Κυριακή 21 Ιουνίου 2020

"Κυλήστε, δάκρυά μου, είπε ο αστυνόμος" του Φίλιπ Ντικ

Συγγραφέας: Philip K. Dick
Τίτλος πρωτοτύπου: Flow My Tears, the Policeman Said
Είδος έργου: Μυθιστόρημα Επιστημονικής Φαντασίας
1η έκδοση στην αγγλική γλώσσα: Doubleday, New York 1974
Ελληνικός τίτλος: Κυλήστε, δάκρυά μου, είπε ο αστυνόμος
Μετάφραση - Λογοτεχνική μελέτη: Γιάννης Ανδρέου
Επιμέλεια σειράς: Δημήτρης Αρβανίτης
Διορθώσεις: Ορέστης Σχινάς
Εκδόσεις: Παρά Πέντε / Μέδουσα
Έτος έκδοσης: 1991



Ο Τζέησον Τάβερνερ, είδωλο 30 εκατομμυρίων τηλεθεατών, ξυπνά ένα πρωί στο δωμάτιο ενός φτηνού ξενοδοχείου και ανακαλύπτει πως είναι παντελώς άγνωστος, σαν να μην έχει υπάρξει ποτέ. Και αυτή είναι μόνο η αρχή του εφιάλτη του σ' ένα αμερικανικό αστυνομικό κράτος που συναγωνίζεται επάξια αυτό του 1984... Και βέβαια, όπως πάντα στα έργα του Φίλιπ Κ. Ντικ, πέρα από την περιπέτεια, πέρα από την οξυδερκή περιγραφή ενός κόσμου που απέχει μόνο ένα βήμα από μας, βρίσκονται οι ολοζώντανοι ανθρώπινοι χαρακτήρες που αναζητούν τον μόνο σταθεροποιητικό παράγοντα σ' ένα κόσμο τραχύ, άδικο, χαοτικό: το ανθρώπινο συναίσθημα.

(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Μέχρι και σήμερα [...] διδάσκεται ότι τέσσερις είναι οι τρόποι αφήγησης: του συµµετόχου στη δράση, του (θετικά ή αρνητικά) προδιατεθειμένου παρατηρητή, του αντικειμενικού παρατηρητή και του «παντογνώστη». Ο Ντικ περιπλέκει τα πράγματα αναθέτοντάς την σε ένα πλέγμα δύο ἡ περισσότερων οπτικών γωνιών που αντιστοιχούν σε διαφορετικούς χαρακτήρες του βιβλίου (και πρόσωπα του μύθου). Όμως το βάρος δεν πέφτει στο πώς οι χαρακτήρες αυτοί μοιράζονται έναν κοινό κόσμο. Δεν υπάρχει στα κείμενά του µια πάγια πραγματικότητα, για την οποία αυτοί που τη βιώνουν έχουν διαμορφώσει διαφορετικές απόψεις. Ὑπάρχει µόνο ένα ρευστό περιβάλλον, µέρος της κοσμοθεωρίας του χαρακτήρα που χρησιμοποιείται σαν κέντρο βάρους κάθε στιγμή. Ο Ντικ υποστηρίζει ότι κάθε άνθρωπος ζει στο δικό του κόσµο· κάθε φορά λοιπόν που η αφηγηματική γωνία διαφοροποιείται, αλλάζει και η βασική πραγματικότητα του μύθου, ο κόσμος στον οποίο κινούνται οι ήρωες. Μοιάζει µε τις μαγικές εικόνες που είχαμε παιδιά, που όταν φωτίζονταν από άλλη γωνία έδιναν την ψευδαίσθηση ότι κινούνται κι έδειχναν µια άλλη εκδοχή της πρώτης εικόνας.

[...] Το βιβλίο ξεκινά όπως η Μεταμόρφωση, µε τον πρωταγωνιστή να αισθάνεται ριζικά διαφορετικός σ’ ένα περιβάλλον που παραμένει απαράλλαχτο: αναπτύσσεται όπως η Δίκη, καθώς τον περικλείει ένας τέλειος παραλογισμός που του αρνείται εξηγήσεις και του στερεί την προηγούμενη θέση του στον κόσμο.

Ο Ντικ όμως δεν έχει πρόθεση να κινηθεί στα πλαίσια της γνωστής παράδοσης. Ξαφνικά υποβαθμίζει τον αρχικό ήρωα και εστιάζει το ενδιαφέρον του στις αντιδράσεις ενός άλλου προσώπου, αυτού που ο τίτλος θέλει σαν πραγματικό κέντρο. Τα στοιχεία που αναφέραμε πιο πάνω επανέρχονται και εδώ σε µια τέλεια αλληλεπίδραση, ο μύθος τελικά κατακερματίζεται. Ο Ντικ κατηγορήθηκε από πολλούς παρά το βραβείο που κέρδισε.

Κι όµως η απάντηση δίνεται στις τελευταίες σελίδες -όχι στα λόγια του ψυχίατρου που συμπεραίνει τι έχει συµβεί, αλλά στον επίλογο: ο τρόπος µε τον οποίο ο Ντικ κλείνει την περιπέτεια που παρακολουθήσαμε ακυρώνει την κοσμική της σημασία, µας πείθει ότι δεν ήταν παρά ένα επεισόδιο της ζωής αυτών που συμμετείχαν. Ο μύθος «απομυθοποιείται» αφήνοντάς µας να σκεφτούμε ότι το πραγματικό θέμα δεν ήταν η περιπέτεια καθεαυτή, αλλά µια παθολογική κατάσταση -η αγάπη- και το πώς την αντιλαμβάνονται και την βιώνουν µια σειρά διαφορετικοί χαρακτήρες.

(Από την εισαγωγή του βιβλίου, που μπορείτε να την διαβάσετε ολόκληρη εδώ)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου