"Ιστορία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας" του Γιάνη Κορδάτου

Συγγραφέας: Γιάνης Κορδάτος
Τίτλος πρωτοτύπου: Ιστορία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας
Εκδόσεις: Μπουκουμάνης
Έτος 5ης έκδοσης: 1972 (1η έκδοση 1946)










Από χρόνια τώρα είχα την έμμονη ιδέα να γράψω μια σύντομη ιστορία της ελληνικής φιλοσοφίας. Από τα γυμνασιακά θρανία είχα ξεχωριστή κλίση στα φιλοσοφικά μαθήματα. Ο Δημήτρης Γληνός ήταν ο πρώτος μου δάσκαλος, που μου στάθηκε καθοδηγητής πολύτιμος στις πρώτες γυμνασιακές τάξεις. Πιο ύστερα, στην Δ' τάξη του παλαιού Γυμνασίου, το θυμάμαι σαν τώρα πως παρακολουθούσα στο Ελληνογαλλικό Λύκειο της Πόλης το μάθημα της φιλοσοφίας του καθηγητή Μηνά Αυθεντόπουλου με μεγάλο ενδιαφέρον. Ήταν το μάθημα που μαζί με την ιστορία με τραβούσε πολύ. Αυτό το πρόσεξαν και ο Αυθεντόπουλος και ο άλλος δάσκαλός μου Β. Μυστακίδης, από τότε ακουστός για τις ιστοριοδιφικές του έρευνες. Όταν ήρθα στην Αθήνα και γράφτηκα στο Πανεπιστήμιο, είχα την καλή τύχη, όχι μοναχά ν' ανακατευτώ στη «Φοιτητική Συντροφιά», αλλά και να γίνω μέλος του «Εκπαιδευτικού Ομίλου», όπου ξαναντάμωσα τον παλιό μου δάσκαλο Δ. Γληνό και μέσο αυτού γνωρίστηκα με τον Ίωνα Δραγούμη, Μάρκο Τσιριμώκο (Ραμά), Αλέξ. Βαμβέτσο, Κ. Παλαμά και με άλλους εξαιρετικούς στοχαστές της εποχής εκείνης. [...] 

Συνηθίζουν οι πιο πολλοί ιστορικοί της ελληνικής φιλοσοφίας να αναλύουν τα δόγματα των φιλοσόφων ολότελα άσχετα από την κοινωνική τους τοποθέτηση και χωρίς να δίνουν τα βασικά στοιχεία της κοινωνικής σύνθεσης και της οικονομικής κατάστασης της εποχής που έδρασαν και φιλοσόφησαν. Μα έτσι παρουσιάζονται οι αρχαίοι Έλληνες στοχαστές σαν έξω τόπου και χρόνου και τα ιδεολογικά ρεύματα σαν δημιουργήματα των μεγάλων προσωπικοτήτων, που δεν είναι καθόλου σωστό. 

Φιλοδόξησα με δυο λόγια να γράψω την ιστορία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας με νέα μέθοδο μελέτης των προβλημάτων της και με τρόπο τέτοιο, που η εργασία μου από την αρχή ίσαμε το τέλος να δείχνει ποια μπορεί να είναι η δική μου η συμβολή πάνω στο μεγάλο αυτό θέμα, που το επεξεργάστηκαν ελληνιστές που φέρνουν μεγάλα ονόματα. 

Δεν ξέρω αν πέτυχα να προσφέρω στην ελληνική βιβλιογραφία κάτι καινούριο και μαζί να συντελέσω στην προώθηση της φιλοσοφικής έρευνας στην χώρα μας, τέτοια όμως ήταν η πρόθεσή μου.

(Από τον πρόλογο του έργου)