυτοκτονία, η άρνηση λήψης της θεραπείας για την κατάθλιψη, η ανάγκη του άλλου κι ο φόβος γι' αυτόν, η ασταμάτητη οργή, η σταδιακή εξαφάνιση του χαρακτήρα, είναι μερικά από τα θέματα που διατρέχουν το έργο. Κι η τελευταία φράση του συμπυκνώνει τα πάντα.

Η έκδοση του μικρού αυτού βιβλίου και η εμφάνισή του είναι προσεγμένα, από τη σελιδοποίηση μέχρι τον τύπο του χαρτιού που έχει επιλεγεί. Η μετάφραση της Νίκης Ταγκάλου -σε ένα απαιτητικό μέσα στην απλότητά του κείμενο- είναι υποδειγματική και αποδίδει πιστά την ένταση και την ψυχική καταιγίδα που βιώνει η συγγραφέας. Αν κάποιος θέλει να αρχίσει να διαβάζει Σάρα Κέιν, θα μπορούσε κάλλιστα να αρχίσει από αυτό το βιβλίο.

Η. Ο.

Βρείτε το βιβλίο: https://24grammata.com/