«Οι Βρυκόλακες» του Ερρίκου Ίψεν

Συγγραφέας: Henrik Ibsen
Τίτλος πρωτοτύπου: Gengangere
Είδος έργου: Θέατρο
1η έκδοση στη νορβηγική γλώσσα: 1881
Ελληνικός τίτλος: Οι Βρυκόλακες
Πρόλογος: Φώτος Πολίτης
Μετάφραση: Νικόλαος Γ. Πολίτης
Εκδόσεις: Δωδώνη
Σειρά: Παγκόσμιο Θέατρο
Έτος έκδοσης: 1984





Αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, αλλά και ένα από εκείνα τα έργα με τα οποία αρχίζει ουσιαστικά το σύγχρονο δράμα. Η τεχνική του Ίψεν, πρωτότυπη και τολμηρή, αδιαπραγμάτευτα νατουραλιστική, δημιούργησε επανάσταση στις θεατρικές ευρωπαϊκές σκηνές και ξεκίνησε μια θεατρική σχολή που θα ξεδιπλωνόταν κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.

Οι Βρυκόλακες είναι ένα βαθύτατα ανθρώπινο δράμα που επικρίνει την αστική κοινωνία για την υποκριτική της ηθική. Μιλάει για πράγματα ανήκουστα, τα οποία ο κόσμος, και ιδίως η υψηλή κοινωνία της εποχής, συνήθιζε να «βάζει κάτω από το χαλί», να κρατάει με κάθε μέσον στο σκοτάδι: τους κατεστραμμένους γάμους, τα ένοχα μυστικά, τα αφροδίσια νοσήματα, την τρέλα, την αιμομιξία. Η τραγική φιγούρα του Όσβαλντ, ο οποίος ζει μέσα στις ενοχές θεωρώντας ως δικό του λάθος αυτό για το οποίο στην πραγματικότητα τον έχει αδυσώπητα σημαδέψει η κληρονομικότητα και τα κρίματα των άλλων, αφήνει ανεξίτηλη εντύπωση στον θεατή και τον αναγνώστη. Και μια πίκρα, μια παγωνιά, ένα αίσθημα εγκατάλειψης. Μαζί του η τραγωδία της μητέρας, της κυρίας Άλβινγκ, μια φιγούρα που διακατέχεται από κύματα βουβού πόνου και, μαζί με τον Όσβαλντ, κυριαρχεί στο έργο.

Οι βρυκόλακες δεν είναι τα τέρατα που όλοι νομίζουμε. Είναι χειρότερα. Είναι πράγματα που έρχονται από το παρελθόν και μας στοιχειώνουν χωρίς τέλος.

Η πρώτη παράσταση του έργου στην Ελλάδα έγινε το μακρινό 1894 από τον θίασο του Ευτύχιου Βονασέρα και την προλόγισε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ήδη αναγνώστης και από χρόνια θαυμαστής του Ίψεν. Τα στοιχεία για αυτήν την παράσταση υπάρχουν στη διδακτορική διατριβή του 2012 του κ. Γιάννη Μόσχου, από την οποία μάλλον προκύπτει το παρακάτω βιβλίο του 2016.

Η. Ο.

Σημείωση: Μια πρώτη σύντομη παρουσίαση του έργου από παλαιότερη έκδοση έγινε στο μπλογκ εδώ.