Τίτλος πρωτοτύπων: Andria & Heauton timorumenos
Είδος έργου: Θέατρο
Έτη συγγραφής: 166 & 163 π.Χ.
Ελληνικοί τίτλοι: «Ανδρία» & «Αυτοτιμωρούμενος»
Εισαγωγή - Μετάφραση - Σχόλια: Αντώνης Σακελλαρίου
Διορθώσεις: Καλλιρρόη Τόλη-Κόττα
Εκδόσεις: Πατάκης
Σειρά: Λατίνοι συγγραφείς
Έτος έκδοσης: 2006
Μια ακόμη θαυμάσια έκδοση στη σειρά των Λατίνων συγγραφέων του Πατάκη, με σύγχρονη μετάφραση και παράθεση του λατινικού πρωτοτύπου ώστε να είναι χρήσιμο και στον αναγνώστη που θέλει να έχει εποπτεία του λατινικού κειμένου, αλλά και στον σπουδαστή της λατινικής γλώσσας και γραμματείας. Τα σχόλια είναι αρκετά συνοπτικά, αλλά αρκούντως επεξηγηματικά, και η βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος του βιβλίου είναι επαρκέστατη.
Ο Τερέντιος είχε καταγωγή από την Αφρική και αρχικά ήταν δούλος του συγκλητικού Τερέντιου Λουκανού, ο οποίος γρήγορα διέγνωσε τις ικανότητές του, του χάρισε την ελευθερία του, τον σπούδασε και του έδωσε το όνομά του. Γρήγορα ο νεαρός από την Αφρική μπήκε στον κύκλο του Σκιπίωνα του Αφρικανού του Νεώτερου και έγινε φίλος με τον ίδιο, καθώς και με τον Λαίλιο, επιφανές στέλεχος των καλλιεργημένων κύκλων της εποχής. Γρήγορα έμαθε να χειρίζεται άριστα τη λατινική γλώσσα, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα ώστε κατηγορήθηκε ότι τις κωμωδίες του τις είχαν γράψει στην πραγματικότητα ο Σκιπίων ή ο Λαίλιος, ή τουλάχιστον είχαν γράψει κάποια μέρη τους. Γεγονός είναι όμως ότι τα έργα του έχουν μια ποιότητα απαράμιλλη μέχρι την εποχή εκείνη, μια ψυχολογική εμβάθυνση των ηρώων του και μια τόσο εκλεπτυσμένη γλώσσα που μπορούσαν να συγκριθούν μόνο με αυτές του Πλαύτου -ίσως μάλιστα και να τον ξεπερνούσαν.
Τα πρότυπα του Τερέντιου, στα οποία ήταν στενά προσηλωμένος, είναι ελληνικά και αντλούνται από τη Νέα και τη Μέση Κωμωδία. Η τεχνική του contaminatio είναι πανταχού παρούσα και η δομή των έργων του είναι ιδιαίτερα προσεγμένη και οργανωμένη, με καθαρότητα και γλαφυρότητα στη γλώσσα. Οι χαρακτήρες των κωμωδιών του παρουσιάζονται με τρόπο που θυμίζει το λεπτό χιούμορ και την αληθοφάνεια του Μένανδρου, είναι ανθρώπινοι και δείχνουν ευπρέπεια και αξιοπρέπεια. Η κωμική του τέχνη είναι κατώτερη και από αυτήν του Μένανδρου και από του Πλαύτου, αλλά τα έργα του διακρίνονται, όπως είπαμε, από μια λεπτότητα και μια συγκράτηση σε σχέση με τον κεφάτο ρυθμό του Πλαύτου, και απευθύνονται περισσότερο σε μια ελίτ. Στους προλόγους του ξεφεύγει από τα πρότυπά του, τους κάνει να μοιάζουν με φιλολογικά μανιφέστα, στα οποία δίνει εξηγήσεις για την τεχνική και τις πηγές του. Στα έργα του δεν χρησιμοποιεί καθόλου τον χορό και κάνει μειωμένη χρήση των cantica. Έχουν διασωθεί 6 έργα του Τερέντιου, όλα ακέραια, και όλα διαδραματίζονται στην Ελλάδα. Είναι -θα μπορούσε να πει κανείς- έργα ελληνικά στον τόνο και λατινικά στη γλώσσα.
Ο Τερέντιος πρόσφερε στον λατινικό πολιτισμό την αξία της humanitas, η οποία υπήρχε ήδη στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία, αλλά περίμενε τη σειρά της στη Ρώμη. Διαβάστηκε στην εποχή του και μέχρι το τέλος του ρωμαϊκού μεσαίωνα. Την εποχή της Αναγέννησης θεωρείται μαζί με τον Πλαύτο πρόδρομος της κωμωδίας των ηθών.
Και τα δύο έργα αυτού του τόμου έχουν ως πρότυπα τις ομώνυμες κωμωδίες του Μενάνδρου Ανδρεία και Εαυτόν τιμωρούμενος, στην Andria όμως παίρνει στοιχεία και από άλλη κωμωδία του Μένανδρου, την Περινθεία, κάνοντας contaminatio.
Η. Ο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου