Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2020

«Φάουστ» του Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε

Συγγραφέας: Johann Wolfgang von Goethe
Τίτλος πρωτοτύπου: Faust. Eine Tragödie (1η έκδοση), Faust. Der Tragödie zweiter Teil (τελική έκδοση)
Είδος έργου: Θέατρο
1η έκδοση στη γερμανική γλώσσα: 1808 (1η έκδοση) και 1832 (τελική έκδοση)
Ελληνικός τίτλος: Φάουστ
Μετάφραση: Κωνσταντίνος Χατζόπουλος
Εκδόσεις: Γράμματα
Σειρά: Λογοτεχνία
Έτος έκδοσης: 1991




«Αχ! σπούδασα φιλοσοφία
και νομική και γιατρική
κι αλί μου και θεολογία
με κόπο και μ' επιμονή.
Και νά με εδώ με τόσα φώτα,
εγώ μωρός, όσο και πρώτα!»


Η αρχή του πρώτου μέρους της περίφημης τραγωδίας του Γκαίτε, τον Φάουστ, ενός έργου που έχει καταγραφεί ως το σημαντικότερο έργο της γερμανικής λογοτεχνίας και ως πολύτιμο κομμάτι της παγκόσμιας λογοτεχνικής κληρονομιάς.

Ο Γκαίτε εργάστηκε πάνω σε αυτό το έμμετρο θεατρικό έργο επί 60 ολόκληρα χρόνια. Δημοσίευσε το πρώτο μέρος το 1808 και ολοκλήρωσε το δεύτερο στις αρχές του 1832, λίγο πριν τον θάνατό του. Πραγματικός homo universalis ο Γκαίτε, που ας μην ξεχνάμε ότι, εκτός από το περίφημο λογοτεχνικό του έργο, ασχολήθηκε με τη λογοτεχνική και αισθητική κριτική, τη συγγραφή βιβλίων σχετικών με τη βοτανολογία, την ανατομία και την οπτική του χρώματος, ενώ άφησε ακόμα έναν μεγάλο αριθμό από ζωγραφικούς πίνακες και σκίτσα.

Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος, ο συγγραφέας, ο ήρωάς του ο Φάουστ, σε τελευταία ανάλυση ο κάθε ένας από εμάς, φτάνει στη δύση της ζωής του και αναρωτιέται ποιος είναι ο σκοπός όλων αυτών των πραγμάτων. Γιατί οι καθημερινοί μόχθοι, η έρευνα, ο αγώνας για τη γνώση και την αποκάλυψη των μυστηρίων της φύσης και του υπερφυσικού κόσμου;

«...Η απάντηση στο ερώτημά του είναι μια βαθειά πίκρα και απελπισία.
Ένας άλλος στη θέση του θα περίμενε το θάνατο. Ο Φάουστ όμως είναι δυναμικός, είναι ασυμβίβαστος, "σαιξπηρικός" ήρωας. Έκανε λάθος; Θέλει την απάντηση. Αν, αντί για τη ζωή της έρευνας στο εργαστήριο, προτιμούσε τη ζωή με τους ανθρώπους, μήπως θα ήταν πιο ευτυχισμένος; Θέλει την απάντηση.
Και φτάνει στην άρνηση της ως τώρα ζωής του ως την τελευταία της συνέπεια. Για να μάθει, για να λύσει τη μεγάλη ανθρώπινη απορία -για ποιο σκοπό;- πουλάει ό,τι πιο πολύτιμο μπορεί να έχει -αν πραγματικά το έχει- ένας θνητός, πουλάει το ανεκτίμητο, αφού είναι απροσμέτρητο: Την αιωνιότητα, την ψυχή του, στο Διάβολο.
Και αρχίζει, μαζί με το Πνεύμα της Αρνησιάς, το Μεφιστοφελή, την περιπλάνηση στα ανθρώπινα και στα υπεράνθρωπα, στη γη και στα ουράνια. Για να βρει την ευτυχία στην τεράστια "κατάφαση της αγάπης", στη δημιουργική προσπάθεια για την πανανθρώπινη ευτυχία. Αυτή είναι η λύση στο πρόβλημά του, η απάντηση στο ερώτημά του και η εξιλέωσή του».

***Ελληνικές μεταφράσεις του Φάουστ υπάρχουν από τον Αριστομένη Προβελέγγιο (1850-1936), που είναι η πρώτη στα ελληνικά (1887) και θεωρείται το κορυφαίο έργο του, τον Κωνσταντίνο Χατζόπουλο (1868-1920), υπέρμαχο του δημοτικισμού, σε μια μετάφραση που θεωρείται πλέον κλασική (1913), και σύγχρονες από τον Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο, τον Πέτρο Μάρκαρη (2009) και τον Σπύρο Ευαγγελάτο (2000), που έγινε για την ομώνυμη παράσταση στο Αμφι-Θέατρο. Όλες αυτές οι μεταφράσεις είναι ακόμα και σήμερα σε κυκλοφορία από διάφορες εκδόσεις.

***Ότι βρίσκεται μέσα σε εισαγωγικά είναι από την έκδοση του Παπύρου, σε μετάφραση του Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, όπως και αυτή των εκδόσεων Γράμματα.

Η. Ο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου